Rimski šančevi
Rimski šančevi | |
|---|---|
 Rimski šančevi | |
| Administrativni podaci | |
| Grad | Novi Sad |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 20′ 00″ S; 19° 51′ 00″ I / 45.3333° S; 19.85° I |
  Rimski šančevi Rimski šančevi na karti Novog Sada | |
Rimski šančevi su gradska četvrt u severnom delu Novog Sada. Prostor je uglavnom privredno-industrijskog karaktera, ali je manjim delom namenjen i za stanovanje.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Severozapadnu granicu naselja čini granica urbanog područja Novog Sada, istočnu granicu čini put Novi Sad-Temerin, dok južnu i jugozapadnu granicu čini auto-put Beograd-Subotica.
Susedne gradske četvrti i naselja su: Klisa i Gornje livade na jugu, gradska deponija na istoku, atar naselja Čenej na severu i atar naselja Rumenka na zapadu.
U administrativnom smislu, Rimski šančevi su deo mesne zajednice „Klisa“.
Mora se napomenuti da se pojam Rimski šančevi odnosi na lokalitet koji se proteže i nešto severnije od urbanih granica Novog Sada, tako da se severni deo Rimskih šančeva administrativno nalazi u sastavu naselja Čenej.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ime naselja dolazi od zemljanih tvorevina (šančeva), koje su na ovom području sagradili Rimljani. Rimska granica (limes) prema sarmatskim plemenima koja su živela na području današnje Bačke bila je reka Dunav, to jest njegova desna obala sa rimskim putem i utvrđenjima u kojima su boravile trupe rimske vojske. Jedno od utvrđenja nalazilo se na mestu današnje Petrovaradinske tvrđave i nazvano je Kuzum (Cusum). Rimljani nisu živeli na prostoru između Tise i Dunava, ali su povremeno zaposedali južnu Bačku i držali ove pogranične prostore u funkciji kontralimesa. Ova teritorija bila je naseljena slobodnim Sarmatima, koji su u nekim periodima predstavljali tampon zonu koja je trebalo da sprečava i odbije napade drugih sarmatskih i germanskih plemena sa severa i istoka na rimsku provinciju Panoniju. Tako su Sarmati povremeno vršili ulogu graničara Rimskog carstva.
Rimski istoričar iz 4. veka Amijan Marcelin, opisujući ratovanje cara Konstancija protiv Sarmata u Bačkoj, obaveštava nas, da nakon pobede car preseljava nemirna sarmatska plemena na druga staništa, a slobodne Sarmate ostavlja da žive u Šajkaškoj, obezbeđujući ih dodatnom granicom - velikim šancem sa jarkom. Tada je najverovatnije izgrađen kraći šanac, koji vodi od obale Dunava u blizini Novog Sada, kroz kaćki atar, do desne obale Tise kod Čuruga. To je takozvani „Veliki šanac“, dok je takozvani „Mali šanac“ presecao Bačku iz pravca Apatina prema Čurugu. Još jedan manji šanac pruža se od kaćkog atara, preko Kovilja do Gardinovaca. I on se može vezati za rimsku građevinsku delatnost u vreme posle Konstancijeve pobede nad Sarmatima. Ostaci kapija na velikom šancu bili su vidljivi na terenu do kraja 19. veka. Njihov oblik i veličina sačuvani su na geodetskom snimku iz 1871.
Šančevi su intenzivno građeni u vreme kasne antike, u 3. i 4. veku, a postoje i mišljenja da ih nisu gradili Rimljani, već Sarmati, to jest Jazigi.
Tokom NATO bombardovanja 1999. godine, gađana su elektroenergetska postrojenja na Rimskim šančevima, zbog čega je grad ostajao bez električne energije.
Karakteristike naselja[uredi | uredi izvor]
U istočnom delu Rimskih šančeva locirani su privredno-industrijski objekti, dok se u središnjem delu, zapadno od Jegričke ulice nalaze stambeni objekti. Zapadni deo naselja većim delom predstavlja neiskorišćeni urbani prostor, iako se i tamo nalazi nekoliko objekata. Raniji generalni urbanistički planovi Novog Sada definisali su Rimske šančeve isključivo kao radnu zonu, da bi urbanisti kasnije zvanično priznali opravdanost postojanja stambenih objekata na Rimskim šančevima, tako da danas važeći generalni urbanistički plan Novog Sada do 2021. godine definiše centralni deo Rimskih šančeva kao zonu poslovanja sa stanovanjem.
Na Rimskim šančevima se nalazi Institut za ratarstvo i povrtarstvo, meteorološka stanica osnovana 1860. godine, trafostanica, železnička stanica, kao i preduzeća „Agrovojvodina“, „Tehnohemija“, „Poljoopskrb“, „Elnos“, "Agrocoop AD", "Shipons", "Univerexport", "Auto France - Novi Sad", itd.
U naselju postoji i samogrejna ekološka kuća, izgrađena prema patentu pronalazača Veljka Milkovića.[1]
Manifestacije[uredi | uredi izvor]
Tradicionalno, početkom septembra, na Rimskim šančevima se održava manifestacija pod nazivom „Dani polja kukuruza, soje, šećerne repe, suncokreta, povrća, sirka i krmnog bilja“ ili skraćeno „Dani polja“.[2][3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Treće oko | Tekst”. Treceoko.novosti.rs. Arhivirano iz originala 06. 03. 2016. g. Pristupljeno 25. 6. 2010.
- ^ Grujic, Zoran. „Dani polja - Rimski Šančevi”. Ravnica.INFO. Arhivirano iz originala 07. 09. 2009. g. Pristupljeno 25. 6. 2010.
- ^ „Dan polja na Rimskim Šančevima”. Poljoprivreda.info. Pristupljeno 25. 6. 2010.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Milan Paroški, Novi Sad - stara varoš 7.000 godina, Novi Sad, 2008.
- Dr Dušan Popov, Rimski šančevi, Enciklopedija Novog Sada, knjiga 23, Novi Sad, 2004.
- Melhior Erdujhelji, Istorija Novog Sada, Veternik, 2002.
- Program radova na uređivanju građevinskog zemljišta za 2003. godinu, Zavod za izgradnju grada, Novi Sad.
- Hronologija rata, Nezavisni - vojvođanski građanski list, specijalno izdanje, Novi Sad, jun / jul 1999.
