Politički sistem Sjedinjenih Američkih Država

Kapitol u Vašingtonu u kom zaseda Kongres SAD

Kip slobode

Čuveni početak američkoj Deklaraciji nezavisnosti napisao je Džon Lok, engleski filozof koji je u 18. veku, neposredno pre Američke revolucije, napisao u svojoj Prvoj raspravi o vladi, da su svakom savesnom čoveku određeni „život, sloboda i imanje“. Tomas Džeferson je promenio zadnji deo (imanje) rečima „dobijanje sreće“. Deklaracija nezavisnosti je prvi američki državni dokumenat, a verovatno i prva kodifikacija slobodarskih ideja 18. veka u praksi.

Iste godine započeo je proces stvaranja Severnoameričkog saveza kao prve jedinstvene tvorevine na tlu Severne Amerike.

Vlada i politika Sjedinjenih Država je zasnovana na Ustavu Sjedinjenih Američkih Država, napisanom 1787. godine. Ustav iz 1787. je do danas dopunjen sa nekoliko amandmana. Prvih 10 su prihvaćeni nedugo nakon nastanka samog ustava. Grupno se nazivaju „Povelja o pravima“ (engl. Bill of Rights), a odnose se na osnovna prava državljana Sjedinjenih Američkih Država, kao što su pravo na slobodu govora i veroispovesti.

Federalna vlast Sjedinjenih Američkih Država se sastoji od izvršne, zakonodavne i sudske vlasti. Izvršna vlast se sastoji od predsednika i njegovog kabineta, uz dodatak raznih državnih službi.

Zakonodavna vlast je Kongres Sjedinjenih Američkih Država koji se sastoji od Predstavničkog doma (engl. House of Representatives) i Senata. Poslanici i senatori su podeljeni po saveznim državama. U Predstavničkom domu svaka savezna država ima broj predstavnika srazmeran njenom broju stanovnika, dok u Senatu svaku državu zastupaju dva senatora. Broj poslanika u Predstavničkom domu je 435. Senat trenutno broji 100 senatora.

Sudska vlast se sastoji od svih sudova u Sjedinjenim Američkim Državama. Vrhovni sud Sjedinjenih Američkih Država broji devet sudija, kojima mandat traje doživotno. Nakon smrti ili povlačenja sudije, predsednik SAD nominuje novog sudiju, a nominacija se šalje u Senat na glasanje.

Svaka savezna država u Sjedinjenim Državama ima svoju vladu, čije su granice moći ispod nivoa moći federalne vlade. Koliko tačno vlasti svaka država može imati je tema mnogih rasprava u američkoj politici. Glavne političke stranke Sjedinjenih Država su Republikanska stranka i Demokratska stranka.

Literatura

• Vasović, Vučina (2012). Savremene demokratije, Tom I. Beograd: Službeni glasnik.  COBISS.SR 191351564
• Hague, Rod; Harrop, Martin (2014). Uporedna vladavina i politika: uvod. Beograd: Univerzitet u Beogradu — Fakultet političkih nauka; Čigoja štampa.  COBISS.SR 205597708

Spoljašnje veze

• Outline of the U.S. Government
• Službene stranice partija:
  • Official Democratic Party Web Site
  • Official Republican Party Web Site
  • Official Green Party Web Site
  • Official Libertarian Party Web Site
• CNN Politics