Rat za bretonsko nasleđe

Rat za bretonsko nasleđe
	; Rat za bretonsko nasleđe
Vreme	(1341—1365)
Mesto	Bretanja
Uzrok	Stogodišnji rat
Ishod	Engleska pobeda
Teritorijalne; promene	Vojvodstvo Bretanja pada pod englesku vlast
Sukobljene strane
Kraljevina Engleska,; Vojvodstvo Bretanja	Kraljevina Francuska,; Republika Đenova,; Vojvodstvo Bretanja,; Kruna Kastilje
Komandanti i vođe
Ivan IV Bretanjski,; Žana Flandriska,; Vilijam de Bogun,; Robert III D'Artoa,; Tomas Dakvord,; Gotije de Bentlej,; Tangi du Šastel,; Henri I od Lankastera,; Edvard III Plantagenet,; Ivan V Bretanjski,; Džon Čandos	Šarl I Bretanjski,; Karlo Grimaldi,; Gi II od Neslea,; Žan IV de Bomanuar,; Alen de Tintenijac †,; Žan I de Reuk,; Alen VII de Rogan,; Bertran du Gesklin,; Vilijam de Penoet,; Bertran de San-Pern,; Antonio Dorija,; Luis de La Serda
Jačina
više od 25 000 vojnika i oko 500 brodova	više od 92 000 vojnika i 144 brodova
Žrtve i gubici
ogromni, oko 12 000 mrtvih vojnika	oko 8 000 mrtvih vojnika i 11 galija

Rat za bretonsko nasleđe je bio konflikt oko nasledstva vojvodstva Bretanje, a 1341. godine se pretvorio u građanski rat i trajao je do 1365. godine, kada se završio engleskom pobedom.

Prva faza[uredi | uredi izvor]

Opsada Rena (1341)[uredi | uredi izvor]

Engleski kandidat za bretonski presto, Ivan IV Bretanjski u maju 1341. godine je opseo Ren, koji je na kraju bio osvojen.

Bitka kod Šantosoa[uredi | uredi izvor]

14. oktobra kod grada Šantosoa Ivan IV Bretanjski, kandidat za Bretanjski presto bio je napadnut od strane drugog kandidata Šarla Prvog Bretanjaskog, koji je sa sobom imao više od 7 000 vojnika. Ivanova mala vojska nije mogla da im se odupre i skoro cela je poginula, a Ivan, njegova žena Žana Flandrijska i sin Ivan V Bretanjski je zarobljen. Bitka se 16. oktobra završila francuskom pobedom. Ivan je pušten i zatvora tek 1. septembra 1343. godine.

Opsada Anbona[uredi | uredi izvor]

Žana je sa svojim sinom Ivanom Petim pobegla u grad Anbon, koji su ubrzo u maju 1242. godine opseli Francuzi, Šarla Prvog Brtanjskog. Žana je čekala englesko pojačanje iz Oreja, ali pošto ono nije stiglo ona je sa sinom napustila grad i otišla u Orej da dovede pojačanje. Žana se vratila 5 dana kasnije, a Francuzi su već tad osvojili dolinu reke Blave. Francuzi su strahovito potukli engleze i u junu zauzeli grad. Posle toga Francuzi su osvojili čak i Orej.

Bitka kod Bresta[uredi | uredi izvor]

18. avgusta 14 đenovških plaćeničkih valikih galija pod vođstvom Karla Grimaldija su kod Bresta napali englesku flotu od 260 malih brodova, koji su bili pod zapovedništvom Vilijama de Boguna. Englezi su ovog puta bili uspešni, jer su potopili 11 velikih galija, a Đenovljani samo nekoliko malih brodova.

Bitka kod Morlea[uredi | uredi izvor]

30. septembra 3 500 francuza pod zapovedništvom Šarla Bretanjskog je opselo engleski grad Morle, koji su branili Vilijam de Bogun i Robert III D'Artoa. Francuzima je uskoro stiglo pojačanje. 2300 Engleza su onda morali da se povuču u šumu. Da bi izmamili Engleze iz šume Francuzi su morali da se povuku. Englezi su onda izašli iz šume krenuli ka gradu, ali onda je Šarl naredio svojim francuskim trupama da se vrate pod gradske zidine. Francuzi su onda dočekali Engleze i skoro sve ih pobili, dok je poginulo 150 Francuza. Robert i Vilijam su se sa malim brojem vitezova spasli.

Opsada Rena (početkom 1342)[uredi | uredi izvor]

U proleće 1342. godine francuzi su opseli Ren i posle nekolikjo dana su osvojili grad.

Opsade Vana[uredi | uredi izvor]

Prva opsada Vana[uredi | uredi izvor]

U martu 1342. godine Šarl se pojavio pred gradskom zidinama nakon pljačkanja predgrađa i njegove okoline. Gradsko veće je odmah počelo pregovore o predaji grada. Vladar grada Džefri od Malestroita je bio za predaju, ali veće nije. Veće ga je proteralo i on je otišao francuzima u Anbon. Francuzi su 1. maja, 5 dana posle Džefrievog odlaska počeli da prodiru u grad i osvojili ga. U gradu je pobijeno između 1 400 i 2 000 engleskih žitelja, a oni koji su zarobljeni poslati su u Pariz gde su pogubljeni. Francuzi su posle toga pokorili celu Bretanju.

Druga opsada Vana[uredi | uredi izvor]

Robert III D'Artoa, Žana Flandriska, Gotije de Mauni, Vilijam de Kadoudal i Iv de Tresiguidi je u oktobru sa 10 200 Engleza iz grada Artoa, posle osvajanja Anbona, došao u pomoć gradu. Većina vojske isprva nije napala grad nego samo odred Gotija i Iva. U pomoć gradu je uskoro stigao Oliver IV de Klison, a Gotije i Iv su morali da se povuku. Vojskovođe Vilijam Montegu i grof od Kuenforta su se pridružili Englezima i pomogli im da prodru u grad. Francuzi su onda počeli da beže iz grada, a većina njih se udavila u obližnjoj reci. Dan posle osvajanja grada Žana se odužila svim vojskovođama koji su učestvovali u oslobođenju grada. Ostala je tamo 5 dana, a onda se sa Gotijem vratila u Anbon. Vilijam Montegu je sa Ivom otišao u grad Ren koji je dobio od Žane, a zapovedništvo nad gradom dobio je Robert. Ren su ubrzo osvojili Francuzi.

Treća opsada Vana[uredi | uredi izvor]

Oliver je u to vreme osvajao provinciju Artou. Njemu se pridružio bretanjski vojvoda Robert II Bomanuar. Oni su pozvali i Šarla da im se pridruži, ali on je to odbio. Francuska vojska u kojoj je bilo 12 600 ljudi je 3. novembra stigla pod Van, a Robert III D'Artoa, nije stigao da skupi vojsku. Francuzi su iskoristili oštećenja na gradskim bedemima i osvojili grad. Grad je opljačkan, a Robert III D'Artoa je ranjan. Posle toga je odveden u London na lečenje.

Četvrta opsada Vana[uredi | uredi izvor]

Kralj Engleske, Edvard III Plantagenet je čuo za to i odlučio je da se osveti. On je sa svojom kraljevskom flotom opseo Ren, Van i Nant. Luis de La Serda, princ Kastilje i Antonio Dorija, admiral Đenove su kao francuski plaćenici krenuli u pomoć tim gradovima. Sa 130 brodova oni su uništili nekoliko brodova koji su englezima donosili hranu i čak napali engleske brodove i potopili nekoliko njih. Edvard je onda naredio povlačenje. Pola engleske flote je otišlo u Anbon, a pola u Brest. 5. decembra Englezi su stigli pod Van. Edvard je tom prilikom posao svom sinu Edvardu Crnom Princu da je to najtvrđi grad u Bretanji. Posle nekoliko dana borbe Oliver je zarobljen i predat na čuvanje engleskom baronu Ralfu od Staforda.

Malestrujski mir[uredi | uredi izvor]

U međuvremenu francuski kralj Filip VI Valoa je skupio vojsku od 50.000 ljudi pod zapovedništvom Dofena Žana. Žan se zaustavio u Ploermelu. U međuvremenu 2 legata pape Klimenta VI (papa 1342 - 1352) uspeli su da Francuze i Engleze nagovore da sklope mir 19. januara 1343. godine u Malestrui. Mir se završio 29. septembra 1346. godine. Šarl Bretanjski nije priznavao mir, a Ivan IV je u martu 1345. godine abdicirao i pobegao u Englesku gde je i umro 16. septembra iste godine. Pre njegove smrti u junu 1345. godine Edvard ga je poslao u Bretanju sa Vilijamom de Bogunom da je osvoji, a njima se posle nedelju dana pridružio Tomas Dakvord. Zajedno su uspeli da poraze Šarla u bici kod Kadoreta (kod Žoslena).

Druga Faza[uredi | uredi izvor]

Bitka kod Sen-Pol-de-Leona[uredi | uredi izvor]

Bitka se odigrala 9. juna 1346. godine kod grada Sen-Pol-de-Leona i bila je prekretnica u Ratu bretonskog nasleđa. Šarl I Bretanjski je sa oko 1 000 vitezova napao 180 engleskih vojnika, pod vođstvom Tomasa Dakvorda. Bitka se ubrzo pretvorila u beg francuskih vitezova. Veliki broj Francuza je poginuo u bici, a samo nekoliko engleskih vitezova.

Bitka kod La-Roša[uredi | uredi izvor]

Šarl je 1347. godine, sa između 4 000 i 5 000 vitezova (to je bila najveća vojska koju je on ikada skupio) opseo grad La-Roš da bi Tomasa Dakvorda namamio u zamku. U noć Tomas je stigo pod opsedniti grad i napao iznenađene Francuze i do nogu ih potukao.

Bitka Tridesetorice[uredi | uredi izvor]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Engleska je bila u teškoj finansijskoj krizi, a sem toga 1348. u Englesku je došla Kuga (Crna Smrt), pa je u jesen 1350. godine, sklopila mir, ali Rat za bretonsko nasleđe se nastavio. 26. marta 1351. godine engleski komandant Ričard Bembro je krenuo iz Žoslena ka francuskom gradu Ploermelu, a francuski zapovednik Žan IV de Bomanuar je iz Ploermela, krenuo da osvoji Žoslen. Svako od njih je imao po 30 vitezova. Na pola puta između Žoslena i Ploermela došlo je do bitke. Žan nije imao punu podršku francuskih žitelja Bretanje, jer je Žan uz pomoć Novog francuskog kralja Žana Dobrog svrgnuo Šarla, a Ričard Bembro, je bio previše surov i među engleskim žiteljima Bretanje je bio još nepopularniji.

Bitka[uredi | uredi izvor]

Francuzi su u bici bili hrabri i složni i tako su izvojevali pobedu. Ričard je poginuo sa još 9 engleskih vitezova, a pobijeno je 6 Francuza. Svi preživeli Englezi su zarobljeni, a Francuzi su tražili otkup za engleske zarobljenike. Bitka nije imala nikakve velike posledice osim što su Francuzi osvojili Žoslen. Englezi su se do leta iste godine finanasijki oporavili.

Bitka kod Morona[uredi | uredi izvor]

Francuski komandanti Gi II od Neslea, Žan IV de Bomanuar, Alen de Tintenijac, Žan I de Reuk i Alen VII de Rogan sa još 5 000 Francuza pokušali da zbace engleskog kandidata za Bretonjski presto maloletnog Ivana V, koji je bio štićenik engleskog kralja, i da oslobode iz zatvora francuskog kandidata Šarla I Bretanjskog. Njima su se suprotstavili engleki komandanti Gotije de Bentlej i Tangi du Šastel sa svojih 2 000 ljudi. Do bitke je došlo kod Morona 14. avgusta 1352. godine. U bici je poginulo između 800 i 900 Francuza, među kojima je bio Alen de Tintenijac, jedan od komndanata i između 600 i 700 Engleza. Konačnu pobedu u bici su izvojevali Englezi.

Francuska kampanja 1353. godine[uredi | uredi izvor]

Ovaj poraz je poslužio kao opomena Francuskoj, koja je poboljšala svoje taktike i ponovo 1353. prešla u napad i osvjila gradove Sen-Žan-D'Anželi i Luzinjan, ali je ubrzo došlo do poraza u bici kod Komborna.

Bitka kod Lez-Ifa[uredi | uredi izvor]

Bertran du Gesklin je 10. aprila 1354. godine porazio Engleze u bici kod Lez-Ifa.

Opsada Rena (1356—1357)[uredi | uredi izvor]

3. oktobra 1356. godine engleski zapovednik Henri I od Lankestera je sa između 1 500 i 4 000 ljudi opseo po treći put u ovom ratu grad Ren. Hteo je do kraja da iskoristi pobedu nad Francuzima u bici kod Poatjea 19. septembra 1356. Mislio je da će, ako pobedi, ubrzati kraj rata. Grad su branili Vilijam de Penoet, Bertran de San-Pern i Bertran du Gesklin. Uprkos veličini engleskie vojske francuzi su odneli pobedu.

Bitka kod Oreja[uredi | uredi izvor]

Opsada Oreja[uredi | uredi izvor]

Bitku je pradhodila engleska opsada Oreja 1364. godine, pod komandom bretanjskog vojvode Ivana V Hrabrog, koji je sa sobom poveo 3 500 Engleza. Pošto je engleska flota blokirala dolazak hrane u grad, vladar grada je sklopio mirovni ugovor i predao grad, osim tvrđave. 27. septembra ka gradu je krenuo francuski zapovednik Šarl I Bretanjski sa 4 000 Francuza, koji se nalazio u blizini grada. 28. septembra njegove čete su su došle na levu obalu obližnje reke i zauzele poziciju ispred zamka. Ivan se uplašio i prešao na desnu obalu. Šarl je pokušao da pregovara, ali posle neuspeha kranuo je za engleskom vojskom i prešavši reku došao je na močvarno područje severno od zamka, krtajući se pravo ka zamku, u kome su Englezi pred gradskom kapijom zauzeli položaj.

Tok Bitke[uredi | uredi izvor]

Borba je počela okršajem engleskih strelaca i francuskih samostrelaca. Onda su Francuzi neko vreme počeli žestoko da pobeđuju Engleze. moćan plemić Džon Čandos u najodlučniji čas bitke pridružio se Englezima. Posle strašnog pokolja Engleza u bici, i teških gubitaka, Francusko desno krlo je opkolilo deo engleske vojske, ovo su iskoristili ostaci engleske vojske i kao vihor napali levo francusko krilo. Sam Šarl je ranjen kopljem, a onda i zarobljen i istog dana je umro od te rane. Francuska pobeda se začas pretvorila u poraz.

Kraj Rata[uredi | uredi izvor]

Bitke kod Oreja označila je kraj rata za bretonjsko nasleđe, zbog te bitke ubedljivom pobedom Engleza. Ta bitka uticala je na francuskog i engleskog kralja, tako da je 1365. godine došlo do mira.

Bitke Rata za bretonsko nasleđe[uredi | uredi izvor]

Ime bitke	Datum	Zapovednik francuske vojske	Zapovednik engleske vojske	Jačina francuske vojske	Jačina engleske vojske	Francuski gubici	Engleski gubici	Rezultat
Bitka kod Šantosoa	14.-16. oktobar 1341.	Šarl I Bretanjski	Ivan IV Bretanjski	više od 7 000 vojnika	mala	nepoznati	veliki	Francusko-bretonska pobeda
Opsada Rena (početkom 1342)	proleće (opsada je trajala nekoliko dana) 1341.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francusko-bretonska pobeda
Prva opsada Vana	mart-maj 1342.	Šarl I Bretanjski	Džefri od Malestroita	nepoznata	nepoznata	nepoznati	oko 2 000 ljudi poginulo ili zarobljeno	Francusko-bretonska pobeda
Opsada Anbona	maj-jun 1342.	Šarl I Bretanjski	Žana Flandriska	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francuska pobeda
Bitka kod Bresta (1342)	18. avgust 1342.	Karlo Grimaldi	Vilijam de Bogun	14 velike galije	260 malih brodova	11 galija	mali	Engleska pobeda
Bitka kod Morlea	30. septembar 1342.	Šarl I Bretanjski	Robert III D'Artoa, Vijvoda od Nortgemptona	Više od 3 500 vojnika	2 300 vojnika	150	veliki	Francuska pobeda
Opsada Rena (početak oktobra 1342)	početak oktobra 1342.	nepoznat	Žana Flandrijska	nepoznata	10 200 vojnika	nepoznati	nepoznati	Anglo-bretonska pobeda
Druga opsada Vana	oktobar 1342.	Oliver IV de Klison, Džefri od Malestroita	Robert III D'Artoa, Žana Flandriska, Gotije de Mauni, Vilijam de Kadoudal, Iv de Tresiguidi, Vilijam Montegu, Grof od Kuenforta	nepoznata	10 200 vojnika	veliki	veliki	Konačna anglo-bretonska pobeda
Opsada Rena (pred kraj oktobra 1342)	pred kraj oktobra 1342.	nepoznat	Vilijam Montegu, Iv de Tresiguidi	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francusko-bretonska pobeda
Opsada Artoe	pred kraj oktobra 1342.	Oliver IV de Klison, Robert II Bomanuar	nepoznat	12 600 vojnika	mala	mali	veliki	Francusko-bretonska pobeda
Treća opsada Vana	3. novembar 1342.	Oliver IV de Klison, Robert II Bomanuar	Robert III D'Artoa	12 600 vojnika	vrlo mala	nepoznati	veliki	Francusko-bretonska pobeda
Opsada Rena (pred kraj novembra 1342)	pred kraj novembra 1342.	Luis de La Serda, Antonio Dorija	Edvard III Plantagenet	130 brodova	velika flota	nepoznati	nekoliko brodova	Francusko-bretonska pobeda
Opsada Nanta	pred kraj novembra 1342.	Luis de La Serda, Antonio Dorija	Edvard III Plantagenet	130 brodova	velika flota	nepoznati	nekoliko brodova	Francusko-bretonska pobeda
Četvrta opsada Vana	5.-oko 10. novembra 1342.	Oliver IV de Klison (zarobljen)	Edvard III Plantagenet	130 brodova	duplo manja flota od flote u bici opsadi Rena, krajem novembra	nepoznati	nekoliko brodova je potopljeno	Anglo-bretonska pobeda
Bitka kod Kadoreta	jun 1345.	Šarl I Bretanjski	Tomas Dakvord, Vilijam de Bogun	oko 300 vojnika	oko 500 vojnika	nepoznati	nepoznati	Engleska pobeda
Bitka kod Sen-Pol-de-Leona	9. jun 1346.	Šarl I Bretanjski	Tomas Dakvord	oko 1 000 vojnika	180 vojnika	veliki	vrlo mali	Engleska pobeda
Bitka kod La-Roša	noć 1347.	Šarl I Bretanjski	Tomas Dakvord	4 000-5 000	1000	veliki	mali	Engleska pobeda
Bitka Tridesetorice	26. mart 1351.	Žan de IV Bomanuar	Ričard Bembro†	30 vitezova	30 vitezova	6 vitezova	9 vitezova	Francuska pobeda
Bitka kod Morona	14. avgust 1352.	Gi II od Neslea, Žan IV de Bomanuar, Alen de Tintenijac †, Žan I de Reuk, Alen VII de Rogan	Gotije de Bentlej, Tangi du Šastel	5 000 vojnika	2 000 vojnika	800-900 mrtvih vojnika	600-700 mrtvih vojnika	Engleska pobeda
Pad Sen-Žan-D'Anželija	1353.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francuska pobeda
Pad Luzinjana	1353.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francuska pobeda
Bitka kod Komborna	1353.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Engleska pobeda
Bitka kod Lez-Ifa	10. april 1354.	Bertran du Gesklin	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznati	nepoznati	Francuska pobeda
Opsada Rena (1356—1357)	3. oktobar 1356.-5. jul 1357.	Vilijam de Penoet, Bertran de San-Pern, Bertran du Gesklin	Henri I od Lankestera	mala	1 500-4 000 vojnika	nepoznati	nepoznati	Francuska pobeda
Bitka kod Brijuza	1361.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznata	nepoznata	Verovatno Engleska pobeda
Bitka kod Mortaina (1362)	početak 1362.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznata	nepoznata	Francuska pobeda
Bitka kod Livaroa	početak 1362.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznata	nepoznata	Verovatno Engleska pobeda
Bitka kod Brinjea	6. april 1362.	Žan II da Tankarvil	Segin de Badfol	15 000 vojnika	više od 12 000 vojnika	veliki	mali	Konačna kasnovenersko-engleska pobeda
Bitka kod Svetog Marina de Sea	druga polovina 1362.	nepoznat	nepoznat	nepoznata	nepoznata	nepoznata	nepoznata	Engleska pobeda
Bitka kod Oreja	29. septembar 1364.	Šarl I Bretanjski (zarobljen)	Ivan V Bretanjski, Džon Čandos	4 000	3 500	1 000	nepoznati	Konačna engleska pobeda u ratu za bretonsko nasleđe, koji se završio 1365.