Pet sjemenki narandže

„Pet sjemenki narandže” (engl. „The Five Orange Pips”) jedna je od 56 kratkih priča o Šerloku Holmsu Artura Konana Dojla. Peta je po redu od 12 priča zbirke Avanture Šerloka Holmsa.

Prvi put je objavljena u časopisu Strend u novembru 1891. Dojl ju je kasnije plasirao na sedmo mjesto na svom spisku 12 najdražih priča o Šerloku Holmsu.^[1] Takođe je jedna od svega dvije priče u kojoj Holmsov klijent umire nakon što traži njegovu pomoć. Druga priča je „Likovi plesača” (engl. „The Adventure of the Dancing Men”).

Radnja[uredi | uredi izvor]

Džon Openšou, mladić iz Saseksa, ima neobičnu priču: 1869, njegov ujak, Elajas Openšou, iznenadno se vratio u Englesku kako bi se smjestio na imanju u gradiću Horšam, Zapadni Saseks nakon što je godinama živio u SAD kao plantažer na Floridi i služio kao pukovnik vojske Konfederacije.

Ujak mu je dozvolio da živi na njegovom imanju jer Džon nije bio oženjen. Došlo je do čudnih incidenata; jedan od njih bio je da, iako je Džon bio slobodan da ide bilo gdje po kući, nije mogao ući u zaključanu sobu u kojoj su se nalazile ujakove stvari. Još jedna čudna stvar dogodila se u martu 1883. kad je pukovniku stiglo pismo iz Pondišerija, Indija, naslovljeno samo s „KKK”, a koje je u sebi sadržavalo pet sjemenki narandže.

Desilo se još neobičnih stvari: spaljeni su papiri iz zaključane sobe, a sastavljena je oporuka u kojoj se imanje ostavlja Džonu Openšou. Pukovnikovo ponašanje postalo je bizarno. Zaključao bi se u svoju sobu i pio ili bi, potpuno pijan, urlao s pištoljem u ruci. Dana 2. maja 1883. pronađen je mrtav u vrtnom jarku.

Dana 4. januara 1885, Elajasevom bratu stiglo je pismo iz Dandija s inicijalima „KKK” i uputstvima da „papire” ostavi na sunčanom satu. Džozef Openšou odbio je da pozove policiju uprkos sinovim nagovorima. Tri dana kasnije, Džozef Openšou pronađen je mrtav u kamenolomu. Jedini trag koji Džon Openšou može pružiti Holmsu jest stranica iz ujakovog dnevnika za mart 1869. na kojoj je pisalo da su sjemenke narandže poslane trojici muškaraca, od kojih su dvojica pobjegli, a treći je „posjećen”.

Holms savjetuje Openšoua da ostavi stranicu dnevnika na sunčevom satu zajedno s bilješkom o tom da su pukovnikovi papiri uništeni. Nakon što Openšou odlazi, Holms zaključuje, na osnovu vremena koje je prošlo između svakog pisma i smrti Elajasa i njegovog brata, da je pošiljaoc pisma na brodu.

Holms takođe zaključuje da se „KKK” odnosi na Kju-kluks-klan, grupu južnjaka koji su protiv Rekonstrukcije, sve do njenog iznenadnog nestanka u martu 1869 – pretpostavlja da je ovo zato što im je pukovnik zlonamjerno odnio dokumente u Englesku.

Sljedećeg dana, novine pišu kako je Openšouvo tijelo pronađeno u rijeci Temzi i da se smatra da je u pitanju bila nesreća. Holms provjerava evidenciju jedrenja za sve brodove koji su bili u Pondišeriju u januaru/februaru 1883. i u Dandiju u januaru 1885. Prepoznaje jedrilicu iz Džordžije pod imenom The Lone Star. Moguće je da se Lone Star (srp. Усамљена звијезда) odnosi na saveznu državu Teksas, mada je jedrilica registrovana u Džordžiji. Holms potvrđuje da je The Lone Star bila usidrena u Londonu prije sedam dana.

Holms kapetanu The Lone Stara šalje pet sjemenki narandže i zatim šalje telegram policiji u Savani, tvrdeći da su kapetan i dvojica članova posade traženi za ubistvo. Zbog jake oluje, brod nikad ne stigne u Savanu. Jedini trag mu je osovina označena sa „LS”, zadnji put viđena u Atlantskom okeanu.

Drugi mediji[uredi | uredi izvor]

Film iz 1945. Šerlok Holms i kuća straha djelimično je zasnovan na „Pet sjemenki narandže”.

Epizoda iz novembra 2014. serije Elementarno pod naslovom „Pet sjemenki narandže/narandžastih perli” (engl. „The Five Orange Pipz”) pozajmljuje neke elemente iz ove kratke priče. Neobično pisanje riječi „Pipz” u originalnom naslovu (trebalo bi biti „Pips”) označava zaštićenu robnu marku izmišljene igračke kod koje je greška u proizvodnji dovela do tog da su narandžaste perle otrovne i samim tim smrtonosne ako ih djeca progutaju.

Treća epizoda Bi-bi-sijeve TV serije Šerlok pod naslovom „Velika igra” pozivala se na pet sjemenki narandže koje je atentatska organizacija slala kao upozorenja. Elektronski zvučni signali nazivani su „sjemenkama”.

Posebna epizoda TV serije Šerlok pod naslovom „Odvratna mladenka” takođe se poziva na originalnu priču, jer žrtva prima pet sjemenki narandže kao prijetnju prije nego što biva ubijena. Takođe postoji tajna organizacija—slična KKK jedino po tom što obe grupe nose kapuljače—koja se odnosi na slučaj u epizodi.