San Pedro Sula (Honduras)
| San Pedro Sula (Honduras) | |||
|---|---|---|---|
| Grad i opština | |||
 Foto kolaž San Pedra | |||
| |||
| Nadimci: La Capital Industrial, Sap | |||
  San Pedro Sula (Honduras) | |||
| Koordinate: 15° 30′ 0″ N 88° 2′ 0″ W / 15.50000° S; 88.03333° Z | |||
| Država |  Honduras | ||
| Opština | Department Kortes | ||
| (Okrug) | San Pedro Sula | ||
| Osnovan | 27. jun 1536. god. | ||
| Vlada | |||
| • Gradonačelnik | Armando Kalidonio Alvarado | ||
| Površina[1] | |||
| • Grad i opština | 856 km2 (331 sq mi) | ||
| Nadmorska visina | 83 m (272 ft) | ||
| Stanovništvo (2020 projekcija)[3] | |||
| • Grad i opština | 801.259 | ||
| • Gustina | 940/km2 (2,400/sq mi) | ||
| • Urbana | 760.182 | ||
| • Metro | 1,445,598[2] | ||
| Vremenska zona | Centralna Amerika (UTC−6) | ||
San Pedro Sula (Honduras) (šp. [ San Pedro Sula] грешка: {{lang}}: текст има искошену назнаку (помоћ)), je glavni grad departmana Kortes, Honduras. Nalazi se u severozapadnom delu zemlje u dolini Sula, oko 50 km (31 mi) južno od Puerto Kortesa na Karipskom moru. Sa populacijom od 671.460 stanovnika u centralnoj urbanoj oblasti (proračun za 2020)[4] i populacijom od 1.445.598 u njenoj metropolitanskoj oblasti 2020. godine, to je primarni industrijski centar nacije i drugi po veličini grad posle glavnog grada Tegusigalpe.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Pre dolaska Španaca, dolina Sule je bila dom za približno 50.000 domorodaca.[5] Područje koje je dom modernog grada služilo je kao lokalno trgovačko središte za civilizacije Maja i Asteka. Špansko osvajanje je dovelo do demografskog kolapsa od kojeg se starosedeoci nikada nisu oporavili.
Don Pedro de Alvarado je 27. juna 1536. osnovao španski grad pored indijanskog naselja Čoloma, pod imenom Vilja de Senjor San Pedro de Porto Kabaljos (Villa de Señor San Pedro de Puerto Caballos) (savremeni San Pedro Sula). Novi grad je imao 35 španskih državljana, a Alvarado je dodelio 200 svojih robova da pomognu u izgradnji novog grada i obradi okolnih polja. Poslao je ekspedicije u udaljene regione kako bi osigurao novi grad, proširio područje španske dominacije i kontrolisao zalihe. Alvarado je poništio sva prava ustanovljena u oblasti pod Andresom de Serezedom, i ponovo dodelio sela građanima San Pedra.
Novo naselje jedva je preživelo kolonijalni period. Španska vlada je 1601. proglasila Santo Tomas za zvaničnu luku za kolonije Centralne Amerike, ovaj potez je skrenuo izvoz iz Porto Kortesa i rezultirao ekonomskim padom koji će trajati do 17. veka. Pored toga, San Pedro Sula je bio izložen napadima pirata i francuskih, holandskih i engleskih plaćenika. Do sredine 18. veka, španska vlada je odlučila da izgradi niz priobalnih tvrđava kako bi obuzdala engleske napade. Jedna od ovih tvrđava, Fortaleza de San Fernando, izgrađena je u Omoi, manje od 50 milja od San Pedro Sule. Naknadno povećanje trgovine podržalo je povećanje stanovništva sa 70 stanovnika 1714. na 357 1789. godine.[6]
San Pedro Sula je posle sticanja nezavisnosti ostalo osiromašeno selo, zavisno od trgovine između Omoe i unutrašnjosti zemlje. Godine 1875, Frenk Fraj, američki konzul na Bej ostrvima, prijavio je populaciju od 1200. stanovnika. Grad je imao koristi od rasta trgovine bananama 1870−ih i 1880−ih i uspostavio je bliske odnose sa američkim špediterom i železničkim preduzetnikom Samjuela Zemureja. kompanija za voće i izgradnja Međuokeanske železnice između 1869. i 1874. koja je povezivala grad sa obalom u Porto Kortesu, Zemurej je blisko sarađivao sa lokalnim moćnicima koje su ulagale u podružnice i tako oblikovale način na koji se Kajamel politički uspostavio i plaćao vrlo malo poreza.[7]
Kriminal[uredi | uredi izvor]
San Pedro Sula je bio „svetska prestonica ubistava“[8][9][10][11] sve do početka 2016. kada je Karakas, Venecuela, premašio stopu ubistava i preuzeo prvo mesto.[12] Od vojnog udara u Hondurasu 2009. „stope nezaposlenosti i nedovoljne zaposlenosti su se udvostručile, dok je broj ljudi koji žive u ekstremnom siromaštvu naglo porastao.“Godine 2013. grad je imao 187 ubistava na 100.000 stanovnika.[13] Ovo je premašilo Sijudad Huarez, meksičku stopu od 148 ubistava na 100.000, ili u proseku oko tri ubistva dnevno;[10] Sijudad Huarez je prethodno bio na vrhu liste tri uzastopne godine.[14][15] Oba grada su glavne operativne i strateške tačke distribucije u ilegalnoj trgovini drogom, posebno u Sjedinjenim Državama, i imaju značajnu aktivnost bandi.[8][9][10][14][16] Kao odgovor, vlasti su pokrenule operaciju Munja, zasitivši žarišta nasilja policijom i vojnicima.[10] U međuvremenu, trgovina oružjem je preplavila zemlju, pri čemu je nešto manje od 70% ukupnog vatrenog oružja ilegalno. 83% ubistava u gradu uključuje vatreno oružje.[9][10]
Prema Los Anđeles Tajmsu, „stopa ubistava je podstaknuta rivalstvom brutalnih uličnih bandi, uglavnom potomaka bandi formiranih u Los Anđelesu i deportovanih u Centralnu Ameriku 1990-ih, uključujući Maru Salvatruču (MS-13) i 18. Ulična banda. Njihovi redovi se popunjavaju katastrofalnom ekonomijom Hondurasa, a ohrabreni su u poslednje vreme savezima sa meksičkim dilerima droge koji prenose kokain kroz zemlju."
Kriminal i ekonomski stres doveli su do migracije velikog broja maloletnika bez pratnje na granicu sa SAD. Najnoviji podaci CBP-a pokazuju da je San Pedro Sula glavni izvor za decu emigranata bez pratnje (UAC) koja migriraju iz Hondurasa.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Klima[uredi | uredi izvor]
San Pedro Sulu karakteriše relativno visoke temperature tokom cele godine i obilne padavine. San Pedro Sula je iskusio uragane i tropske oluje i sklon je njima tokom sezone uragana, obično kada se oluje formiraju u južnom delu Kariba ili zapadnoj Africi.
| Klima San Pedro Sula, Honduras (Aerodrum La Mesa) 1961–1990, ekstrimi 1944–danas | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 37,2 (99) |
39,5 (103,1) |
42,8 (109) |
42,0 (107,6) |
42,0 (107,6) |
41,1 (106) |
38,0 (100,4) |
38,8 (101,8) |
39,2 (102,6) |
37,8 (100) |
37,5 (99,5) |
37,0 (98,6) |
42,8 (109) |
| Maksimum, °C (°F) | 29,2 (84,6) |
30,4 (86,7) |
33,0 (91,4) |
34,0 (93,2) |
35,2 (95,4) |
34,3 (93,7) |
33,3 (91,9) |
33,4 (92,1) |
33,5 (92,3) |
31,6 (88,9) |
30,2 (86,4) |
29,2 (84,6) |
32,3 (90,1) |
| Prosek, °C (°F) | 23,5 (74,3) |
24,1 (75,4) |
25,8 (78,4) |
27,1 (80,8) |
28,1 (82,6) |
27,7 (81,9) |
27,1 (80,8) |
27,3 (81,1) |
27,2 (81) |
26,0 (78,8) |
24,7 (76,5) |
23,7 (74,7) |
26,0 (78,8) |
| Minimum, °C (°F) | 19,8 (67,6) |
20,0 (68) |
21,4 (70,5) |
22,5 (72,5) |
23,8 (74,8) |
23,8 (74,8) |
23,2 (73,8) |
23,3 (73,9) |
23,3 (73,9) |
22,5 (72,5) |
21,4 (70,5) |
20,4 (68,7) |
22,1 (71,8) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 12,8 (55) |
10,0 (50) |
13,4 (56,1) |
15,0 (59) |
20,2 (68,4) |
17,0 (62,6) |
18,9 (66) |
18,9 (66) |
18,9 (66) |
13,9 (57) |
15,0 (59) |
12,8 (55) |
10,0 (50) |
| Količina padavina, mm (in) | 72,0 (2,835) |
59,6 (2,346) |
32,0 (1,26) |
32,1 (1,264) |
62,9 (2,476) |
142,4 (5,606) |
110,2 (4,339) |
105,7 (4,161) |
151,7 (5,972) |
147,8 (5,819) |
135,3 (5,327) |
121,7 (4,791) |
1.173,4 (46,197) |
| Dani sa padavinama (≥ 1.0 mm) | 6 | 5 | 3 | 4 | 4 | 10 | 10 | 10 | 10 | 10 | 9 | 8 | 89 |
| Relativna vlažnost, % | 84 | 81 | 77 | 75 | 74 | 76 | 79 | 79 | 79 | 81 | 83 | 85 | 80 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 186,0 | 178,0 | 238,7 | 222,0 | 220,1 | 201,0 | 210,8 | 198,4 | 183,0 | 198,4 | 156,0 | 155,0 | 2.347,4 |
| Sunčani sati — dnevni prosek | 6,0 | 6,3 | 7,7 | 7,4 | 7,1 | 6,7 | 6,8 | 6,4 | 6,1 | 6,4 | 5,2 | 5,0 | 6,4 |
| Izvor #1: NOAA[17] | |||||||||||||
| Izvor #2: Nemački meteolrološki servis (sunce i vlažnost),[18] Meteorološki podaci (rekordni usponi i padovi)[19] | |||||||||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Distrito central: Informacion del municipio”. XVII Censo de Población y VI de Vivienda 2013. Arhivirano iz originala 19. 08. 2016. g. Pristupljeno 30. 7. 2016.
- ^ World Population Review Population of Cities in Honduras (2020)
- ^ Citypopulation.de Population of departments and municipalities in Honduras
- ^ Citypopulation.de Population of the major cities in Honduras
- ^ Euraque, Darío. El capitalismo de San Pedro Sula y la historia política hondureña (1870–1972). Editorial Guaymuras, 2001.
- ^ The Cost of Conquest: Indian Decline in Honduras Under Spanish Rule. By Newson, Linda. Boulder: Westview Press, 1986. Pp. 375. Paper.
- ^ Dario Euraque, Reinterperting the Banana Republic: Region and State in Honduras, 1870–1972 (Chapel Hill, North Carolina: University of North Carolina Press, 1996) pp. 25–27.
- ^ a b „Honduran City is World Murder Capital; Juarez Drops for Second Year in a Row”. Fox News Latino. 8. 2. 2013. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ a b v Cabrera, Jorge (5. 4. 2013). „Life and death in the murder capital”. Reuters. Arhivirano iz originala 8. 4. 2013. g. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ a b v g d Romo, Rafael; Thompson, Nick (28. 3. 2013). „Inside San Pedro Sula, the 'murder capital' of the world”. CNN. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ Kuruvilla, Carol (30. 3. 2013). „San Pedro Sula in northwest Honduras is the murder capital of the world: report”. New York Daily News. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ „Most Dangerous Cities in the World”. worldatlas. 2. 3. 2016. Pristupljeno 8. 5. 2016.
- ^ Sterbenz, Christina (31. 12. 2014). „San Pedro Sula, Honduras is the world's most violent place”. Business Insider. Pristupljeno 31. 12. 2014.
- ^ a b Miroff, Nick (13. 1. 2012). „San Pedro Sula, Honduras is the world's most violent place”. The Washington Post. Pristupljeno 30. 4. 2013.
- ^ Romo, Rafael (28. 3. 2013). „Inside San Pedro Sula, 'murder capital of the world”. CNN.com.
- ^ Miroff, Nick (8. 3. 2012). „Grim toll as cocaine trade expands in Honduras”. The Washington Post.
- ^ „La Mesa Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 24. 1. 2016.
- ^ „Klimatafel von San Pedro Sula (La Mesa) , Bez.Cortés / Honduras” (PDF). Osnovna klimatska linija (1961–1990) podaci iz celog sveta (na jeziku: nemački). Deutscher Wetterdienst. Pristupljeno 24. 1. 2016.
- ^ „Station La Mesa” (na jeziku: francuski). Meteo Climat. Pristupljeno 12. 6. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
San Pedro Sula turistički vodič sa Vikiputovanja- Nedeljnik
- Univerzitet
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
