Sisimjut

Koordinate: 66° 56′ 20″ S; 53° 40′ 20″ Z / 66.938889° S; 53.672222° Z / 66.938889; -53.672222
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
(preusmereno sa Сисимијут)
Sisimjut
grenl. Sisimiut
dan. Holsteinsborg
Pogled na grad
Administrativni podaci
Država Danska
Autonomna regija Grenland
Osnovan1721.
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 5.598[1] (2.013)
Geografske karakteristike
Koordinate66° 56′ 20″ S; 53° 40′ 20″ Z / 66.938889° S; 53.672222° Z / 66.938889; -53.672222
Sisimjut na karti Grenlanda
Sisimjut
Sisimjut
Sisimjut na karti Grenlanda
Ostali podaci
GradonačelnikJes Svane
Poštanski broj3952
Veb-sajt
Veb strana grada

Sisimjut (grenl. Sisimiut i dan. Holsteinsborg) je grad u zapadnom Grenlandu i administrativno sedište opštine Kekata. Sa 5.598 stanovnika prema popisu iz 2013. godine[1], drugi je grad po veličini danske teritorije Grenland. Nalazi se na obali Dejvisovog prolaza, 320 km severno od glavnog grada Nuka i 75 km od Arktičkog kruga. Osnovan je 1721. godine, a naseljen je još od 2500. p. n. e.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Sisimjut se nalazi oko 320 km severno od Nuka i 75 km severno od arktičkog kruga[2] na istočnim obalama Dejvisovog prolaza. Smešten je na nizu kamenitih izdanaka na zapadnom kraju velikog poluostrva, ograničen fjordom Kangerluarsuk Tulek na severu i fjordom Amerlok na jugu.

Zaliv Kangerluarsunguak[uredi | uredi izvor]

Malo severno od Sisimjuta, zaliv Kangerluarsunguak razdvaja grad na dva dela.[3] Vrhovi blizanci visoki 544 m[3] pružaju odličan pogled u svim pravcima, a kada su vremenski uslovi dobri sa njih se može videti veći deo obale opštine Kekata.

Zaliv je plovan celom dužinom, a grebeni sa zapadne strane pružaju mu zaštitu od otvorenog mora. Obe luke smeštene su na južnoj obali zaliva. Put dugačak 4,1 km[4] do aerodroma prolazi preko mosta iznad zaliva Kangerluarsunguak. Na pola puta između grada i aerodroma, nalazi se mala plaža sa tamnim peskom. Plaža, kao i grebeni naročito su popularni tokom leta.

Alangorsuak[uredi | uredi izvor]

Na istoku, široka dolina proteže se u unutrašnjost poluostrva ograničena na severu združenim masivima Palasip Kaka i Majoriak, ispresecana dolinom Kerortusup Majoria kojom prolazi Polarni put od Sisimjuta do Kangerlusuak. U zavisnosti od puta, trasa iznosi između 150 i 170 km.[3][5]

U sredini doline, kao kula izdvaja se planina Alangorsuak (411 m) okružena sa nekoliko jezera, od kojih jedno Sisimjut koristi kao rezervoar za vodu. Celo područje doline, je još jedno popularno izletište, a put od makadama koji prolazi sredinom doline obezbeđuje lak pristup rezervoarima sa vodom. Rezervoari iz doline snabdevaju grad vodom sa 882.000 kubika vode i potencijalom od 7 200.000 kubika na godišnjem nivou.[6]

Nasasak[uredi | uredi izvor]

Planina Nasasak visoka 784 m

Na jugoistoku, dolina se graniči sa masivom Nasasak i nekoliko drugih različitih masiva, od kojih je najviši viosk 784 m.[3] Greben Nasasak ima nekoliko vrhova. Glavni vrh je najistaknutiji i izdiže se iznad ostatka grebena sa 150 m visokim vrhom na na 784 m. Greben se završava na visini od 611 m sa pogledom na Sisimjut, a na istoku visina grebena polako pada.[3] Na istoku visina grebena postepeno opada do visine od 300 m, pre nego što se lomi na istoku i jugoistoku ka masivu Apilatorsuak.[3] Jugoistočni zid Nasasak pada direktno na fjord Amerlok. Severni zid nije ravna površina, ispresecan je pukotinama, ispupčenjima i strminama.

Klima[uredi | uredi izvor]

U Sisimijutu vlada polarna klima, sa hladnim i snežnim zimama i hladnim letima. Prosečna temperatura je 10 °C.[7] Najhladniji meseci su februar sa prosečnom temperaturom -10,2 °C i mart sa -10,1 °C,[7] a najtopliji jul sa 9,7 °C i avgust sa 9,3 °C.[7] Količina padavina je veoma niska u Sisimjutu, a najvećim količine padavina se javljaju u drugoj polovini godine, između jula i decembra, a avgust i septembar su najvlažnijih meseci.[7]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Sisimjut je naseljen pre oko 4.500 godina sa ljudima iz Sakak kulture koji su došli iz Arktičke Kanade tokom prvog talasa migracija i zauzeli brojna mesta na obali zapadnog Grenlanda.[8] Značajan broj arheoloških predmeta pronađen je u okolini grada.[8] Sakak kultura je ostala u ovom delu Grenlanda skoro 2.000 godina.[9]

Drugi talas migracije stigao je 500. p.n.e iz Kanade donoseći kulturu Dorset na obale zapadnog Grenlanda.[9] Najveći broj artefakata iz ovog doba mogu se naći dalje na severu u zalivu Disko, a dalje prema jugu su sve siromašniji, a nalazi nestaju potpuno na obali Labradorskog mora na jugozapadu Grenlanda.[10]

Plava crkva sagrađena 1775. godine.

Inuiti predstavnici Tula kulture čiji potomci čine većinu sadašnjih stanovnika Grenlanda stigao je u XIII i XIV veku. Mnogi artefakti i grobovi iz različitih vekova nalaze se u okolini grada. Zbog velikog broja artefakata, naveden je kao kandidat za Unesko Svetsku baštinu.[11]

Grad je osnovan 1764. od strane danskog Generalnog–trgovinskog preduzeća pod nazivom Holsteinsborg.[2] Kolonisti su osnovali nekoliko sela u okolini, od kojih samo dva ostaju do današnjeg dana: Itilek i Sarfannguak.[12] Holsteinsborg je bio centar trgovine kožom irvasa.[13]

Nekoliko građevina iz XVIII veka se nalzi u gradu. Među njima je stara kuća (Gammelhuset) iz 1725. godine i Plava crkva (Blå Kirke) ili Betel crkva (Bethel-kirken) iz 1775. godine,[14] koja je ujedno najstarija crkva na Grenlandu.[2] Nova crkva sagrađena je 1926, proširena 1984. godine.[2]

Dvadeseti vek je doneo industralizaciju Sisimjuta izgradnjom luka i fabrike za preradu ribe 1924. godine, prve takve na Grenlandu.[15] Ribolovom se bavi veći deo stanovništa, a prerada rakova i škampa je glavna delatnost.[2] Do 2008. godine Sisimjut je bio administrativni centar istoimene opštine, koja je potom pripojena novoj opštini Kekata 1. januara 2009. godine, a Sisimjut je zadržao svoj status kao administrativnog centra nove opštine.[16] Opštinsko veće sastoji se od 13 članova uključujući i gradonačelnika i njegovog zamenika.[17]

Demografija[uredi | uredi izvor]

Sa 3.229 stanovnika prema popisu iz 2013. godine[1] , Sisimjut je najveći grad u opštini Kekata i jedan od najbrže ratućih gradova na Grenlandu zahvaljujući naseljavanjem stanovništva iz manjih mesta.[18] Uz Kangerlusuak je jedino mesto u opštini koji beleži rast u broju stanovnika poslednje dve decenije. Po podacima iz 2010. godine skoro 10% stanovnika grada je rođeno van Grenlanda, što je pad za 16,5% u odnosu na 1990. i 11,8% u odnosu na 2000. godinu.[19]

Sisimiut population dynamics
Populacija Sisimjuta za period 1991-2010.[18]

Ekonomija i infrastruktura[uredi | uredi izvor]

Ribolov je glavna privredna grana Sisimjuta. Pogon za preradu ribe u luci je najveći na Grenlandu i među najmoderniji za preradu škampa u svetu.[9] Godišnje se proizvede 20.180 tona škampi, ili oko 1.680 tona mesečno.[20] Lov je takođe bitan deo života stanovnika ovog mesta. Lovi se:morž, irvas, mošusno goveče i dr.[9]

Fabrika tečnog goriva Polaroil sa sedištem u Sisimjutu zapošljava 70 ljudi.[21][22] Hidroelektrana se nalazi severno od grada.[23] U gradu postoje dve banke,[traži se izvor] biblioteka, pošta[traži se izvor] i mala bolnica sa 19 kreveta.[24]

Turizam[uredi | uredi izvor]

Tradicionalna Grenlandska treset kuća, obnovljena od strane muzeja

U Sisimjutu ima nekoliko turističkih objekata koji uključuju nekoliko hostela i hotela, kao što je hotel Sisimjut sa restoranom Nasasak.[25][26] Drugi restoran Misigisak se nalazi u luci i to je jedini kineski reatora u zemlji.[27] Grad ima otvoreni bazen, a tokom zime radi ski–lift u podnožju planine Alangorsuak.

Smešten je u istorijskoj zgradi u blizini luke. Muzej je specijalizovan za trgovinu i industriju Grenlanda, a poseduje i artefakte na osnovu deset godina arheoloških istraživanja i iskopavanja drevne Sakkak kulture koja je bila na ovim prostorima pre 4.000 godina.[28][29][30][31]

Turizam daje sve veći doprinos privredi grada. Turistima se nude tokom cele godine aktivnosti kao što su: kajak, planinarenje, vuča pasa, plovidba i dr.[32]

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Aerodrom Sisimjut

Aerodrom Sisimjut se nalazi 4,1 km severozapdno od grada, na početku zaliva Kangerluarsunguak. Pre nego što je aerodrom napravljen 1990. godine,[33] koristio se heliodrom koji se nalazi u istočnom kraju grada u dolini Sisimjut. Aerodrom ima kratku pistu, dugačku 799 m[4] , podesan samo za STOL avione (termin koji označava avione koji koriste kratku pistu). Za putovanja van Grenlanda, putnici se usmeravaju na aerodrom Kangerlusuak.[34]

Kao i kod svih naseljenih mesta na Grenlandu, ni Kakortok nije putenjima povezan sa bilo kojim drugim mestom. Planirano je bilo da se uradi put dugačak 170 km koji bi spojio Sisimjut sa Kangerlusuakom.[35][36] Put bi bio prvi te vrste na Grenlandu, a spajajući ta dva udaljene naselja rasteretio bi se aerodrom Kangerlusuak. Troškovi oko 40 miliona evra (700 evra po stanovniku) i 1 milion evra godišnje za održavanje, sprečio je izgradnju. Grad ima svoju autobusku mrežu.[37] Da bi se došlo do drugih gradova koriste se motorne sanke.

Luka Sisimjut

Većinom tokom godine, dva puta nedeljno ide trajekt koji povezuje naselja na zapadnoj obali.[traži se izvor] Takođe, jednom nedeljno ide trajket za Itilek i Sarfanguak.[38] Luka u Sisimjutu je najsevernija luka na Grenlandu koja je tokom cele godine bez leda.[2] Najvažnija je luka severno od glavnog grada Nuka.[traži se izvor] Jedan od najvećih brodova M/S Akamalik, koji pripada kompaniji Royal Greenland nalazi se u Sisimjutu. Više od 50 brodova godišnje poseti luku.

Pobratimljeni gradovi[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Nova crkva
    Nova crkva
  • Tipična kuća
    Tipična kuća
  • Srednja škola
    Srednja škola
  • Statua u gradu
    Statua u gradu

Reference[uredi | uredi izvor]

Sisimjut na Vikimedijinoj ostavi.
  1. ^ a b v Greenland in Figures 2013 (PDF). Statistics Greenland. ISBN 978-87-986787-7-9. ISSN 1602-5709. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  2. ^ a b v g d đ O'Carroll, Etain (2005). Greenland and the Arctic. Lonely Planet. str. 158—160. ISBN 978-1-74059-095-2. 
  3. ^ a b v g d đ Vandrekort Vestgrønland: Sisimiut (Mapa) (1996 izd.). Kartografija: Compukort, Denmark. Greenland Tourism a/s. 
  4. ^ a b Šablon:AIP GL
  5. ^ O'Carroll, Etain (2005). Greenland and the Arctic. Lonely Planet. str. 163. ISBN 978-1-74059-095-2. 
  6. ^ „Water supply”. Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 11. 05. 2020. g. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  7. ^ a b v g „Klimanormaler for Grønland” (na jeziku: Danish). Danish Meteorological Institute. Arhivirano iz originala 30. 6. 2013. g. Pristupljeno 23. 10. 2015. 
  8. ^ a b „Saqqaq culture chronology”. Greenland Research Centre at the National Museum of Denmark. Arhivirano iz originala 19. 4. 2011. g. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  9. ^ a b v g „About Sisimiut”. Arctic Circle Race. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  10. ^ „Early Dorset/Greenlandic Dorset”. Greenland Research Centre at the National Museum of Denmark. Arhivirano iz originala 12. 8. 2011. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  11. ^ „Aasivissuit, Arnangarnup Qoorua (Greenlandic inland and coastal hunting area)”. UNESCO. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  12. ^ „Sisimiut”. Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 01. 06. 2020. g. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
  13. ^ Kane, Elisha Kent. Arctic Explorations: The Second Grinnell Expedition. 1856.
  14. ^ Del, Anden. "Grønland som del af den bibelske fortælling – en 1700-tals studie Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. jul 2012)" ["Greenland as Part of the Biblical Narrative: a Study of the 18th Century"].
  15. ^ „Sisimiut Tourist Information”. Greenland Guide. Arhivirano iz originala 24. 09. 2015. g. Pristupljeno 23. 10. 2015. 
  16. ^ „Administrationen”. Qeqqata Municipality. Arhivirano iz originala 6. 10. 2011. g. Pristupljeno 23. 10. 2015. 
  17. ^ „Politics”. Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 22. 9. 2008. g. Pristupljeno 23. 10. 2015. 
  18. ^ a b Statistics Greenland, Population in localities
  19. ^ „Population in localities January 1.st by locality, age, gender and place of birth 1977-2010”. Statistics Greenland. Arhivirano iz originala 12. 8. 2011. g. Pristupljeno 23. 10. 2015. 
  20. ^ „Biogas Production” (PDF). clim-atic.org. Arhivirano iz originala (PDF) 25. 4. 2012. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  21. ^ „Ruth H. i oprør”. Sermitsiaq. 12. 1. 2010. Arhivirano iz originala 28. 1. 2010. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  22. ^ „Polaroil”. KNI. Arhivirano iz originala 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  23. ^ „Power supply in Sisimiut Municipality”. Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 11. 05. 2020. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  24. ^ „Sisimiut Sundhedscenter” (na jeziku: Danish). Qeqqata Municipality. Arhivirano iz originala 1. 5. 2012. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  25. ^ „Velkommen til Hotel Sisimiut” (na jeziku: Danish). Hotel Sisimiut. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  26. ^ „Restaurant”. Hotel Sisimiut. Arhivirano iz originala 17. 7. 2011. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  27. ^ Newman, Jacqueline M. „Misigisaq Restaurant (Sisimiut Havn, Greenland)”. Flavor and Fortune, Institute for the Advancement of Science and Art of Chinese Cuisine. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  28. ^ „Cultural tips”. Greenland Guide. Arhivirano iz originala 24. 09. 2015. g. Pristupljeno 7. 9. 2010. 
  29. ^ „Exhibitions”. Sisimiut Museum. Arhivirano iz originala 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 7. 9. 2010. 
  30. ^ Rowley-Conwy, Peter (1999). Arctic Archaeology, Volume 30, Issue 3. Routledge. str. 463. ISBN 978-0-415-19810-3. 
  31. ^ Nipisat - a Saqqaq Culture Site in Sisimiut, Central West Greenland. Museum Tusculanum Press. str. 2. ISBN 978-87-635-1264-0. 
  32. ^ „Activities in Sisimiut”. The Official Tourism and Business Site of Greenland. Arhivirano iz originala 31. 12. 2009. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  33. ^ „Grønlandsfly 1990-99” (na jeziku: Danish). Air Greenland. Arhivirano iz originala 28. 05. 2010. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  34. ^ „Booking system”. Air Greenland. Arhivirano iz originala 22. 4. 2010. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  35. ^ „Arctic Roads”. Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 7. 9. 2008. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  36. ^ Vej mellem Sisimiut og Kangerlussuaq (in Danish)
  37. ^ „Busser” (na jeziku: Danish). Sisimiut Town, Official Website. Arhivirano iz originala 7. 2. 2010. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  38. ^ „Ankomster / Afgange, Angaju Ittuk” (na jeziku: Danish). Royal Arctic Line. Arhivirano iz originala 3. 7. 2011. g. Pristupljeno 24. 10. 2015. 
  39. ^ „Twinning contacts”. Canterbury City Council. Arhivirano iz originala 21. 7. 2012. g. Pristupljeno 22. 10. 2015. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сисимјут&oldid=27006849”