Površinske vode
Površinske vode predstavljaju vodene tokove na kopnu i spadaju u obnovljive resurse. Kao takvi predstavljaju veoma važan deo Ekosistema u globalnom i hidrosistema, u regionalnom smislu teritorije Republike Srbije. Površinske vode u Srbiji čine značajnu infrastrukturnu mrežu plovnih puteva koja doprinosi Srbiji u smislu regionalnog razvoja industrije, rečnog saobraćaja, turizma, zaštite životne okoline na teritoriji Republike Srbije.
Podela površinskih voda[uredi | uredi izvor]
Na teritoriji Republike Srbije prema značaju vode se dele na Vode 1. i 2. reda. Podela se ogleda u položaju vodotoka u odnosu na graničnu teritoriju Republike Srbije, veličinu i karakter sliva, režim vodotoka sa aspektima korišćenja voda, zaštita voda i štetnog uticaja voda na bezbednost i zdravlje stanovništva na teritoriji Republike Srbije. Vode se takođe dele na tekuće i stajaće na površini kopna. Vodna tela se razvrstavaju u tipove na osnovu vrednosti: nadmorska visina, geografska dužina, širina,veličina sliva površinske vode.[1]
Najveće površinske reke u Srbiji su Dunav i Sava. Dunav sa površinskim slivom od 81700km² čini drugu najveću reku posle Volge u Evropi. Najveći protok reke iznosi 7,324m³/s. Pritoke Dunava su Drava, Tisa, Sava. Sava je druga najveća reka po toku rečnog sliva u Srbiji sa površinom od 87,996km² na teritoriji Republike Srbije i protokom od 6,407m³/s. Pritoke Save su Bosut, Drina, Kolubara.
Spisak površinskih voda prema slivovima[uredi | uredi izvor]
Teritorija Republike Srbije bogata je posebnim vodenim prostorom površinskih voda i obuhvata vodena područja, a to su:
- Deo Crnomorskog sliva - sliv reke Dunav
- Egejski sliv - podsliv Lepenica, Dragovištice
- Jadranskog sliva - Beli Drim, podsliv Plavske reke
- Sliv reke Dunav obuhvata podsliv Save, Drine, Kolubare, podsliv Tise, Južne Morave i Zapadne Morave, Ibra, Tamiš sa Banatskim tokovima kanala, Mlavu, Pek, Porečku reku i Timok.
- Vodno područje reke Save - sliv Save sa Kolubarom i Drinom.
- Vodno područje Morave - podsliv Velike Morave delove Zapadne i Južne Morave i priključno sa Pčinjom i Dragovišticom.
- Vodno područje Srema - deo rečnog sliva Dunava, podsliva Save na teritoriji Vojvodine.
Strategija upravljanja površinskim vodama u Srbiji[uredi | uredi izvor]
Strategija upravljanja površinskim vodama na teritoriji Republike Srbije je utvrđena regulativnom planskom analizom, dugoročnim pravcima upravljanja površinskim vodama.
Stanjem kvaliteta površinskih voda rukovode Meteorološke stanice na teritoriji Republike Srbije sa kojih se utvrđuje, na 160 ispitivanih staničnih mesta duž čitave teritorije rečnog toka površinskih voda. Sama procedura ocene kvaliteta zasniva se na slučajnim uzorcima u različitim vremenskim periodima. Ispitivanja se rade po usvojenom planu i programu na mesečnom nivou, a na ukupno 30 stanica, rade se i češće analize zbog moguće pojave kontaminacije površinskih voda od strane industrije i fizičkih lica u načelu.
Manji rečni tokovi imaju veliki strategijski značaj Srbije i kao takva teritorija, ima heterogenost površinskih voda što predstavlja dobru reljefnu pogodnost razvoja, posebno prehrambene industrije i lak finansijski isplativ transport robe i sirovina vodenim putem do potrošača.
Definicije opštih pojmova i značenja[uredi | uredi izvor]
- Vode su tekuće i stajaće na površini kopna.
- Reka, telo kopnene vode, najvećim delom na površini Zemlje.
- Rečni sliv, oblast, sa koje se svaki površinski oticaj reke sliva ka delti,meandrima,estuaru do ušća ili mora.
- Rečna obala je pojas zemljišta 10m³ koja se nalazi neposredno uz korito vodenog toka, jezera, akumulacije ili druge vodene površine.
- Meandri čine krivudavi tok površinskih voda u ravnišarskim krajevima, nastaju erozivnim delovanjem vode, koja teče polako na površini zemljišta, stvarajući krivudav tok oblika slova S.
- Podsliv jeste oblast sa koje se sav površinski sliv kreće ka određenoj tačka vodotoka.
- Vodotok je korito tekuće površinske vode, zajedno sa obalama i vodom, koja stalno ili povremeno teče.
- Vodeno telo, površina vode je poseban i zajednički element površinskih voda, jezera, akumulacije, potok, reka, kanal.
- Vodeni sistem čine sve površinske vode, vodna zemljište i vodni objekti na određenom prostoru i vremenu.
- Vodni resursi predstavljaju sve površinske vode po količina i kvalitetu.
- Stajaće vode su prirodna jezera, akumulacije, ribnjak, bare, močvare, sa stalnim i povremenim dotokom površinske vode[2]
- Veštačko vodeno telo je vodena površina stvorena ljudskom aktivnošću na nekom području.
- Melioraciono područje je deo površinskog vodenog područja, na kome se melioracijskim sistemima za navodnjavanje i odvodnjavanje uređuje zemljište priobalja i podstiče kvalitet obradive površine.
- Akumulacije su vodene površine sa mogućim dotokom površinske vode, čija zapremina prelazi 20 000m³ i dubina 10m, predstavlja strateški značaj Srbije u razvijanju turizma, sportskog ribolova i snabdevanju stanovništva vodom za piće.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Institut Jaroslav Černi http://www.jcerni.org/index.php?lang=sr. Pristupljeno 10. 12. 2016. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - ^ „Arhivirana kopija”. ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine. Arhivirano iz originala 18. 03. 2017. g. Pristupljeno 10. 12. 2016.
