Prvi diverzantski bataljon NOV i PO Hrvatske

Prvi diverzantski bataljon NOV i PO Hrvatske formiran je polovinom maja 1943. u Zvečevu od Psunjske, Moslavačke i Diljske diverzantske čete i Bilogorskog i Krndijskog diverzantskog voda. Imao je 132 borca i rukovodioca. Za komandanta bataljona imenovan je Bora Miličević, a za političkog komesara Stevo Stojaković. Zamenik komandanta bio je Milan Bolić, a zamenik političkog komesara Antun Pristojković Časo.

Formiranje bataljona predstavljalo je novu fazu u organizaciji diverzantskih dejstava. U prethodnom periodu, diverzantskim akcijama bavile su se nespecijalizovane jedinice (odredi, čete i bataljoni), ili specijalizovane diverzantske grupe u njihovom sastavu. Na teritoriji Hrvatske formirana su tri diverzantska bataljona (Prvi, Drugi i Treći). Oni su se nalazili pod komandom Diverzantske sekcije Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske i štabova korpusa i operativnih zona na čijoj teritoriji su bili bazirani i izvršavali zadatke. Formiranjem 1. slavonskog korpusa (odnosno Šestog korpusa NOVJ) 17. maja 1943, Prvi diverzantski bataljon je, u pogledu izvođenja akcija i sadejstva, potpadao pod njegovu komandu i Diverzatsku sekciju Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske.

Bataljon se sastoja od pet četa, koje su imale zadatak da dejstvuju na sledećim područjima:

• 1. četa, sa bazom u selu Bobarama, na glavnoj pruzi Banova Jaruga-Kapela Batrina, krak Novska-Jasenovac i Banova Jaruga-Daruvar;
• 2. četa, sa bazom u selu Harkanovci, na glavnoj pruzi Kapela Batrina-Vinkovci i sporednoj Vinkovci-Osijek;
• 3. četa, sa bazom u Hum-Varošu, na pruzi Virovitica-Osijek (na relaciji Suhopolje-Osijek), Daruvar-Pčelić i Našice-Donji Miholjac;
• 4. četa, sa bazom u Gakovu (Bilo-gora), na pruzi Suhopolje-Virovitica-Koprivnica, krak Koprivnica-Križevci i Kloštar Podravski-Bjelovar;
• 5. četa, sa bazom u Bršljanici (Moslavina), na glavnoj pruzi Zagreb-Banova Jaruga. Peta diverzantska četa (Moslavačka) bila je u sastavu Prvog diverzantskog bataljona do 10. novembra 1943, kada prelazi u sastav 2. operativne zone Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske za formiranje Trećeg diverzantskog bataljona.

10. avgusta 1944. bataljon je bio organizovan u četiri čete i imao je 139 boraca i rukovodilaca. Raspored i dodeljene zone dejstava bile su sledeće:

• 1. četa na glavnoj pruzi Zagreb-Beograd na odseku Kutina-Batrina i sporednom kraku Banova Jaruga-Pakrac;
• 2. četa na glavnoj pruzi Zagreb-Beograd na odseku Batrina-Vinkovci i sporednom kraku Batrina-Pleternica;
• 3. četa na odseku pruga Đakovo-Osijek, Đakovo-Striživojna-Vrpolje i Vinkovci-Osijek-Donji Miholjac;
• 4. četa na odseku pruga Virovitica-Barč i Bjelovar-Grubišno Polje.

U septembru 1944. bataljon je prerastao u Prvi diverzantski odred NOV i PO Hrvatske.

Literatura

• Bošnjak, Ljubomir (1983). DIVERZANTSKA DEJSTVA U NARODNOOSLOBODILAČKOM RATU 1941-1945. Beograd: Vojnoistorijski institut.