Poljoprivreda u Srbiji

Srbija se nalazi na površini od ukupno 8.840.000 hektara. Površina poljoprivrednog zemljišta obuhvata 5.734.000 hektara (0,56 ha po stanovniku), a na oko 4.867.000 hektara te površine prostire se obradivo zemljište (0,46 ha po stanovniku). Oko 70 odsto ukupne teritorije Srbije čini poljoprivredno zemljište, dok je 30 odsto pod šumama.

Klima je umereno-kontinentalna, a prosečna temperatura u toku godine iznosi 11 do 12 °C. Prosečna temperatura u januaru je od minus jedan do plus jedan stepen, a u junu 22 do 23 °C. Prosečna godišnja količina padavina iznosi 600 do 800 milimetara u ravničarskim predelima, a u planinskim od 800 do 1.200 milimetara.

Povoljni prirodni i klimatski uslovi pospešuju razvoj poljoprivrede. Ravničarski regioni Vojvodine, Kosova Polja, Metohije, Pomoravlja, Posavine, Tamnave, Kruševačkog i Leskovačkog polja pogodni su za mehanizovanu ratarsku i povrtarsku proizvodnju.

Brdoviti i brežuljkasti predeli povoljni su za razvoj voćarske, vinogradarske i stočarske proizvodnje. Brdsko-planinsko područje Zlatibora, Rudnika, Stare planine, Kopaonika i Šar-planine su pogodni za razvoj ovčarstva, govedarstva i šumarstva.

U Republici Srbiji ima ukupno 1.305.426 poljoprivrednika koji čine 17,3 odsto ukupne populacije.

Proizvodnja važnijih poljoprivrednih proizvoda

Proizvod	1998	1999	2000
Pšenica	2.631.655	2.030.746	1.924.385
Kukuruz	4.953.408	6.126.428	2.937.537
Suncokret	277.572	272.550	217.608
Šećerna repa	1.971.362	2.487.580	1.070.033
Duvan	10.568	14.131	11.067
Maline	63.796	64.680	55.999
Jagode	30.637	39.707	24.910
Višnje	66.397	70.979	58.013
Šljive	464.649	379.569	351.307
Grožđe	398.549	182.939	326.658
	u tonama
Goveđe meso	98	97	103
Ovčije meso	19	17	19
	hiljada tona
Vino	150.022	64.404	123.290
Mleko	1.636.756	1.665.024	1.585.427
	hiljada litara

Najrazvijenije grane poljoprivrede su stočarstvo (43 odsto) i ratarstvo (42 odsto), zatim sledi voćarstvo i vinogradarstvo (12 odsto), a ostale kulture zastupljene su sa tri odsto.

U Srbiji dominira porodično gazdinstvo i privatna svojina, dok prosečna veličina komercijalne farme (preduzeća) iznosi 500 do 700 hektara. Porodično gazdinstvo je vrlo isparcelisano, ima izraženu naturalnu potrošnju i znatno niži stepen komercijalizacije u odnosu na evropske farme.

Poljoprivredno zemljište se obrađuje sa 425.000 dvoosovinskih traktora, 261.000 jednoosovinskih traktora, 25.000 kombajna i više od tri miliona priključnih mašina. Nedovoljno je razvijena saobraćajna infrastruktura, a poljoprivredne mašine i oprema su amortizovane. Prosečna starost traktora je 12, a kombajna 15 godina.

Potrošnja mineralnih đubriva iznosi 36 kilograma aktivne materije po hektaru. Primena agrohemikalija je veoma niska i kontrolisana organizovanom mrežom redovne veterinarske, fitosanitarne i sanitarne kontrole.

U Srbiji je sistem za navodnjavanje instaliran na 180.000 hektara, ali se navodnjava svega 30.000-40.000 hektara, što zajedno sa baštama i nekim novijim sistemima predstavlja manje od 1% oraniica koje se navodnjavaju. Do pre desetak godina u Srbiji se navodnjavalo 190-000 hektara obradivog zemljišta. U Vojvodini se navodnjavaju veće površine nego u Centralnoj Srbiji, a povrtarske kulture navodnjavaju se i u Mačvi, okolini Leskovca, Negotinskoj niziji i Pomoravlju. Većih ulaganja u sistem navodnjavanja u Srbiji nije bilo poslednjih 15-ak godina, tako da je njihova starost oko 25 godina. Zbog ovako malog procenta navodnjavanja nisu iskorišćene mogućnosti veće proizvodnje šećerne repe, suncokreta, soje, povrća i stočnih krmiva.

Svinje su najzastupljenije u stočnom, a oranice i bašte u zemljišnom fondu. Potencijali livada, pašnjaka i oranica nisu dovoljno iskorišćeni za intenzivniju i veću stočarsku proizvodnju.

U Srbiji postoji mreža agrarnih organizacija kao što su komore, zadružni savezi, stručne organizacije i fondovi.

Prema poslednjim podacima u Srbiji ima 6.000 sela.

U seoskim područjima postoje brojne manifestacije etnokulture i etno-arta poput sajmova, izložbi, sabora i raznih takmičenja...

Literatura

• Milovan M. Mitrović. Sela u Srbiji. — Beograd: Republički zavod za statistiku, 2015. — 257 s. — ISBN 978-86-6161-150-6.

Spoljašnje veze

• Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede
• Sistem tržišnih informacija poljuprivrede Srbije
• Najpopularniji i najposećeniji poljoprivredni portal u Srbiji
• Poljoprivreda Srbije od 1878. do 1912. godine, doktorska disertacija (2016)