Politbiro
Politbiro (politički biro) je izvršni, operativni deo određenog obično višeg rukovodećeg organa političke partije ili druge političke ili društvene organizacije i ima određene nadležnosti i obično statutom predviđene obaveze da sprovodi njegove odluke i stavove i obavlja tekuće poslove između dve sednice organa, a u praksi mnogih partija uzdiže se u nosioca političke inicijative i usmerivača cele organizacije.[3]
Politbiro Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije je sačinjavao određeni broj članova Centralnog komiteta. Centralni komitet je birao Politbiro radi obavljanja poslova između njegovih sednica. Politbiro CK SKJ je u određenim uslovima i samostalno donosio odluke, direktive, proglase i ostalo. Prema statutu usvojenom na Šestom kongresu KPJ nije predviđeno stvaranje Politbiroa, već je Izvršni komitet CK KPJ obavlja poslove između zasedanja Centralnog komiteta SKJ, pripremanje i sazivanje sednica komiteta, kome odgovara za svoj rad.
Sednicama je predsedavao i vodio ih Generalni sekretar.
Imena[uredi | uredi izvor]
Izraz „politbiro“ potiče od ruskog politbюro, što je skraćenica od političeskoe bюro („političko biro“). Španski izraz Politburó je direktno pozajmljen iz ruskog, kao i nemački Politbüro. Kineski jezik koristi kalk (), iz kojeg je izveden vijetnamski naziv (Bộ Chính trị "部政治"), kao i korejski (정치국, 政治局 Jeongchiguk).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvi politbiro je u Rusiji stvorila Boljševička partija 1917. godine tokom Ruske revolucije koja se dogodila te godine.[4][5] Prvi Politbiro je imao sedam članova: Vladimira Lenjina, Grigorija Zinovjeva, Lava Kamenjeva, Lava Trockog, Josifa Staljina, Grigorija Sokoljnikova[6][7] i Andreja Bubnova.[8]
Tokom 20. veka, politbiroi su osnovani u većini komunističkih država. Među njima su bili politbiroi SSSR,[9][10][11] Istočne Nemačke,[12][13] Avganistana[14] i Čehoslovačke. Nekoliko zemalja još uvek ima u funkciji sistem politbiroa: Kina,[15][16][17] Severna Koreja,[18][19] Laos,[20][21] Vijetnam[22] i Kuba.
Marksističko-lenjinističke države[uredi | uredi izvor]
U marksističko-lenjinističkim državama, komunistička partija tvrdi da je avangarda naroda, dakle legitimno telo koje vodi državu. Partija bira zvaničnike koji će služiti u svom politbirou, koji odlučuje o politici stranke. Kao jednopartijska država, partijska politika neizbežno postaje nacionalna politika.
Svaki partijski kongres bira Centralni komitet koji, zauzvrat, bira članove Politbiroa, sekretarijata i generalnog sekretara. Ovaj proces se naziva demokratski centralizam. U teoriji, Politbiro je odgovoran Centralnom komitetu, ali u praksi sva ovlašćenja pripada Politbirou.
Trockističke partije[uredi | uredi izvor]
U trockističkim partijama, Politbiro je biro Centralnog komiteta zaduženog za donošenje svakodnevnih političkih odluka, koje kasnije mora da ratifikuje Centralni komitet. Njegove članove bira Centralni komitet, koji ga imenuje. Mesto generalnog sekretara ima daleko manju težinu u ovom modelu. Pogledajte, na primer, stranku Lanka Sama Samaja.[23]<ref>Tribune. Ceylon News Service. decembar 1981.</ref
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ March, Luke (2009). „Contemporary Far Left Parties in Europe: From Marxism to the Mainstream?” (PDF). IPG. 1: 126—143. Arhivirano (PDF) iz originala 2018-05-21. g. — preko Friedrich Ebert Foundation.
- ^ „Left”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 2009-04-15. Pristupljeno 2022-05-22. „... communism is a more radical leftist ideology.”
- ^ „Received 2012-02-02”. Merriam-webster.com. 2012-08-31. Pristupljeno 2014-06-16.
- ^ „USSR: Communist Party: Politburo”. Archontology.org. Pristupljeno 2014-06-16.
- ^ „Politburo (Soviet political body) – Encyclopædia Britannica”. Britannica.com. 2013-04-24. Pristupljeno 2014-06-16.
- ^ The Bolsheviks and the October Revolution, Minutes of the Central Committee of the Russian Social-Democratic Labour Party (bolsheviks) August 1917-February 1918. London: Pluto Press. 1974. str. 88—89. ISBN 0-902818-54-6.
- ^ Trotsky, Leon (1967). History of the Russian Revolution, volume three. London: Sphere. str. 148.
- ^ Dmitri Volkogonov, Lenin. A New Biography, translated and edited by Harold Shukman (New York: The Free Press, 1994), p. 185.
- ^ „Politburo”. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Inc. 2014. Pristupljeno 4. 11. 2014.
- ^ „Senatskiй dvorec - mesto rabotы prezidenta i vručeniя nagrad”. Putidorogi-nn.ru. Pristupljeno 27. 1. 2018.
- ^ „GLAVNЫЙ KORPUS KREMLЯ”. The VVM Library. Arhivirano iz originala 28. 1. 2018. g. Pristupljeno 27. 1. 2018.
- ^ Frank B. Tipton (1. 1. 2003). East Germany: The structure and functioning of a one-party state. A History of Modern Germany Since 1815. A&C Black. str. 545—548. ISBN 978-0-8264-4909-2.
- ^ Grix, Jonathan; Cooke, Paul (2003). East German Distinctiveness in a Unified Germany
. str. 17. ISBN 1902459172.
- ^ J. Bruce Amstutz (1994). Afghanistan. str. 65. Pristupljeno 2009-03-22 — preko Internet Archive. „Ghulam Dastagir Panjsheri.”
- ^ Li, Cheng (2016). Chinese Politics in the Xi Jinping Era: Reassessing Collective Leadership (na jeziku: engleski). Brookings Institution. ISBN 9780815726937. Pristupljeno 18. 10. 2017.
- ^ Kang Lim, Benjamin (20. 11. 2017). „Exclusive: China's backroom powerbrokers block reform candidates - sources”. Reuters. Pristupljeno 18. 10. 2017.
- ^ Wang, Jun (15. 6. 2013). „中央政治局如何开会”. qikan.com. Arhivirano iz originala 19. 10. 2017. g. Pristupljeno 18. 10. 2017.
- ^ „Rules of the Workers' Party of Korea (28 September 2010) (조선로동당규약—2010년 9월 28일)” (PDF). 28. 9. 2010. Arhivirano iz originala (PDF) 22. 6. 2017. g.
- ^ „Kim Jong Un Appointed "First Secretary" of Korean Workers' Party”. North Korea Leadership Watch. 11. 4. 2012. Arhivirano iz originala 13. 3. 2014. g. Pristupljeno 13. 3. 2014.
- ^ „ກອງປະຊຸມໃຫຍ່ ຄັ້ງທີ II ຂອງພັກ (3–6/2/1972)” [2nd Party Congress (3–6/2/1972)]. Lao News Agency. Arhivirano iz originala 19. 7. 2020. g. Pristupljeno 2. 4. 2021.
- ^ Stuart-Fox, Martin (21. 1. 2021). „Elite family ties still bind the Lao Peoples' Revolutionary Party”. East Asia Forum. Arhivirano iz originala 27. 1. 2021. g. Pristupljeno 27. 1. 2021.
- ^ „Party Congress announces CPVCC Politburo members”. Government of the Socialist Republic of Vietnam. 19. 1. 2011. Pristupljeno 24. 6. 2012.
- ^ Wickramasinghe, Nira (2006). Sri Lanka in the Modern Age: A History of Contested Indentities (na jeziku: engleski). University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-3016-8.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mala politička enciklopedija. „Savremena administracija“, Beograd 1966. godina.
- Lowenhardt, John; van Ree, Erik; Ozinga, James (1992). The Rise and Fall of the Soviet Politburo. St Martin's Press. ISBN 0312047843.
- Rees, E.A., ur. (2004). „Introduction” (PDF). The Nature of Stalin's Dictatorship: The Politburo, 1924–1953. Routledge. str. 1—18. ISBN 1403904014. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 06. 2023. g. Pristupljeno 16. 04. 2023.
- Shevchenko, Arkady (1985). Breaking with Moscow. ISBN 978-0394520551. OCLC 11680691.
- Wheatcroft, Stephen G. (2004). „From Team-Stalin to Degenerate Tyranny” (PDF). Ur.: Rees, E.A. The Nature of Stalin's Dictatorship: The Politburo, 1924–1953. Routledge. str. 79—107. ISBN 1403904014. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 06. 2023. g. Pristupljeno 16. 04. 2023.
- Brown, Archie (1996). The Gorbachev Factor. Oxford University Press. ISBN 0192880527.
- Bialer, Seweryn (2001). Stalin's Successors: Leadership, Stability, and Change in the Soviet Union. Cambridge University Press. ISBN 0521289068.
- Pötzl, Norbert F. (26. 5. 2015). „Karrieren ehemaliger Nazis in der DDR: Erst braun, dann rot”. Der Spiegel (na jeziku: German). Hamburg: DER SPIEGEL GmbH & Co. KG. Pristupljeno 6. 7. 2021.
- Sabine Pannen. „"Wo ein Genosse ist, da ist die Partei!"? – Stabilität und Erosion an der SED-Parteibasis” (PDF). Bundesstiftung zur Aufarbeitung der SED-Diktatur, Berlin. Arhivirano iz originala (PDF) 4. 3. 2016. g. Pristupljeno 23. 3. 2015.
- Sebetsyen, Victor (2009). Revolution 1989: The Fall of the Soviet Empire. New York City: Pantheon Books. ISBN 978-0-375-42532-5.
- Thompson, Wayne C. (2008). The World Today Series: Nordic, Central and Southeastern Europe 2008. Harpers Ferry, West Virginia: Stryker-Post Publications. ISBN 978-1-887985-95-6.
- Miller, H. „Hu Jintao and the Party Politburo” (PDF). China Leadership Monitor. Hoover Institution. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 04. 2020. g. Pristupljeno 15. 10. 2011.
- „Raising the Curtain on China's 20th Party Congress: Mechanics, Rules, "Norms," and the Realities of Power”. Asia Society (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-08-28.
- Zhao, Suisheng (2023). The Dragon Roars Back: Transformational Leaders and Dynamics of Chinese Foreign Policy. Stanford, California: Stanford University Press. str. 175. ISBN 978-1-5036-3088-8. OCLC 1331741429. doi:10.1515/9781503634152.
- „Defence Development Exhibition "Self-Defence-2021" Opens with Splendor”. KCNA. 12. 10. 2021. Pristupljeno 18. 10. 2021.
- Haggard, Stephen; Herman, Luke; Ryu, Jaesung (July—August 2014). „Political Change in North Korea: Mapping the Succession”. Asian Survey. University of California Press. 54 (4): 773—780. JSTOR 10.1525/as.2014.54.4.773. doi:10.1525/as.2014.54.4.773. Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|date=(pomoć) - Kim, Nam-Sik (1982). „North Korea's Power Structure and Foreign Relations: an Analysis of the Sixth Congress of the KWP”. The Journal of East Asian Affairs. Institute for National Security Strategy. 2 (1): 125—151. JSTOR 23253510.
- Lankov, Andrei N. (1999). „Kim Il Sung's Campaign against the Soviet Faction in Late 1955 and the Birth of Chuch'e”. Korean Studies. 23 (1): 43—67. ISSN 1529-1529. S2CID 154905899. doi:10.1353/ks.1999.0003.
- Staff writer (2014) [2012]. Understanding North Korea. Ministry of Unification.
- Buzo, Adrian (1999). The Guerilla Dynasty: Politics and Leadership in North Korea. I.B. Tauris. ISBN 1860644147.
- Gause, Ken E. (2011). North Korea Under Kim Chong-il: Power, Politics, and Prospects for Change. ABC-CLIO. ISBN 978-0313381751.
- — (2013). „The Role and Influence of the Party Apparatus”. Ur.: Park, Kyung-ae; Snyder, Scott. North Korea in Transition: Politics, Economy, and Society. Rowman & Littlefield. str. 19—46. ISBN 978-1442218123.
- Kim, Samuel (2000). „North Korean Informal Politics”. Informal Politics in East Asia. Cambridge University Press. ISBN 0521645387.
- Lankov, Andrei (2007). Crisis in North Korea: The Failure of De-Stalinization, 1956. University of Hawaii Press. ISBN 978-0824832070.
- Suh, Dae-sook (1988). Kim Il Sung: The North Korean Leader (1st izd.). Columbia University Press. ISBN 0231065736.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Politbiro na Vikimedijinoj ostavi- Leadership of the CPSU Full list of members and candidate members of the Politburo includes dates on the body and year of death (or execution).
- Succession of Power in the USSR from the Dean Peter Krogh Foreign Affairs Archives
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
