Radovan Grubač
Radovan Grubač | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1948. |
| Mesto rođenja | Orahovac, kod Trebinja, FNR Jugoslavija |
Radovan Grubač (Orahovac kod Trebinja, 4. januar 1948) je general-major u penziji. Učesnik Odbrambeno-otadžbinskog rata. General Vojske Republike Srpske i ratni komandant Hercegovačkog korpusa.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Radovan (Nikola) Grubač ratni Komandant Hercegovačkog korpusa Vojske Republike Srpske, rođen je 04.01.1948. godine u selu Orahovac, opština Trebinje. Rođen je kao dvanaesto od trinaestoro djece. Otac mu je bio Nikola, a majka Joka (djevojačko prezime Deretić). Slavili su Krsnu slavu Sv Jovana Krstitelja. Petoro njegove braće i četiri sestre preživjeli su Drugi svjetski rat.[1]
Školovanje[uredi | uredi izvor]
Završio je Srednju tehničke školu u Zrenjaninu posle koje je upisao u Vojnu akademiju Jugoslovenske narodne armije. Završio je Vojnu akademiju ocjenom 8,92, Visoku tehničku školu kopnene vojske JNA sa uspjehom 9,50 i stekao zvanje inženjera hemije. Završio je i Komandno-štabnu akademiju kopnene vojske JNA ocjenom 8,82, kao i poslediplomske studije vojnih nauka i stekao zvanje magistra vojnih nauka. Godine 1991. odličnim uspjehom završio je i Ratnu školu JNA.
Vojna karijera[uredi | uredi izvor]
Nakon završetka Vojne akademije 20. jula 1970. godine proizveden je u čin potporučnika. Vanredno je unapređivan tri puta, i to u čin majora, pukovnika i general-majora. Tokom službe u JNA obavljao je dužnosti: komandir voda i čete, nastavnik taktike i metodologije ratne vještine i nastavnik strategije. Iskustvo je stekao radeći i u Kabinetu Saveznog sekretara za narodnu odbranu. Bavio se naučnim radom, na kom polju je autor više stručnih i naučnih radova, i bio učesnik i autor više stručnih i naučnih projekata i studija, za koji rad je dobijao pohvale i nagrade, među kojima i prestižnu nagradu u JNA, nagradu „Vojno delo„ za 1992. godinu, u vrijeme uspješnog komandovanja ratnim Hercegovačim korpusom Vojske Republike Srpske.[2] Službovao je u garnizonima u Kruševcu, Sarajevu, Zagrebu i Beogradu.[3] Radovan Grubač penzionisan je nakon rata 2001. godine i živi u Beogradu sa porodicom.
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Nosilac je više odlikovanja:
- Ordena za vojne zasluge sa srebrnim mačevima
- Ordena za vojne zasluge sa zlatnim mačevima
- Ordena narodne armije sa srebrenom zvijezdom
- Ordenom Obilića
- Ordenom Karađorđeve zvijezde prvog reda (Vidovdan 1993)
- Ordenom Nemanjića
Dobitnik je Plakete Zajednice opština Istočne Hercegovine.
Okolnosti dolaska na čelo Korpusa i ratni događaji[uredi | uredi izvor]
U maju mjesecu 1992. godine, došao je u svoju rodnu Hercegovinu, i stupio je na dužnost komandanta Hercegovačkog korpusa Vojske Srpske Republike Bosne i Hercegovine (u septembru 1992. godine promjenila ime Vojska Republike Srpske) 19. maja 1992. godine, tj. od dana njegovog formiranja. Bilo je to vrijeme kada je JNA napuštala teritoriju Bosne i Hercegovine. Neprijateljske, hrvatske i muslimanske separatističke snage, su praktično bile na cijeloj teritoriji u ofanzivi. Dužina Fronta Hercegovačkog korpusa je iznosila je oko 300 kilometara od tromeđe sa Crnom Gorom i Hrvatskom, iznad Prevlake, preko Popova polja, Stoca, Mostara, Boračkog jezera, Treskavice, pa sve do Goražda,[4] dok je Korpus pod svojom komandom u prvim danima imao tek 4.500 boraca, pa je svaki kilometar fronta branilo prosječno oko deset boraca. Zona odgovornosti Hercegovačkog korpusa nije bila nacionalno homogena teritorija, pa su se međunacionalni sukobi dešavali praktično i u pozadini jedinica na frontu. Muslimanske oružane snage su prikriveno djelovale, ostvarujući naloge rukovodstva stranke Stranke demokratske akcije (SDA) i Alije Izetbegovića, Po njihovom naoružavanju, mjestimično su preduzimali i oružane akcije protiv jedinica HK, posebno u Podveležju na mostarsko-nevesinjskom pravcu.[5] Mobilizacija još nije bila izvršena. Na teritoriji korpusa pojavile su se razne paravojne oružane formacije koje su otežavale zadatke regularnim jedinicama. Komanda HK i njen komandant Radovan Grubač su se nalazili u izuzetno složenoj situaciji, u kojoj su morali brzo i pribrano da razmišljaju i preduzimaju energične mjere, najprije na formiranju same komande Korpusa, a zatim komandi brigada i drugih jedinica. Takođe je bilo neophodno sprovesti mobilizaciju. U Korpus je u tom periodu došlo i desetak viših, visoko-obrazovanih oficira, od kojih je pukovnik Grubač formirao svoj štab, i uz čiju pomoć je uspješno izvršio mobilizaciju. Formirane su brigade, popularno nazvane prema opštinama: Trebinjska, Bilećka, Nevesinjska, Gatačka, Kalinovička, Fočanska, Čajnička i Ruđanska brigada kao i 2. hercegovačka laka pješadijska brigada sa Boraka (srpski dijelovi opštine Konjic).
Funkcionisanje Hercegovačkog korpusa[uredi | uredi izvor]
Korpus na čelu sa generalom Grubačem je za dva do tri prva ratna mjeseca narastao sa 4.500 na skoro 24.000 boraca i starješina. Korpus je u toku rata uspješno odbranio teritoriju i zaštitio narod Srpske Hercegovine na jugu Republike Srpske, kako od agresije regularnih snaga Hrvatske vojske (HV) tako i od hrvatskih i muslimanskih snaga unutar granica predratne teritorije Bosne i Hercegovine. Na kraju rata, krajem 1995. godine korpus je brojao oko 13.000 vojnika. Komanda HK bila je smještena u Bileći, a istureno komandno mjesto u Lastvi kod Trebinja. Tokom rata ukupno je poginulo 2.211 boraca, od čega 1.941 neposredno u borbi, a broj ranjenih bio je 5.836, dok se kao nestali vode 86 boraca.[6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Građanski rat u Bosni i Hercegovini
- Istočna Hercegovina
- Hercegovački korpus
- Trebinjska brigada Vojske Republike Srpske
- 8. motorizovana brigada
- 2. hercegovačka laka pješadijska brigada
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Generali Republike Srpske 1992-2017 : biografski rječnik / Savo Sokanović i dr, Banja Luka: Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske: Boračka organizacija Republike Srpske, 2017. (Banja Luka : DNN).ISBN 978-99938-614-8-5.
- ^ Hercegovački korpus: prilozi za monografiju, Bileća: SPKD "Prosvjeta", 2017. (Zvornik: Eurografika). ISBN 978-99938-90-45-4. str. 51-53.
- ^ Generali Republike Srpske, 1992-2017 : biografski rječnik
- ^ Republika Srpska u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, istorijski pregled, Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, 2018. (Banja Luka: Grafid). ISBN 978-99976-730-1-5. str. 96-97.
- ^ Hercegovački korpus: prilozi za monografiju.
- ^ Republika Srpska u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, istorijski pregled, RCIRZ.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Generali Republike Srpske 1992-2017: biografski rječnik / Savo Sokanović i dr, Banja Luka: Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske: Boračka organizacija Republike Srpske, 2017. (Banja Luka: DNN). ISBN 978-99938-614-8-5.
- Republika Srpska u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, istorijski pregled. Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, 2018. (Banja Luka : Grafid). ISBN 978-99976-730-1-5.
- Hercegovački korpus: prilozi za monografiju, Bileća: SPKD "Prosvjeta", 2017 (Zvornik: Eurografika). ISBN 978-99938-90-45-4.
