Operacija Maestral 2

Operacija Maestral 2
	Deo rata u Bosni i Hercegovini
	Jajce Šipovo Drvar Mlinište Glamoč Donji Vakuf Mrkonjić Grad Banja Luka Bihać Sarajevo; Ciljevi operacije „Maestral 2” () na mapi Bosne i Hercegovine
Vreme	8. septembar — 17. septembar 1995.
Mesto	Republika Srpska (Visoka Krajina)
Ishod	Pobeda Republike Hrvatske i Republike Bosne i Hercegovine Progon stanovništva jednog dijela Republike Srpske;
Sukobljene strane
; Republika Hrvatska; ; Republika Bosna i Hercegovina; ; Herceg-Bosna; ; NATO	; Republika Srpska;
Komandanti i vođe
Ante Gotovina; Željko Glasnović; Atif Dudaković; Mehmed Alagić	Radivoje Tomanić
Žrtve i gubici
HV: 74 poginulih, 226 ranjenih	655 civila ubijeno, 70.000 – 125.000 Srba proterano

Operacija Maestral 2 je naziv zajedničke vojne operacije hrvatskih i bošnjačkih snaga u kojoj su iste ubile 655 i prognale oko 125.000 srpskih stanovnika Republike Srpske.^[1] Ova vojna operacija ja bila nastavak operacije Oluja i prethodnica operaciji Južni potez. Trajala je od 8. septembra do 17. septembra 1995. godine. Operacija Maestral 2 je bila prva veća vojna operacija udruženih snaga HV-a, HVO-a i Armije R. BiH, u kojoj su okupirani veći prostori Republike Srpske uključujući gradove Drvar, Šipovo, Jajce, Bosanski Petrovac, Bosanska Krupa i Ključ. Operacija Maestral 2 se sastojala od dve povezane ofanzive.

Tok operacije[uredi | uredi izvor]

Zajednička hrvatsko-bošnjačka operacija je počela u petak, 8. septembra iz pravca Glamoča i Kupresa — prve srpske linije su bile razbijene i u ruke 4. i 7. hrvatskoj gardijskoj brigadi pada planinski vrh Veliki Vitorog, visok 1.906 mnm, odakle se kontroliše široko područje od Kupreškog polja i Glamoča sve do Šipova, Jajca i Mrkonjić Grada. Nasuprot hrvatskim snagama bilo je 7 lakih pešadijskih, slabo popunjenih srpskih brigada, jedna motorizovana brigada i dva oklopna bataljona 2. Krajiškog korpusa VRS.

U isto vreme kreću napadne operacije 5. korpusa Armije R. BiH pod zapovedništvom generala Atifa Dudakovića iz pravca Bihaća prema planinama Grmeč i Bosanskom Petrovcu te prema Bosanskoj Krupi. 7. korpus Armije R. BiH pod zapovedništvom generala Mehmeda Alagića pokreće žestok napad na Donji Vakuf.

Uporedno s tim, Armija R. BiH pokreće i operacije prema drugim strateškim područjima, pa tako u ponedeljak 11. septembra 1995. osvajaju mesto Vozuća, a narednih dana i deo planine Ozren. U napadu na Vozuću je u sastavu Armije R. BiH učestvovao odred El Mudžahedin, koji su činili uglavnom dobrovoljci iz islamskih zemalja.

Sutradan, u utorak, 12. septembra, snage 4. gardijske brigade HV-a zauzimaju gradić Šipovo.

Sledećeg dana, 13. septembra, 7. gardijska brigada zauzima Drvar, dok 4. gardijska brigada zauzima grad Jajce. Istog dana pada i Donji Vakuf u ruke 7. korpusa Armije R. BiH.

Na južnom ratištu, HV i HVO su osvojili nekoliko brda s kojih se mogao nadzirati grad Trebinje.

Dana 15. septembra 1995. jedinice 5. korpusa Armije R. BiH zauzimaju Bosanski Petrovac, a idućeg dana i gradić Ključ.

Narednog dana, 17. septembra, 5. korpus Armije R. BiH zauzima i Bosansku Krupu.

Nakon sedam dana borbi, operacija se završava. Zauzeto je područje široko 100 i duboko 25 kilometara na kojem su bili važni prevoji Oštrelj i Mlinište, a između HV-a i Banje Luke ostao je još samo gradić Mrkonjić Grad, koji je zauzet u akciji Južni potez. Vitalno srpsko uporište, Banja Luka, sada je postao realni sledeći cilj, čije zauzimanje bi značilo totalni poraz srpskih snaga u Bosni i Hercegovini.

Ratni zločini i razaranja[uredi | uredi izvor]

Agresija hrvatsko-muslimanskih snaga je Republici Srpskoj odlomila komad po komad teritorije i pokrenula hiljade izbeglica koje su se u kolonama slivale prema Prijedoru i Banjoj Luci.

Haška presuda generalima Anti Gotovini i Mladenu Markaču inicirala je optužnicu od strane tužilaštva Bosne i Hercegovine protiv visokih oficira Vojske Republike Hrvatske i Hrvatskog veća odbrane koji su 1995. učestvovali u operacijama Maestral 2 i Južni potez u Republici Srpskoj.

Na popisu osumnjičenih, osim generala Gotovine, nalaze se i: Rahim Ademi, Damir Krstičević, Miljenko Filipović, Ljubo Ćesić Rojs, Stanko Sopta, Zlatan Mijo Jelić, Željko Glasnović, Slobodan Matenda i drugi.^[2]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Sjećanje na žrtve „Oluje“”. RTRS. 4. avgust 2011.
^ Moguće optužnice protiv hrvatskih generala zbog zločina u BiH |Kurir Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. april 2011), Pristupljeno 1. april 2013.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[Сјећање_на_жртве_„Олује“-1] „Sjećanje na žrtve „Oluje“”. RTRS. 4. avgust 2011.

[2] Moguće optužnice protiv hrvatskih generala zbog zločina u BiH |Kurir Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. april 2011), Pristupljeno 1. april 2013.

[1]

[2]