Ramiz Sadiku

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
ramiz sadiku
Ramiz Sadiku
Lični podaci
Datum rođenja(1915-01-19)19. januar 1915.
Mesto rođenjaPeć, Kraljevina Crna Gora
Datum smrti10. april 1943.(1943-04-10) (28 god.)
Mesto smrtiLandovica, kod Prizrena, Jugoslavija
(pod okupacijom)
Profesijastudent prava
Delovanje
Član KPJ od1936.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
U toku NOBčlan Glavnog štaba NOP
odreda Kosova i Metohije
Heroj
Narodni heroj od6. marta 1945.

Ramiz Sadiku (alb. Ramiz Sadiku; Peć, 19. januar 1915 — Landovica, kod Prizrena, 10. april 1943), student prava, jedan od organizatora Narodnooslobodilačke borbe na Kosovu i Metohiji, narodni heroj Albanije i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom mestu, a potom je upisao Pravni fakultet u Beogradu.

Još kao učenik Pećke gimnazije, pristupio je revolucionarnom omladinskom pokretu. Godine 1931. bio je jedan od suosnivača sportskog kluba „Budućnost“, u kom se okupljala revolucionarna omladina. Pošto je rad klub ubrzo bio zabranjen, Ramiz je bio uhapšen i izvesno vreme je proveo u zatvoru. Član Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ) postao je 1933, a član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) 1936. godine. Ubrzo potom postao je član Biroa Okružnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju.

Godine 1938. kosovskim studentima, skojevcima i komunistima Okružni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju je naložio da štampaju Proglas - zahtev za nacionalnu ravnopravnost Albanaca. U ovom Proglasu vlastima Kraljevine Jugoslavije upućen je oštar zahtev da prestane sa iseljevanjem Albanaca i oduzimanjem njihovog zemljišta. Ovaj Proglas, u čijem je sastavljanju učestvovao i Ramiz, te ga potpisao sa još 68 drugova, naišao je na veliki odjek u masama. Proglas je upućen i Društvu naroda u Ženevi.

Italijanskoj okupaciji Albanije 1939. godine žestoko su se suprotstavili svi Albanci. Okružni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju organizovao je skupove na Kosovu i Metohiji i politički osvetljavao fašistički upad u Albaniju. Bili su i štampani su leci na albanskom jeziku. Policija u Peći, koja je imala u rukama desetak ovih letaka, organizovala je hapšenja, a među zatvorenima je bio i Ramiz Sadiku. Dva meseca je bio zatvoren u zloglasnoj Šeremet-kuli u Peći, a potom prebačen u zatvor na Adi Ciganliji. Kasnije je ponovo vraćen u Peć, gde mu je organizovno suđenje. Tužilac je tražio smrtnu kaznu, ali pošto krivica nije mogla biti dokazana, bio je oslobođen. Odmah potom, morao je da prekine studije (bio je na trećoj godini) i ode na odsluženje vojnog roka.

Aprilski rat, 1941. godine ga je zatekao na odsluženju vojnog roka u 42. pešadijskom puku u Bjelovaru. Posle žestokih borbi, koje je njegov bataljon vodio kod Daruvara s Nemcima, bio je zarobljen i odveden u sabirni gradski logor. Uz pomoć bjelovarske partijske organizacije, uspeo je da pobegne iz zarobljeništva i vrati se u Peć. Po dolasku u rodno mesto, morao je da živi ilegalno, zbog straha da ga kao poznatog komunistu ne uhapsi italijanska policija. Iako u ilegalnosti, aktivno je radio u Birou Okružnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju. Na početku okupacije, morao je gotovo sam da rukovodi Okružnim komitetom, jer su mnogi rukovodioci bili prešli u Crnu Goru.

Jula 1942. godine bio je uhapšen na partijskom zadatku u Peći, te ponovo zatvoren u Šeremet-kulu. I pored stalnog mučenja, ništa nije odao, pa je zbog toga, septembra iste godine, prebačen u zatvor u Tiranu. Zahvaljujući grupi albanskih komunista, koje je predvodio Koči Dzodze, uspeo je da pobegne iz zatvora u ilegalno se vrati na Kosovo i Metohiju.

Aprila 1943. godine, zajedno sa Borom Vukmirovićem, boravio je u Đakovici. Pošto je u to vreme Svetozar Vukmanović Tempo, član CK KPJ i Vrhovnog štaba NOV i POJ, došao u Prizren, Ramiz i Boro su mu krenuli u susret. Na putu za Prizren, 7. aprila 1943. godine, kod sela Landovice upali su u zasedu i u borbi sa italijanskim fašistima i balistima ranjeni i uhvaćeni. Znajući da su visoki rukovodioci Narodnooslobodilačkog pokreta, neprijatelj je pokušao da mučenjem od njih izvuče podatke o drugim članovima pokreta. Pošto nisu hteli ništa da govore, odlučeno je da budu streljani. Streljani su zajedno 10. aprila 1943. godine, a na naredbu da se razdvoje, zagrlili su se još jače i kličući Narodnooslobodilačkoj borbi otišli u smrt.

Bista Sadikua u Gradskom parku u Prištini. Desno od nje stajala je Vukmirovićeva bista sve dok je nisu slomili/uklonili lokalni Albanci 1999. godine.

Ukazom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ) 6. marta 1945, zajedno sa Borom Vukmirovićem, među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja Jugoslavije.[1] Ubrzo potom 9. septembra 1945. Ukazom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Albanije, a na predlog Vrhovnog komandanta NOV Albanije Envera Hodže, proglašen je za narodnog heroja Albanije.

U godinama posle Drugog svetskog rata, Boro i Ramiz su predstavljali simbol bratstva i jedinstva srpskog i albanskog naroda i Narodnooslobodilačke borbe na Kosovu i Metohiji. Njihova imena nosila su mnoge ulice i škole, kao i Boro i Ramiz sportski centar u Prištini. Na mestu njihove pogibije, u selu Landovici, 1963. godine podignut je spomenik u obliku obeliska sa mozaikom i spomen-česmom (autori: arhitekta M. Pecić, skulptor S. Arsić i slikar H. Ćatović). Pesnik Adem Gajtani posvetio im je pesmu „Boro i Ramiz“. Kao „junak Metohije”, opevan je u pesmi „Leši kapetan” u izvođenju Nenada Jovanovića.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Narodni heroji 2 1982, str. 188.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Рамиз_Садику&oldid=27694522”