Petrovac na Mlavi

Petrovac na Mlavi
Petrovac na Mlavi;
	Zavičajni muzej Petrovac na Mlavi
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Braničevski
Opština	Petrovac na Mlavi
Stanovništvo
— 2022.	6.958
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 22′ 22″ S; 21° 25′ 05″ I / 44.372833° S; 21.418166° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	348 m
	Petrovac na Mlavi Petrovac na Mlavi na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	12300
Pozivni broj	012
Registarska oznaka	ПТ

Petrovac na Mlavi je gradsko naselje u Srbiji i sedište istoimene opštine u Braničevskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 6.958 stanovnika. Do 2007. godine zvaničan naziv naselja je bio Petrovac (Sl. glasnik Republike Srbije 129/07).

Udaljen je 116 km od Beograda, a sagrađen 1859. godine, po naređenju kneza Miloša Obrenovića, i koju mu nadene naziv po njegovom prijatelju, a na zahtev meštana sela Svine, krajinskom vojvodi i kasnije državnom savetniku Milutinu Petroviću Eri, mlađem bratu Hajduk Veljka Petrovića. U Petrovcu na Mlavi se rodio jedan od najpoznatijih srpskih duhovnika arhimandrit Tadej.

Geografski položaj[uredi | uredi izvor]

Grad se nalazi u dolini reke Mlave. Na području grada se ukrštaju važni putevi koji su vodili prema moravskoj dolini i dolinom Mlave prema Dunavu. Petrovac se nalazi na jednom od najznačajnijih pravaca u okviru Podunavskog regiona koji povezuje Bor, Žagubicu i Petrovac na Mlavi na jednoj sa Požarevcom i auto-putem Beograd-Niš, na drugoj strani.

Grad Petrovac na Mlavi, najveće i jedino gradsko naselje u okviru opštine, predstavlja industrijski, trgovački, zdravstveni, kulturni, saobraćajni i administrativni centar. Grad se nalazi u središnjem delu teritorije opštine, lociran neposredno na levoj i desnoj obali reke Mlave i na raskrsnici puteva koji povezuju Požarevac sa Žagubicom, a Veliku Planu, Žabare i Svilajnac sa Kučevom.

Školstvo[uredi | uredi izvor]

U opštini Petrovac na Mlavi mrežu školskih ustanova čini 8 osmogodišnjih matičnih škola koje su locirane u Petrovcu i selima Šetonje, Veliko Laole, Burovac, Melnica, Rašanac, Ranovac i Oreškovica sa 25 područnih odeljenja i Srednja škola Mladost - Gimnazija opšteg smera sa odeljenjima Trgovačke i Ekonomske škole.

U Petrovcu na Mlavi postoji jedna predškolska ustanova-Dečji vrtić „Galeb“ koji sprovodi zaštitu dece od 18 meseci do predškolskog uzrasta.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Nosilac kulturno-umetničkih aktivnosti je Kulturno-prosvetni centar u Petrovcu na Mlavi. Kulturne manifestacije se organizuju u zgradi Gimnazije i Domu kulture. U gradu postoji i bioskop „Delo“.

Petrovac na Mlavi ima Narodnu biblioteku „Đura Jakšić“ i Zavičajni muzej sa arheološkim odeljenjem, odeljenjem za istoriju umetnosti i odeljenjem za etnologiju.

Postoji i Udruženje likovnih umetnika Petrovac (ULUP) koje likovne stvaraoca sa teritorije opštine, a deluje i Klub književnika „Orfej sa Mlave“, sa sedištem u selu Kamenovu.

U Petrovcu na Mlavi živi veliki broj književnika od kojih su šestorica članovi Udruženja književnika Srbije (UKS). Među njima je najpoznatiji profesor književnosti Miroljub Milanović, autor nekoliko knjiga proze i knjige Pola veka ćutanja za koju je dobio prestižnu književnu nagradu Gospođin vir Centra za kulturu Požarevac.

U okviru Kulturno-prosvetnog centra radi i Pozorište, osnovano 1908. godine, koje od 1950. godine nosi naziv Pozorište Bata Bulić po Dragoljubu Bati Buliću, pravniku i revolucionaru, koji je između dva rata dao veliki doprinos radu pozorišta.

U gradu se nalazi crkva Vaznesenja Gospodnjeg.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

U naselju Petrovac na Mlavi živi 6334 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,2 godina (38,5 kod muškaraca i 41,8 kod žena). U naselju ima 2753 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,85.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Iako opština Petrovac pripada grupi depopulacijskih područja, u samom naselju Petrovac na Mlavi broj stanovnika raste.

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	4.327
1953.	4.673
1961.	5.261
1971.	6.231
1981.	7.383
1991.	7.728	7.109
2002.	7.851	8.772
2011.	7.447

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	7.475	95,21%
Vlasi	57	0,72%
Makedonci	35	0,44%
Hrvati	27	0,34%
Crnogorci	22	0,28%
Romi	21	0,26%
Rumuni	19	0,24%
Jugosloveni	18	0,22%
Muslimani	9	0,11%
Mađari	6	0,07%
Slovaci	4	0,05%
Slovenci	3	0,03%
Česi	2	0,02%
Rusi	2	0,02%
Bugari	2	0,02%
Ukrajinci	1	0,01%
Nemci	1	0,01%
nepoznato	103	1,31%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	28	33
80+	53	101
75—79	106	202
70—74	154	246
65—69	189	218
60—64	193	225
55—59	187	222
50—54	339	354
45—49	311	317
40—44	245	285
35—39	240	283
30—34	240	263
25—29	276	262
20—24	266	277
15—19	260	265
10—14	239	209
5—9	212	195
0—4	194	162
Prosek :	38,5	41,8

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	1.305	1.411	1.657	2.086	2.482	2.555	2.753

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	644	644	552	534	208	129	27	12	3	0	2,85

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	3.087	920	1.879	135	147	6
Ženski	3.553	741	1.915	594	296	7
UKUPNO	6.640	1.661	3.794	729	443	13

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	1.577	112	0	5	321
Ženski	1.378	64	0	2	218
UKUPNO	2.955	176	0	7	539
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	53	84	311	60	64
Ženski	18	5	276	71	23
UKUPNO	71	89	587	131	87
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	10	64	126	70	107
Ženski	21	37	74	112	346
UKUPNO	31	101	200	182	453
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	63	1	0	126
Ženski	51	4	0	56
UKUPNO	114	5	0	182

Privreda[uredi | uredi izvor]

Opština Petrovac na Mlavi je dugi niz godina imala status nedovoljno razvijenih područja. Obeležja nerazvijenosti proističu prevashodno iz nedovoljno razuđene privredne strukture. Visoko učešće u formiranju društvenog proizvoda ima primarni sektor, a znatno manji sekundarni i tercijalni. Industrijalizacija je započeta sa velikim zakašnjenjem i sprovedena je u skromnoj meri pa je izgrađen skroman broj preduzeća.

Svi glavni putni pravci prolaze kroz područje samog grada što ometa saobraćajne tokove i ugrožava vitalne funkcije grada.

U samom gradu vodoprivredna infrastruktura je razvijena. Kroz ceo grad je regulisano korito reke Mlave. Dolinom Mlave od Petrovca na Mlavi do Rašanca urađena je kanalska mreža za odvodnjavanje. Na istoj mreži izgradnjom pumpi i brana moguća je realizacija sistema sa navodnjavanje.

Osnovni problemi iz oblasti komunalne infrastrukture sa kojima je suočena opština su pitanje vodosnabdevanja i deponovanja otpada. Gradski vodovod izgrađen 1973. godine snabdeva se vodom iz krasnog izvora u selu Šetonje. U vodosnabdevanju su prisutni određeni problemi jer potrebe prevazilaze kapacitet vodovoda, a nije izgrađeno ni postrojenje za preradu vode. Grad Petrovac na Mlavi ima izgrađenu primarnu i sekundarnu kanalizacionu mrežu dužine 15 kilometara kojom je obuhvaćeno oko 80% domaćinstava. Otpadne vode se izlivaju u Mlavu i zagađuju je.

Gradska deponija se nalazi pored puta Petrovac na Mlavi-Dobrnje, van grada na površini od oko 70 ari i namenjena je za odlaganje smeća iz domaćinstva. Na njoj više nema prostora za deponovanje otpada, pa je nužno obezbediti zemljište za proširenje. Za pripremu zemljišta i nove parcele, kao i za saniranje i rekultivacija postojeće potrebna su znatna materijalna sredstva što je ujedno i najveći problem.

U Petrovcu na Mlavi radi toplana kapaciteta 60.000 m² životnih prostora, ali je sada u funkciji 2/3 kapaciteta.

U gradu postoje zelena i stočna pijaca. Na udaljenosti od 2-3 kilometra nalaze se 2 groblja seoskog tipa bez kapele, a urađen je urbanistički projekat za izgradnju novog groblja na novoj lokaciji i započeti su radovi na izgradnji kapele u samom Petrovcu.

U gradu je uređen park na oko 5 hektara i obala Mlave sa uređenim kejom na levoj obali Mlave između 2 velika mosta i šetalištem na desnoj obali od pešačkog do Žabaraskog mosta.

Poznati Petrovčani[uredi | uredi izvor]

Zoran Dašić - priznati srpski umetnik, književnik, muzičar, kompozitor, tekstopisac, gitarista, tamburaš i vođa grupe "Legende"
Tadej Štrabulović, srpski arhimandrit.
Sava Ristić, srpski arhimandrit.

Informisanje[uredi | uredi izvor]

U opštini radi: Radio-televizija „Mlava-medija“ sa sopstvenim radio i TV programom, Radio-televizija „Ruf“ koja program emituje i preko interneta, Radio Petrovac. Od početka 2013. godine, u Petrovcu se može pratiti i program televizije Laki koja u svim kablovskim sistemima emituje program za područje centralne i istočne Srbije kao i na internetu.

Zdravstvena i socijalna zaštita[uredi | uredi izvor]

Zdravstvenu zaštitu organizuje i sprovodi Zdravstveni centar Petrovac, u čijem sastavu rade Dom zdravlja i bolnica opšteg tipa.

Socijalnu zaštitu organizuje i sprovodi Centar za socijalni za opštine Petrovac na Mlavi i Žagubica.

Sport[uredi | uredi izvor]

U opštini Petrovac na Mlavi fizička kultura je izuzetno razvijena. Najzastupljeniji je fudbal. Većina naselja ima fudbalske klubove. FK „Sloga“ iz Petrovca na Mlavi se takmiči u Prvoj ligi FSS od takmičarske 2013/14. godine. U Petrovcu na Mlavi postoji fudbalski stadion kapaciteta 2500 gledalaca, otvoreni stadion malih sportova u okviru Gimnazije i sportska hala kapaciteta 1.500 sedišta koja nosi ime Dragutin Tomašević, po maratoncu i jednom od prvih srpskih olimpijaca. U gradu postoji 3 rukometna kluba i to 1 muški (Sloga) i 2 ženska (ŽRK Sloga i ŽORK), košarkaški klub, šahovski klub, bodi bilding klub, Klub borilačkih veština Petrovac i 2 teniska kluba.