Mitropolit dabrobosanski Nikolaj
| Nikolaj Mrđa | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Pomesna crkva | Srpska pravoslavna crkva |
| Čin | mitropolit |
| Titula | arhiepiskop sarajevski, mitropolit dabrobosanski i egzarh sve Dalmacije |
| Sedište | Sarajevo i Sokolac |
| Posljednja eparhija | Mitropolija dabrobosanska |
| Godine službe | 1992—2015. |
| Prethodnik | Vladislav |
| Prethodna eparhija | Eparhija dalmatinska |
| Godine službe | 1978—1992. |
| Prethodnik | Stefan |
| Naslednik | Longin |
| Prethodna eparhija | Eparhija australijsko-novozelandska |
| Godine službe | 1973—1978. |
| Prethodnik | Lavrentije |
| Naslednik | Vasilije |
| Lični podaci | |
| Svetovno ime | Gojko Mrđa |
| Datum rođenja | 30. avgust 1928. |
| Mesto rođenja | Krnja Jela, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Datum smrti | 27. oktobar 2015. (87 god.) |
| Mesto smrti | Foča, Republika Srpska, BiH |
Nikolaj (svetovno Gojko Mrđa, Krnja Jela kod Bosanskog Petrovca, 30. avgust 1928 — Foča, 27. oktobar 2015) bio je mitropolit dabrobosanski i episkop dalmatinski.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je od oca Milana i majke Milice (devojačko Kuburić). Na krštenju je dobio ime Gojko. Kao pitomac Srpskog privrednog društva Privrednik na preporuku smoljanskog paroha odlazi 19. decembra 1940. godine u Smederevsku Palanku na školovanje. Poslije niže gimnazije upisuje se na Bogosloviju u Prizrenu 1946. godine. Monaški postrig primio je 1953. godine u manastiru Koporinu, od strane jeromonaha Kirila Vrge. Na monašenju je dobio ime Nikolaj. Te iste godine, 30. septembra, Episkop braničevski Hrizostom rukopoložio ga je u čin jerođakona, a Patrijarh srpski German, 10. maja 1961. godine, u čin jeromonaha. Poslije Bogoslovije upisao se na Bogoslovski fakultet u Beogradu 1953, koji je završio u redovnom roku. Želio je poslije studija da nastavi usavršavanje u Grčkoj, ali mu tadašnje vlasti nisu izdale pasoš. Umjesto odlaska u Grčku, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve ga 1957. postavlja za suplenta u Bogosloviji Svetog Save u manastiru Rakovici u Beogradu, i na toj dužnosti je ostao do 1964. godine. U međuvremenu je položio profesorski ispit 1963. godine.
Godine 1964. Sveti arhijerejski sinod mu povjerava obnavljanje Bogoslovije u manastiru Krki. Dolaskom u manastir Krku vršio je dužnost upravnika dvogodišnje Bogoslovije, starješine manastira i paroha manastirske parohije. Otvaranjem 1966. petorazredne Bogoslovije postavljen je za njenog rektora.
Episkop[uredi | uredi izvor]
Na ovoj dužnosti je ostao do 1973, kada je izabran za australijsko-novozelandskog episkopa. Došavši u Australiju organizuje eparhijska tijela, dovodi i rukopolaže nove sveštenike, osniva nove parohije, podiže i osvećuje nove crkve, kupuje zemlju na kojoj će osnivati crkvene centre. Na jednom takvom zemljištu podigao je manastir Svetog Save, konak i starački dom. Osnovao je prvo srpsko groblje u Australiji. Na Novom Zelandu osniva manastir Uspenja Presvete Bogorodice (to je prvi pravoslavni manastir u istoriji Novog Zelanda).
Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve ga je 1978. izabrao za episkopa dalmatinskog. Pored svojih eparhijskih dužnosti jedno vrijeme je vršio dužnost rektora Bogoslovije u manastiru Krki. U to vrijeme, najviše njegovim zalaganjem, podignuta je nova zgrada Bogoslovije. Dok je upravljao Dalmatinskom eparhijom sagrađeno je sedam novih crkava i šest crkvenih objekata. Pokrenuo je 1988. časopis Istina. Administrirao je obnovljenom Bihaćko-petrovačkom eparhijom. Za godinu i po dana organizovao je u potpunosti eparhiju i predao je svome nasljedniku episkopu Hrizostomu.
Mitropolit[uredi | uredi izvor]
Na redovnom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora 1992, episkop Nikolaj je izabran za mitropolita dabrobosanskog sa sjedištem u Sarajevu. Eparhiju je preuzeo u vrijeme izbijanja rata u Bosni i Hercegovini. Zbog ratnih dejstava u Sarajevu mitropolit Nikolaj je odlučio da za sjedište mitropolije izabere Sokolac. U tom izuzetno teškom vremenu strpljivo radi na realizaciji odluke Svetog arhijerejskog sabora iz 1967, na otvaranju Duhovne akademije. Od vlasti Republike Srpske dobija za potrebe škole zgrade u Foči. Tako je Duhovna akademija Svetog Vasilija Ostroškog počela sa radom 1994. godine. U Duhovnoj akademiji mitropolit Nikolaj od početka vrši dužnost prorektora i predaje crkveno pjevanje. Njegovim zalaganjem u prostorijama Akademije je smještena izbjegla Bogoslovija Sveta Tri Jerarha iz manastira Krke. Poslije obnavljanja Bogoslovije u manastiru Krki, Bogoslovija u Foči je posvećena Svetom Petru mitropolitu sarajevskom. Dužnost rektora u Bogosloviji vrši mitropolit Nikolaj. Od 1997. mitropolit Nikolaj predaje Sveto pismo Novog Zavjeta u Muzičkoj akademiji Univerziteta u Istočnom Sarajevu. Njegovim zalaganjem pokrenut je eparhijski list „Dabar”.
Pored eparhijskih obaveza kao i obaveza u pomenutim školama, mitropolit Nikolaj nalazi vremena i da piše. Autor je knjiga: „Uvod u Sveto pismo Novog Zavjeta”, „Tumačenje Jevanđelja po Mateju”, „Tumačenje poslanice Rimljanima”, „Tumačenje poslanica I i II Korinćanima”, „Tumačenje poslanica I i II Timoteju, Titu i Filimonu”, „Tumačenje poslanice Jevrejima”, „Tumačenje Sabornih poslanica” i „Gospod Isus Hristos kao Car u Starom i Novom Zavjetu”. Imajući u vidu bogoslovsko-naučni i prosvjetni rad mitropolita Nikolaja, Nastavno-naučno vijeće Bogoslovskog fakulteta u Beogradu dodijelilo mu je titulu počasnog doktora bogoslovskih nauka. Diploma mu je uručena 30. juna 1999. na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.
Za ovo vrijeme od kada se nalazi na katedri sarajevskih mitropolita obnovljeno je više crkva porušenih u poslednjem ratu. Podignut je i jedan broj novih hramova. Renovirana je zgrada mitropolije u Sarajevu. Rukopoložio je više sveštenika koje je postavio na parohije u Federaciji Bosne i Hercegovine, sa željom da se zadrži preostali srpski živalj na tim prostorima. Strpljivo radi na zanavljanju monaškog kadra, kao i crkvenih građevina u manastiru Dobrunu. Član je Međureligijskog vijeća Bosne i Hercegovine.
Upokojio se u Gospodu na praznik Prepodobne Paraskeve, u univerzitetskoj bolnici u Foči 27. oktobra 2015. godine.[1][2] Sahranjen je u manastiru Dobrun 30. oktobra 2015.[3]
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Orden Njegoša prvog reda, dodeljen na Vidovdan 1993. godine (Republika Srpska)[4]
Orden Republike Srpske, dodeljen 2012. godine (Republika Srpska)[5]
Orden Svetog kralja Milutina (Srpske pravoslavne crkve)[6]- Zlatni orden sokola, SSD Soko, 2008. godine
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Upokojio se Mitropolit dabrobosanski gospodin Nikolaj (27. oktobar 2015)
- ^ „Upokojio se u Gospodu Mitropolit dabrobosanski Nikolaj (SPC, 29. oktobar 2015)”. Arhivirano iz originala na datum 30. 10. 2015. Pristupljeno 29. 10. 2015.
- ^ „Sahranjen Mitropolit dabrobosanski Nikolaj (SPC, 30. oktobar 2015)”. Arhivirano iz originala na datum 04. 11. 2015. Pristupljeno 01. 11. 2015.
- ^ Đurđević, Borislav (15. 7. 1993). „Ordeni i medalje najhrabrijim”. Srpska vojska. godina II, broj 10: 6.
- ^ „Srpska obilježila 20 godina postojanja, Dan i krsnu slavu Svetog Stefana”. Radio-televizija Republike Srpske. 10. 1. 2012. Pristupljeno 10. 1. 2012.
- ^ „Patrijarh Irinej uručio orden mitropolitu Nikolaju (SPC, 21. decembar 2014)”. Arhivirano iz originala na datum 23. 12. 2014. Pristupljeno 22. 12. 2014.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Puzović, Predrag (2003). Sarajevska bogoslovija 1882-2002. Srbinje: Duhovna akademija Sv. Vasilija Ostroškog.
- Puzović, Predrag (2004). Srpska pravoslavna eparhija dabro-bosanska: Šematizam. Srbinje: Duhovna akademija Sv. Vasilija Ostroškog.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]