Ruševine katedralne crkve Svetog Nikole na Novom Brdu
Ruševine katedralne crkva Svetog Nikole na Novom Brdu su ostaci srednjovekovnog srpskog pravoslavnog hrama iz 14. veka, koji je bio sedište novobrdskih i gračaničkih episkopa Srpske pravoslavne crkve.
Hram je podignut sredinom 14. veka i bio je dograđen u vreme despota Stefana Lazarevića i nakon 1455. godine. Sagrađena je u romaničkom stilu bazilike i do pada Novog Brda pod osmansku vlast bila je glavno pravoslavno bogoslužbeno mesto. Kasnije je pod osmanskom vlašću pretvoren u džamiju, da bi bio srušen u zemljotresu i ostao u ruševinama do današnjih vremena, kao i ostaci grada Novo Brdo koji je ubrzo zapusteo.
Godine 1897. srpski generalni konzul Todor P. Stanković je obilazeći srpske starine posetio Novo Brdo. Tu je zatekao džamiju staru oko 140 godina, a na jugo-istočnoj strani ruševina Novog Brda naišao je na ostatke pravoslavne crkve Sv. Nikole. Stanovništvo srpsko se tu na crkvištu do sredine 19. veka sabiralo jednom godišnje. Blizu crkve je bio stari toponim „Markov krst”.[1]
Crkva Sv. Nikole istraživana je 60-ih godina prošlog veka i tu su pronađeni brojni natpisi i elementi kamene plastike koji jasno ukazuju na poreklo hrama i njegov stil. U okvirima hrama pronađeni su i brojni srpski grobovi.
Nedaleko od ostataka ovog hrama nalaze se ostaci gradske rimokatoličke crkve tzv. Saške crkve, koja je dobila naziv po rudarima Saksoncima (Sasima), koji su pored dubrovačkih trgovaca i domaćeg srpskog stanovništva činili deo bogatog i raznolikog kulturnog i verskog mozaika srednjovekovnog Novog Brda, kao jednog od najznačajnijih gradova srednjovekovne Srbije.[2] [3] Za tu „Šašku crkvu” se kaže da je 1466. godine uzeše Turci, a sledeće 1467. godine raselili su nobobrdske rudare u Carigrad i primorske predele.[4] Turci su crkvu 1466. godine pretvorili u džamiju.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Todor P. Stanković: „Putne beleške po Staroj Srbiji 1871—1898. godine”, Beograd 1910.
- ^ http://jedinstvo.rs/eparhija-zabrinuta-zbog-najave-neovlascenih-radova-na-lokalitetu-crkve-sv-nikole-u-novom-brdu/ 07.06.2019. Jedinstvo Eparhija zabrinuta zbog najave neovlašćenih radova na lokalitetu crkve Sv. Nikole u Novom Brdu
- ^ https://gracanicaonline.info/2019/06/08/saborna-crkva-svetog-nikole-u-novom-brdu-mesto-gde-se-krsti-sa-tri-prsta/ Saborna crkva Svetog Nikole u Novom Brdu, mesto gde se krsti sa tri prsta Gračanica onlajn
- ^ „Glasnik društva srbske slovesnosti”, Beograd 1855.
- ^ „Otadžbina”, Beograd 1. januar 1880.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
