Skadarski vilajet

Skadarski vilajet (tur. İşkodra Vilayeti, Vilayet-i İşkodra; alb. Vilajeti i Shkodrës) bio je vilajet Osmanskog carstva od 1867. do 1913. godine. Nalazi se na prostoru današnje Crne Gore i Albanije. Krajem 19. vijeka vilajet je navodno zahvatao površinu od 13.800 km².^[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Skadarski vilajet je osnovan 1867. godine^[2] spajanjem Skadarskog i Debarskog sandžaka. Skadarski sandžak je osnovan nakon osmanskog osvajanja Skadra u opsadi 1478—1479. godine. Velidi dio Zete je pripojedni Skadarskom sandžaku 1499.^[3] Ova teritorija je 1514. godine izvojena iz Skadarskog sandžaka i od nje osnovan novi nezavisni Sandžak Crne Gore, kojim je vladao Skenderbeg Crnojević. Kada je on preminuo 1528, Sandžak Crne Gore je spojan sa Skadarskim sandžakom u jedinstvenu administrativnu jedinicu sa određenim stepenom autonomije.^[4]

Skadarski sandžak je 1867. godine spojen sa Skopskom sandžakom i nastao je Skadarski vilajet. Vilajet su činili Skadarski, Debarski i Prizrenski sandžak. Prizrenski sandžak je 1877. godine prešao u sastav Kosovskog vilajeta, a Deberski sandžak u sastav Bitoljskog vilajeta, dok je gradskog područje Drača postalo Drački sandžak. Nakon Rusko-turskog rata od 1877. do 1878. Bar, Podgorica, Spuž i Žabljak su 1878. pripali Crnoj Gori. Ulcinj je 1881. takođe prirao Crnoj Gori.^[5]

Skadarski vilajet 1912. i početkom 1913. godine osvalaju države pripadnice Balkanske lige tokom Prvog balkanskog rata. Teritorija Vilajeta je 1914. godine postala dio Kneževine Albanije, na osnovu mirovnog ugovora potpisanog na Londonskoj konferenciji 1913. godine.^[6]

Administrativna podjela[uredi | uredi izvor]

Skadarski vilajet su činili sljedeći sandžaci:^[7]

Skadarski sandžak (Skadar, Lješ, Oroš, Puka)
Drački sandžak (Drač, Tirana, Kroja, Kavaja)

Demografija[uredi | uredi izvor]

Procjena 1874.[uredi | uredi izvor]

Prema procjenama ruskog konzula Ivana Jastrebova, u Skadarskom sandžaku je bilo 80.000 muškaraca katoličke, 20.000 muškaraca pravoslavne i 9.500 muškaraca islamske vjeroispovjesti. Većina stanovništva je govorila albanski jezik. Tvrdio je da su pravoslavci, kao i jedan broj muslimana, govorili srpski jezik.^[8]

Procjena 1912.[uredi | uredi izvor]

Publikacija iz 21. decembra 1912. godine u belgijskom časopisu „Ons Volk Ontwaakt” procjenjuje da u Skadarskom vilajetu živi oko 185.200 stanovnika:^[9]

Albanci muslimani — 80.000
Srbi muslimani — 40.000
Srbi pravoslavci — 30.000
Albanci katolici — 14.000
Vlasi pravoslavci — 10.000
Jevreji — 5.000
Romi muslimani — 5.000
Turci muslimani — 1.200

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Europe by Éliseé Reclus. str. 152
^ Bayly Winder, Richard (1969). Near Eastern round table, 1967-68. New York: Near East Center and the Center for International Studies, New York University. str. 110. Pristupljeno 12. 5. 2017. „In June 1867, thirteen new vilayets were formed: Bursa, Dardanelles, ... Ankara, Diyarbekir (Kurdistan), Sivas , Kastamonu, Thessaloniki (Salanik) , Konya, and Yanina (Epirus and Thessaly), Prizren, and Ishkodra (Scutari of Albania).”
^ Ćorović, Vladimir (1933). Istorija Jugoslavije. Beograd: Narodno Delo. Pristupljeno 12. 5. 2017. „God. 1499. pripojena je bila Crna Gora skadarskom sandžakatu. Ali, god. 1514. odvojio je sultan ponovo i postavio joj za upravnika, kao sandžak-bega, poturčenog Stanišu, odnosno Skender-bega Crnojevića.”
^ Ćorović, Vladimir (1933). Istorija Jugoslavije. Beograd: Narodno Delo. Pristupljeno 12. 5. 2017. „1528... Crna Gora je potom ponovo pripojena skadarskom sandžakatu i ostala je sa izvesnim ... pravima njegov sastavni deo...”
^ İŞKODRA VİLAYETİ’NİN İDARİ TAKSİMATI VE YAPISI (1867/1868-1908) | GENÇOĞLU | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
^ Vickers, Miranda (1999). The Albanians: a modern history. I.B.Tauris. str. 77, 78. ISBN 978-1-86064-541-9.
^ Iskodra Vilayeti | Tarih ve Medeniyet
^ Folić, Milutin (1991), „Izveštaji ruskog konzula Ivana Stepanoviča Jastrebova iz Skadra o slovenskom življu i njihovim crkvama u Albaniji u drugoj polovini XIX veka”, Stanovništvo slovenskog porijekla u Albaniji : zbornik radova sa međunarodnog naučnog skupa održanog u Cetinju 21, 22. i 23. juna 1990, Titograd: Istorijski institut SR Crne Gore ; Stručna knj., OCLC 29549273 ; Glasnik Srpskog učenog društva, knj. XL. str. 182-183
^ Published on December 21, 1912 in the Belgian magazine Ons Volk Ontwaakt (Our Nation Awakes) - view the table of Vilajet Skutari: Skynet GodsdBalkan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. avgust 2012)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Durković-Jakšić, Ljubomir (1991). „Prilozi za istoriju Srpske pravoslavne crkve u Skadru i okolini”. Stanovništvo slovenskog porijekla u Albaniji. Titograd: Istorijski institut. str. 149—152.
Vasić, Milan (1991). „Etnički odnosi u jugoslovensko-albanskom graničnom području prema popisnom defteru sandžaka Skadar iz 1582/83. godine”. Stanovništvo slovenskog porijekla u Albaniji. Titograd: Istorijski institut. str. 409—416.
Mikić, Đorđe (1991). „Srpsko-pravoslavna skadarska opština u XIX i početkom XX veka”. Stanovništvo slovenskog porijekla u Albaniji. Titograd: Istorijski institut. str. 643—660.
Terzić, Slavenko (2018). „Skadarski vilajet u drugoj polovini XIX veka prema opisu ruskog konzulata u Skadru”. Glas SANU. 428 (18): 97—110.
Bayly Winder, Richard (1969). Near Eastern round table, 1967-68. New York: Near East Center and the Center for International Studies, New York University. str. 110. Pristupljeno 12. 5. 2017. „In June 1867, thirteen new vilayets were formed: Bursa, Dardanelles, ... Ankara, Diyarbekir (Kurdistan), Sivas , Kastamonu, Thessaloniki (Salanik) , Konya, and Yanina (Epirus and Thessaly), Prizren, and Ishkodra (Scutari of Albania).”

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Scutari, Turkey (Vilayet)”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press.

Mediji vezani za članak Skadarski vilajet na Vikimedijinoj ostavi

[asia-1] Europe by Éliseé Reclus. str. 152

[2] Bayly Winder, Richard (1969). Near Eastern round table, 1967-68. New York: Near East Center and the Center for International Studies, New York University. str. 110. Pristupljeno 12. 5. 2017. „In June 1867, thirteen new vilayets were formed: Bursa, Dardanelles, ... Ankara, Diyarbekir (Kurdistan), Sivas , Kastamonu, Thessaloniki (Salanik) , Konya, and Yanina (Epirus and Thessaly), Prizren, and Ishkodra (Scutari of Albania).”

[3] Ćorović, Vladimir (1933). Istorija Jugoslavije. Beograd: Narodno Delo. Pristupljeno 12. 5. 2017. „God. 1499. pripojena je bila Crna Gora skadarskom sandžakatu. Ali, god. 1514. odvojio je sultan ponovo i postavio joj za upravnika, kao sandžak-bega, poturčenog Stanišu, odnosno Skender-bega Crnojevića.”

[4] Ćorović, Vladimir (1933). Istorija Jugoslavije. Beograd: Narodno Delo. Pristupljeno 12. 5. 2017. „1528... Crna Gora je potom ponovo pripojena skadarskom sandžakatu i ostala je sa izvesnim ... pravima njegov sastavni deo...”

[5] İŞKODRA VİLAYETİ’NİN İDARİ TAKSİMATI VE YAPISI (1867/1868-1908) | GENÇOĞLU | Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

[6] Vickers, Miranda (1999). The Albanians: a modern history. I.B.Tauris. str. 77, 78. ISBN 978-1-86064-541-9.

[a-ids-7] Iskodra Vilayeti | Tarih ve Medeniyet

[8] Folić, Milutin (1991), „Izveštaji ruskog konzula Ivana Stepanoviča Jastrebova iz Skadra o slovenskom življu i njihovim crkvama u Albaniji u drugoj polovini XIX veka”, Stanovništvo slovenskog porijekla u Albaniji : zbornik radova sa međunarodnog naučnog skupa održanog u Cetinju 21, 22. i 23. juna 1990, Titograd: Istorijski institut SR Crne Gore ; Stručna knj., OCLC 29549273 ; Glasnik Srpskog učenog društva, knj. XL. str. 182-183

[skynet-9] Published on December 21, 1912 in the Belgian magazine Ons Volk Ontwaakt (Our Nation Awakes) - view the table of Vilajet Skutari: Skynet GodsdBalkan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. avgust 2012)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]