Pokrov Presvete Bogorodice

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Pokrov Presvete Bogorodice

Pokrov Presvete Bogorodice je hrišćanski crkveni praznik kada crkva proslavlja Presvetu Bogorodicu kao pokroviteljku i zaštitnicu hrišćanskoga roda. Praznik se po julijanskom kalendaru slavi 1. oktobra, a trenutno se taj 1. oktobar poklapa sa 14. oktobrom u gregorijanskom, novom kalendaru.

Konkretan događaj koji se toga dana spominje i praznuje desio se prema hrišćanskom vjerovanju 1. oktobra 911. godine u vreme cara Lava Mudroga (ili Filozofa). Služeno je svenoćno bdenje u Bogorodičinoj crkvi Vlaherne u Carigradu. Crkva je bila puna naroda. U pozadini crkve stajao je sveti Andrej Jurodivi sa svojim učenikom Epifanijem. Prema hrišćanskom vjerovanju, u četvrti sat noći pojavila se Presveta Bogorodica iznad naroda sa rasprostrtim omoforom na rukama, kao da tom odećom pokriva narod. Bila je obučena u zlatokrasnu porfiru i sva je blistala u neiskazanom sjaju, okružena apostolima, svetiteljima, mučenicima i devicama. Sveti Andrej videći to javljanje pokazao je rukom Epifaniju blaženom, i upitao ga: „vidiš li, brate, Caricu i gospođu nad svim, kako se moli za sav svet?" Odgovori Epifanije: „vidim, oče, i užasavam se!".

Praznik se ranije slavio kod Rusa, a kod Srba počinje da se slavi krajem 17. i početkom 18. vijeka, zahvaljujući ruskim bogoslužbenim knjigama, koje tada stižu u većem broju među pravoslavne Srbe. Služba praznika je vjerovatno ustanovljena kod Rusa. U grčkim crkvama i grčkim bogoslužbenim knjigama se ovaj praznik ne pominje, ali je misao o tom događaju postojala kod Grka. U Rusiji već od 12. vijeka postoje mnogi hramovi posvećeni ovom prazniku. U srpskim mjesecoslovima iz 15. i 16. vijeka se ovaj praznik ne spominje. Tako se u crkvenom kalendaru iz vremena Đurđa[1] Crnojevića (1494. godine), pod 1. oktobrom slavi spomen apostola Ananije i Romana pjevca, ali ne i Pokrova Bogorodice.[2] Ovaj praznik, za razliku od ostalih praznika posvećenih Bogorodici, nema ni pretprazništvo ni poprazništvo (od Hristovih praznika takav je praznik Obrezanje).[3] Grčke crkve 1. oktobra ne slave Pokrov Presvete Bogorodice, nego, pored ostalih svetaca slave čudotvornu ikonu Bogorodice Brzopomoćnice (grč. Γοργοεπεκοος),[4] koja se nalazi u manastiru Dohijaru.

Poznato je da se pokrovski post, pored Savice, Aranđelovice, nekada poštovao u Pećkom kraju,[5][6] vjerovatno zbog jakog kulta Presvete Bogorodice, čija se jedna čudotvorna ikona nalazi u Pećkoj patrijaršiji.

Pored ostalih crkava posvećenih ovome prazniku, jedna se nalazi i u Beogradu.

Napomena: Ovaj članak, ili jedan njegov deo, izvorno je preuzet iz Ohridskog prologa Nikolaja Velimirovića.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Srpski na srpskom”. www.rts.rs. Pristupljeno 2021-02-05. 
  2. ^ Crkveni kalendar Đurđa Crnojevića za 1494. godinu. Arhivirano iz originala 21. 03. 2022. g. Pristupljeno 11. 10. 2020. 
  3. ^ Božić, Damjan (2020). Pravoslavlje, br. 1285 od 1. oktobra, Veličamo te, Presveta Djevo, i poštujemo lasni Tvoj Pokrov!. Beograd: SPC. str. 8. 
  4. ^ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2020, Crkveni kalendar za 2020. godinu. 
  5. ^ Pravoslavlje, br. 85-86 od 31. oktobra. Beograd: SPC. 1970. str. 2. 
  6. ^ Pravoslavlje, br. 1285 od 1. oktobra. Beograd: SPC. 2020. str. 24. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Pokrov Presvete Bogorodice na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Покров_Пресвете_Богородице&oldid=26977172”