Plimut

Koordinate: 50° 22′ 12″ S; 4° 08′ 31″ Z / 50.37° S; 4.142° Z / 50.37; -4.142
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe pogledajte stranicu Plimut (višeznačna odrednica).
Plimut
engl. Plymouth
Kej u Plimutu
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Ujedinjeno Kraljevstvo
Konstitutivna zemlja Engleska
GrofovijaDevon
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2007.248.402 (procena)
Geografske karakteristike
Koordinate50° 22′ 12″ S; 4° 08′ 31″ Z / 50.37° S; 4.142° Z / 50.37; -4.142
Površina79,78 km2
Plimut na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Plimut
Plimut
Plimut na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Veb-sajt
plymouth.gov.uk/

Plimut (engl. Plymouth) je grad u Ujedinjenom Kraljevstvu u Engleskoj. Prema proceni iz 2007. u gradu je živelo 248.402 stanovnika. Nalazi se u jednoj od najvećih prirodnih luka. Grad ima bogatu pomorsku prošlost i predstavljao je jednu od dve najznačajnije pomorske baze Ujedinjenog Kraljevstva. Centar grada, luka i pristanište uništeni su prilom bombardovanja 1941. Ponovo je obnovljen i ima jednu od najvećih pomorskih baza u Zapadnoj Evropi.

Nju Plimut na Novom Zelandu je nazvan po njemu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Kraljevska citadela
Nacionalni pomorski akvarijum
Smetonov toranj
Satonsk luka

Najranije poznato naselje datira iz 1000. p. n. e., kada se tu nalazila mala luka. Smatra se da se tu dovozio kalaj, koji se trgovao sa Feničanima. U doba Rimskog carstva luka je služila za trgovinu kalajem i stokom. Kasnije se tu izgradio ribarski grad Saton. Oko 1086. Saton je pripadao kralju Henriju I. Kralj je predao imanje porodici Valetor, koja je vladala iz obližnjeg zamka Trematon. Valetori su deo imanja darovali avgustincima u Plimptonu, koji je bio starije i veće naselje od Plimuta.

Deo grada u vlasništvu reda dobio je 1254. povelju, a celi grad sa okolinom dobio je gradsku nezavisnost 1439. i Plimut je bio prvi grad, koji je bio na listi engleskog parlamenta. Kako se menjao estuarij Plima i nasipao se tako je Plimton gubio značaj i brodovi su počeli koristiti Plimut kao zamenu za Plimpton. Ime grada Satona se menjalo i postajalo je Plimut.

Francuzi su tokom Stogodišnjeg rata 1403. nakratko zauzeli i spalili Plimut. Grad je često bio meta neprijatelja preko kanala. Plimut je imao zamak i barikade na obali mora, ali sve to je bilo uništeno ili ponovo građeno u doba Stjuarta ili Tjudora.

U 16. veku Plimut je bio matična luka za mnoge pomorske trgovce, uključujući Vilijama Hovkinsa i njegovog sina Džona Hovkinsa, koji su se protivili i nisu obazirali na sporazum iz Tordesiljasa. Džon Hovkins je uz podršku kraljice Elizabete I prvi krenuo u trgovinu robljem. Otimao je stotine muškaraca i žena u Sijera Leoneu i drugim delovima zapadne Afrike i prodavao ih u španskim kolonijama u Americi. Engleski moreplovac i gusar Frensis Drejk uplovio u luku Plimut na završetku svog putovanja oko sveta, koje je trajalo 33 meseca. Drejk bio prvi Englez koji je oplovio Zemlju.

Katarina Aragonska je stigla u Englesku 1501. preko Plimuta. Pokahontas je stigla 1616. Brod Mejflauer je 1620. krenuo u Ameriku iz Plimuta i osnovati će prvi stalnu američku koloniju. Napoleon je 1815. dovezen u Plimut pre prebacivanja na Svetu Jelenu.

Za vreme Engleskog građanskog rata Plimut se borio na strani parlamenta protiv Čarlsa I. Grad se držao pune četiri godine pre nego što se predao rojalistima. Postoje brojne tvrđave iz toga perioda, čiji ostaci se još mogu videti. Nakon obnove monarhije započela je 1665. izgradnja velike kraljevske citadele. Topvi su bili okrenuti i prema moru i prema gradu.

Plimut je bio jedna od glavnih engleskih pomorskih baza. Za vreme Drugog svetskog rata grad je teško bombardovan zbog luke i pristaništa. Ubijeno je 1172 ljudi i ranjeno 3269 ljudi. Na početku rata grad je imao 220.000 ljudi. Uništeno je 3754 kuća. Plimut je bio jedno od glavnih mesta odakle se krenulo u bitku za Normandiju 1944.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema proceni, u gradu je 2008. živelo 248.402 stanovnika.

Demografija
1981.1991.2001.
238,583245,295[1]243,795[1]

Privreda[uredi | uredi izvor]

Tradicionalno privreda je bila vezana za ribarstvo i za vojsku. Opadanje tih sektora dovelo je do drugačije preraspodele više prema privredi zasnovanoj na servisnom sektoru. Opadanje teške industije povećalo je nezaposlenost. Iako se stanje popravlja poslednjih osam godina plate i nezaposlenost su još uvek značajno ispod proseka Engleske.

Plimut godišnje poseti 11,8 miliona ljudi i turizam predstavlja jedan od važnih izvora prihoda.

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Univerzitet u Plimutu je jedan od najvećih u jugozapadnoj Engleskoj i četvrti u Velikoj Britaniji. Ima preko 30.000 studenata i godišnji prihod od 110 milona funti sterlinga.

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

  • Kraljevska citadela, počela se graditi 1665. Topovi su bili okrenuti i prema gradu, To je bila najznačajnija odbrana Engleske preko 100 godina.
  • Nacionalni pomorski akvarijum je najdublji evropski akvarijum
  • Smetonov svetionik, izgrađen 1759. Visok je 18 metara, a prečnik baze je 8 metara

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b World Gazetteer: Die wichtigsten Orte mit Statistiken zu ihrer Bevölkerung, Pristupljeno 14. 4. 2013. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. novembar 2012)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Плимут&oldid=27528772”