Ruđevid
Rujevit (ili Ruđevid, Rugevit) je slovenski bog koji je poštovan u Korenici na ostrvu Rujnu. Njegovo ime je rasprostranjeno među Slovenima, a karakteriše ga sedam glava koje se povezuju sa letnjim delom godine (koje traje sedam meseci), ali njegova uloga i dan danas nije nimalo razjašnjena.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Ovo božanstvo se najčešće naziva Rujevid(t) ili Ruđevid(t) i njegovo ime se vezuje za reč:
- rujan - rujno sa značenjem vatren, strastan, tamnocrven što se opet vezuje sa Suncem odnosno letnjim delom godine kada vatreno Sunce vlada.
Tumačenja nastavka -vid (vit)[uredi | uredi izvor]
- Vid — vid, uvid, znanje.
- Vit — predstavlja koren vit odnosno vet sa značenjem reč.
- Vit — kao skraćenica od reči vitez tj konjanik, što je moguće rešenje zagonetke jer se Svetovid smatrao konjanikom i imao svog posebnog konja koji je u njegovo ime predskazivao.
- Vit — se povezuje sa korenom vi ili ve sa značenjem duvati (vejati) odnosno (snažno) disati, u prilog čemu ide činjenica da žreci prilikom čišćenja hrama nisu smeli disati (udisati i izdisati) u svetilištu, već su istrčavali napolje da bi izdahnuli i ponovo udahnuli.
Rujevitovo svetilište na ostrvu Rujnu[uredi | uredi izvor]
- Izvod iz Gesta Danorum (lat. Gesta Danorum) Saksona Gramatika:
- On je stajao u jednom svetilištu zastrtom dvema crvenim zavesama. To beše idol sa sedam glava, u desnoj ruci drži mač, a sedam drugih mačeva vise mu o pojasu. Struk mu je deblji no u čoveka. Bio je toliko visok da mu je vladika Apsalon, dižići se na prste, jedva mogao dotaći bradu svojom sekiricom, koju obično uza se nosaše.
- Pored Ruđevidovog svetilišta nalazaše se i Porevidov hram. Ovaj je bog imao pet glava, ali ne nosaše oružje.
Sakson takođe napominje i da je njegov kumir bio izrađen od hrastovine.
Tumačenja na osnovu opisa kumira[uredi | uredi izvor]
Božanstvo solarnog karaktera[uredi | uredi izvor]
Na osnovu opisa Ruđevidovog kumira, njegovi osnovni atributi jasno ukazuju na njegovu pripadnost solarnom krugu bogova. To su na prvom mestu mačevi, kao karakteristika solarnih bogova, zatim crvena boja koja se kao boja radosti, veselja i krvi tumači kao boja života i često se vezuje za Sunce i na kraju činjenica da je kumir napravljen od hrastovine koja se vezuje za Peruna koji je najznačajniji među solarnim slovenskim božanstvima.
Veza Ruđevid - Porevid[uredi | uredi izvor]
Sama blizina dva svetilišta i opisi kumira dovela su tumačenja da oni zajedno simbolizuju godinu. Na to ukazuje ukupni broj njihovih glava tj. 12 koji odgovara broju meseca u godini i njihova raspodela 7 - 5, koji bi odgovarao tradicionalnoj podeli godine na letnji deo (od 7 meseci) i zimski deo (od 5 meseci). To se još više potvrđuje, ako se ima u vidu da se Ruđevid (letnji deo godine) smatra solarnim bogom, a Porevid (zimski deo godine) htonskim bogom.
- „Porevid nema oružje, vezuje se za plavu boju što su htonska obeležja."
Opis brda Ruja[uredi | uredi izvor]
Naš čuveni etnolog Jovan Erdeljanović u svom delu opisao je brdo Ruja u blizini sela Lučani, na kome možda postoje ostaci svetilišta posvećenog Rujevidu.
- Na zapadu od sela, kad se uzmemo peti od druma ka brdu Ruji, nailazimo na desetak velikih, pravilnih humki. O njima je pisao dr Sima Trojanović, a neke od njih je i raskopavao. I na Ruji ih ima nekoliko. Za jednu gomilu na vrhu Ruje vele, da je ostatak nekadašnje karaule, o kojoj više ništa ne znaju.
