Plav

Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije
Idi na: navigaciju, pretragu
Za druga značenja, pogledajte Plav (višeznačna odrednica).
Plav
Plav.jpg
Pogled na Plav
Administrativni podaci
Država  Crna Gora
Opština Opština Plav
Stanovništvo
Stanovništvo ‍
 — (2011) Rast 3717
Geografske karakteristike
Koordinate 42°35′29″ SGŠ; 19°56′26″ IGD / 42.5915° SGŠ; 19.940666° IGD / 42.5915; 19.940666Koordinate: 42°35′29″ SGŠ; 19°56′26″ IGD / 42.5915° SGŠ; 19.940666° IGD / 42.5915; 19.940666
Vremenska zona UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Nadm. visina 1065 m
Plav na mapi Crne Gore
Plav
Plav
Ostali podaci
Poštanski broj 84325
Pozivni broj 051
Registarska oznaka PL

Plav je gradsko naselje i sedište istoimene opštine na istoku Crne Gore. Prema popisu iz 2011. bilo je 3.717 stanovnika. Nalazi se u podnožju planinskog masiva Prokletije, na reci Lim.

Istorija[uredi]

Stari vijek[uredi]

Podaci o ljudskim nasebinama u ovom predjelu datiraju iz VII vijeka prije nove ere. Toponimi ukazuju na prisustvo Ilira i Grka, a u Gornjem Polimlju postoje tragovi rimske kulture.

Srednji vijek[uredi]

Glavni članak: Plav (župa)

Slovenska plemena naseljavaju ovaj predio krajem VI i početkom VII vijeka nove ere, potiskujući romansko stanovništvo iz plodne doline. Formiraju župu Plav, kojom će vladati srpski župani i kraljevi, a zatim oblasni gospodari, Vojislav Vojinović, Nikola Altomanović i Vuk Branković. Prije turskog osvajanja, Plav je u sastavu Srpske despotovine.

U sastavu Osmanskog carstva[uredi]

Poslije osmanskog osvajanja, Plavski vilajet, sa 15 sela i 1157 domaćinstava, bio je u sastavu Bihorske kaze (Skadarski sandžak) a nešto kasnije Pećkog sandžaka. U srednjem vijeku nije bilo naseljenog mjesta sa imenom Plav (naselje Plav će biti izgrađeno u osmanskoj državi, a gradnja je, po nekim podacima, završena 1619. godine). Naime, kako bi spriječila uticaje albanskog plemena Klimenata, osmanska vlast još u XVI vijeku počinje sa izgradnjom naselja, sa trgovima i kulturnim institucijama, kao i vojnih utvrđenja. Čitava Plavsko-gusinjska kotlina ušla je u sastav Knjaževine Crne Gore, odlukama Sanstefanskog sporazuma i Berlinskog kongresa. Međutim, u Plavsko-gusinjskoj aferi (zbog nezadovoljstva stanovništva ovakvim odlukama velikih sila) pružen je oružani otpor i odbijen prodor poslate crnogorske vojske (njen poraz u selu Novšiće, blizu Plava, decembra 1879. godine) a nakon bitke u januaru 1880. pet kilometara dalje od navedenog sela, Plavljani (uz pomoć Gusinjana i albanskih dobrovoljaca) primoravaju crnogorsku vojsku na povlačenje i reorganizovanje u mjestu Murino. Na intervenciju velikih sila (posebno na inicijativu Austrougarske) Knjaževina Crna Gora preuzima Ulcinj, novembra 1880. godine (u zamjenu za Plav i Gusinje).

Savremena istorija[uredi]

U Balkanskom ratu, nakon borbi i povlačenja turske vojske sa položaja na Đevojačkom kršu, Šabovoj glavi i Ječmištu, crnogorska vojska je zauzela Plav, 19. oktobra 1912. godine. Plav ulazi u sastav Kraljevine Crne Gore, pa Kraljevine SHS, Kraljevine Jugoslavije, a 1941. je priključen italijanskoj okupacionoj zoni (tzv. Velikoj Albaniji). Oslobođen je od strane partizanskih jedinica 25. jula 1944. godine.

Demografija[uredi]

U naselju Plav živi 2.406 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 32,5 godina (31,3 kod muškaraca i 33,7 kod žena). U naselju ima 889 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,07.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Bošnjacima (prema popisu iz 2003. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[1]
Godina Stanovnika
1948. 1.850
1953. 2.018
1961. 2.535
1971. 3.058
1981. 3.348
1991. 4.560 4.073
2003. 5.554 3.615
2011. 3.717
Etnički sastav prema popisu iz 2003.[2]‍
Bošnjaci
  
 2.631 72,78 %
Albanci
  
 327 9,04 %
Srbi
  
 258 7,13 %
Muslimani
  
 220 6,08 %
Crnogorci
  
 139 3,84 %
Makedonci
  
 1 0,02 %
nepoznato
  
 5 0,13 %


Stanovništvo prema polu i starosti[3]
m
ž
? 4
  
  
 7
80+ 11
  
  
 23
75—79 18
  
  
 44
70—74 49
  
  
 59
65—69 74
  
  
 73
60—64 59
  
  
 79
55—59 78
  
  
 67
50—54 101
  
  
 99
45—49 123
  
  
 121
40—44 131
  
  
 143
35—39 100
  
  
 116
30—34 83
  
  
 97
25—29 106
  
  
 112
20—24 132
  
  
 144
15—19 225
  
  
 192
10—14 195
  
  
 188
5—9 162
  
  
 139
0—4 142
  
  
 119
Prosek : 97 59

Znamenitosti[uredi]

Od kulturno istoriskih spomenika u Plavu najznačajniji su Manastir Svete Trojice u Brezojevici kod Plava, Redžepagića kula, Stara džamija i džamija Sultanija.

Redžepagića kula u Plavu

Manastir Svete Trojice u Brezojevici nalazi se na levoj obali Lima na 2 km od njegovog izviranja iz Plavskog jezera na ušću reke Komarače ispod brda Gradac, ovo je najstariji sačuvani objekata u Plavu i potiče iz doba Nemanjića, prema predanju on je stariji od manastira Dečana nekih 30 godina. Crkva je zidana u srpsko-vizantijskom stilu i pripada tipu jednobrodnih kamenih građevina. Crkava je obnovljena i oslikana 1576. godina za vreme vladavine igumana jeromonaha Nestora. Poznata su imena ktitora, Vukomira Stepanova i Živka Belakova. Oltarski prostor sagradio je drugi ktitor, Mari (veovatno Marin), sa porodicom. O tome svedoči natpis na oltarskom prostoru. Brezojevačka crkva predstavlja kamenu građevinu, sastavljenu od naosa sa velikom pripratom i prostrane apside. Crkva je bez kubeta i zvonika. Unutrašnjost priprate i naosa nekada je bila ispunjena živopisom velike umetničke vrednosti. Najveći deo ove zidne dekoracije je uništen u požarima 1862 i 1912. godine kao i rušenjem crkve u Drugom svetskom ratu. Od živopisa sačuvani su samo, dosta oštećeni fragmenti, očuvani deo kompozicije Strašni sud, Gostoljubljenje Avramovo, slike Sv. Nikita, Bogorodica sa Hristom, iznad nje Sv. Srđ i Vakh, jedan arhanđeo, Uspenje Bogorodice, lik Jovana Preteče iz kompozicije Deizisa, ... U sastavu manastirskog kompleksa se nalazi prva osnovna škola.

Kula Redžepagića nastala je 1671. godine i napravo ju je Hasan beg Redžepagić služila je za odbranu od neprijatelja i da se u njoj dočekuju gosti.

Drvena ili Stara džamija sagrađena je 1471. godine odmah nakon turskog osvajanja ovih krajeva za potrebe vojnika. Nalazi se u centru Plava u okviru nekadašnjeg Grada. Više puta je obnavljana a današnji oblik je dobila u XVIII veku.

Džamiju Sultaniju je sagradio sultan Abdul Hamid 1909. godine, kao poklon meštanima Plava za boj na Nokšiću 1879. godine nakon pobede Turaka nad crnogorskom vojskom.

Stara džamija u Plavu
Džamija Sultanija u Plavu

Zanimljivosti[uredi]

Opštinu Plav svakog ljeta posjeti veliki broj turista što zbog svoga jezera i mnogih manifestacija koje se organizuju u Plavu.

Jedna od najpoznatijih su svakako „dani borovnica“ koji su do sada odražavane svake godine počev od 2000. godine. Za vrijeme ove manifestacije pored mnogobrojnih turista Plav posete i mnogi narodni ansambli iz bivših jugoslovenskih država. Pored „dana borovnica“, svakog ljeta održavaju se skokovi sa Novšićkog mosta. Takođe ima i onih drugih manifestacija poput onih humanitarnih, kao i nekoliko turnira u malom fudbalu. Turistima je takođe omogućeno i da krstare jezerom kao i rijekom Lim, koja izvire baš iz Plavskog jezera.

Sport[uredi]

Opština Plav se može pohvaliti i sa dva fudbalsaka kluba „FK Jezero“ i „FK Gusinje“, koji se trenutno takmiče u Drugoj crnogorskoj ligi.

Poznate ličnosti[uredi]

Reference[uredi]

  1. ↑ Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2005. COBISS-ID 8764176. 
  2. ↑ Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. septembar 2004. ISBN 978-86-84433-00-0. 
  3. ↑ Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. Podgorica: Republički zavod za statistiku. oktobar 2004. COBISS.CG-ID 8489488. 

Literatura[uredi]

Spoljašnje veze[uredi]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Плав&oldid=15617150“