Osječka oblast (Kraljevina SHS)

Osječka oblast
1922. (dejure), 1924. (defakto)—1929
Osječka oblast
Glavni grad	Osijek
Regija	Jugoistočna Evropa
Zemlja	Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
Površina	13.383.5 km2
Stanovništvo	775.723 (1922)
Događaji
Status	Bivša oblast
Istorija
• Uspostavljeno	1922. (dejure), 1924. (defakto)
• Ukinuto	1929
Prethodnik Sledbenik Virovitička županija (Kraljevina SHS) Požeška županija (Kraljevina SHS) Savska banovina (Kraljevina Jugoslavija)

Osječka oblast je bila administrativna jedinca u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Proces osnivanja ove oblasti započeo je 1922. godine, nakon donošenja zakonskih i drugih propisa o upravnom preuređenju države, koji su između ostalog predviđali i stvaranje posebne oblasti sa središtem u Osijeku. Ovi propisi su sprovedeni u delo tek 1924. godine, kada je izvršeno ukidanje dotadašnjih županijskih uprava i uspostavljanje nove oblasne uprave. Osječka oblast je postojala do 1929. godine, kada je ukinuta, a njeno područje je uključeno u sastav Savske banovine. Administrativni centar oblasti bio je grad Osijek.

Osječka oblast se u literaturi i publicistici pominje i kao Osiječka oblast (jezička varijanta) ili kao Slavonska oblast, po svom prostiranju na području Slavonije.

Istorija

Nakon stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1918), dotadašnje županije na području Slavonije nastavile su da postoje kao administrativne jedinice u sastavu novostvorene pokrajinske uprave za Hrvatsku i Slavoniju. Tokom političkih rasprava o položaju Slavonije u okviru novog državnog uređenja, obnvljene su stare zamisli o upravnoj posebnosti ove oblasti. Donošenjem Vidovdanskog ustava (1921) propisano je ujednačavanje državne uprave putem stvaranja novih administrativnih jedinica, koje su nazvane oblastima. Rad na sprovođenju ove ustavne norme započeo je 1922. godine, kada su doneti zakonski i drugi propisi kojima je državno područje de jure podeljeno na 33 oblasti. Jedna od njih bila je i Osječka oblast, u koju je trebalo uključiti celokupna područja dotadašnjih županija Virovitičke i Požeške, kao i deo Bjelovarsko-križevačke županije.

Ove odluke su de facto sprovedene tek 1924. godine, kada je osnivanje Osječke oblasti sprovedeno u delo. Tada je izvršeno ukidanje dotadašnjih županijskih uprava i prenošnjenje njihovih poslova na novostvorenu oblasnu upravu u Osijeku. Osnivanjem ove oblasti, koja je obuhvatala prostor Slavonije, stvoreni su administrativni preduslovi za neometan regionalni razvoj na tom području. Tokom prvih godina (1924—1927), oblasnu uprvu su vodili ukazni činovnici, a samoupravna oblasna tela su konstituisana nakon oblasnih izbora, koji su održani 1927. godine. Tokom 1929. godine, oblasno uređenje je ukinuto u čitavoj državi, a područje Osječke oblasti je uključeno u sastav novostvorene Savske banovine.

Administrativna podela

Osječku oblast su činila celokupna područja dotadašnjih županija Virovitičke i Požeške, kao i veći deo Bjelovarsko-križevačke županije, osim kotareva Križevci i Čazma, koji su pripali Zagrebačkoj oblasti. Ovoj oblasti su pripadali srezovi (dotadašnji kotarevi): Bjelovar, Valpovo, Virovitica, Garešnica, Grubišino Polje, Daruvar, Donji Miholjac, Đakovo, Đurđevac, Koprivnica, Kutina, Našice, Nova Gradiška, Novska, Osijek, Pakrac, Slavonski Brod, Slavonska Požega i Slatina. Poseban položaj su imali gradovi: Osijek, Slavonski Brod, Virovitica, Koprivnica, Bjelovar i Slavonska Požega.

Literatura

• Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU. 
• Smodlaka, Josip (1920). Nacrt jugoslovenskog ustava (PDF). Zagreb: Hrvatski štamparski zavod. Arhivirano iz originala (PDF) 04. 01. 2019. g. Pristupljeno 04. 01. 2019. 

Spoljašnje veze

• Oblasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (karta)
• Oblasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (karta) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. jul 2014)
• Oblasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (karta)