Osmansko-mamelučki rat (1516-1517)
| Osmansko-mamelučki rat (1516-1517) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Osmansko carstvo nakon rata | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Mamelučki sultanat |
 Osmansko carstvo | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Selim I |
Kansuh el Guri† Tuman Bej II† | ||||||
Drugi osmansko-mamelučki rat vođen je u periodu od 1516. do 1517. godine između Osmanskog carstva i Mamelučkog sultanata. Završen je osmanskim osvajanjem mamelučke države na čijoj teritoriji je formiran Egipatski ejalet.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Odnosi Egipta i Turske pogoršali su se dolaskom na vlast egipatskog sultana Koškadama. Sukobi su izbili oko kneževine Karaman. Sultani su podržavali različite kandidate. Sukobi su nastavljeni tokom vladavine Kait Beja. Brat Bajazita II otrovan je prilikom posete Egiptu. Bajazit opseda Adanu i Tars, ali je verovatno odbijen. Kait Bej je pokušao pomoći muslimanima u Siriji. Međutim, njegova pomoć nije dala rezultate. Umro je 1496. godine ostavljajući državu u velikim dugovima kod mletačkih trgovaca. Novi rat izbio je 1515. godine. Egipatski sultan optužen je za pružanje pomoći persijskom safavidskom šahu Ismailu I koji se pobunio protiv turske vlasti.
Rat[uredi | uredi izvor]
Tokom rata je vođeno nekoliko bitaka. Mamelučka vojska imala je elitne konjanike naoružane lukovima i strelama. Osmanska elitna vojska, pogotovo janičari, bila je modernija od egipatske. Koristili su i arkebuze. Mameluci su ostali verni i ponosni na svoju tradiciju te nisu koristili vatreno oružje. Osmanlije najpre osvajaju Dijarbakir u jugoistočnoj Anadoliji. Odlučujuća bitka vođena je kod Mardž Dabika. Mamelučki vladar Kansuh el Guri ubijen je u bici. Iako je bila brojčano slabija, turska vojska odnela je pobedu u bici. Sirija je nakon bitke kod Mardž Dabika pala u ruke Osmanlija. Sledeća bitka vođena je kod Kan Junisa u blizini Gaze. Mameluci su ponovo poraženi. Turska vojska prelazi u Afriku. Novi sultan Tuman Bej II je regrutovao vojnike iz različitih društvenih klasa u cilju odbrane od Turaka. Pokušao je da vojsku opremi modernijim oružjem i topovima. Konačno, ispred Kaira je 24. januara 1517. godine vođena bitka kod Ridanije. U bici su se suočili vladari obe države, turski sultan Selim i mamelučki sultan Tuman Bej. Turci su izveli napad od pozadi iznenadivši mamelučku vojsku koja nije uspela da iskoristi vatreno oružje. Tuman Bej je zarobljen i obešen na kapijama Kaira.
Nekoliko dana kasnije u Kairo ulaze Turci. Meka i Medina, sveti islamski gradovi, takođe su se našli u sastavu Osmanskog carstva. Osvojivši mamelučku državu Turci su ovladali oblastima oko Crvenog mora iako nisu uspeli da osvoje Jemen i druge manje teritorije.
Posledice[uredi | uredi izvor]
Mamelučki sultanat prestao je da postoji. Osmanlije formiraju Egipatski ejalet koji je bio njihova najjužnija teritorija. Osvajanjem Egipta u turskim rukama našao se važan pomorski put za Indiju. Pad Egipta zadao je smrtan udarac portugalskoj trgovini. Evropski trgovci sada su preuzimali robu iz Burse, Alepa, Kaira i Carigrada. Preko Egipta je vođena i trgovina sa Afrikom. Žitarice, šećer, začini i sapun iz Azije, a zlato i crni robovi iz Afrike, bili su osnovni proizvodi koji su išli preko Egipta u Evropu. U narednim vekovima Osmanlije će preduzimati pohode ka zapadu. Mameluci su, međutim, ostali prisutni u Egiptu sve do početka 19. veka. Konačan udaraz zadaće im Muhamed Ali.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 5, Beograd 1971. godina, drugo izdanje. pp. 251/2
