Slavko Gavrilović

Slavko Gavrilović
Lični podaci
Datum rođenja	(1924-02-01)1. februar 1924.
Mesto rođenja	Sremske Laze, Kraljevina SHS
Datum smrti	15. septembar 2008.(2008-09-15) (84 god.)
Mesto smrti	Novi Sad, Srbija

Slavko Gavrilović (Sremske Laze, 1. februar 1924 — Novi Sad, 15. septembar 2008) bio je srpski istoričar, univerzitetski profesor i akademik SANU.

Biografija

Osnovnu školu završio je u rodnom selu, a šest razreda gimnazije u Vinkovcima. Sedmi razred gimnazije završio je u Sremskim Karlovcima školske 1941/42, a potom je prekinuo školovanje i vratio se u rodni kraj.

Priključio se Narodnooslobodilačkom pokretu 1943. i u njemu ostao do 1945. kada je nastavio školovanje i naredne 1946. maturirao u gimnaziji u Novom Sadu. Iste godine je upisao studije istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Diplomirao je 1951. godine diplomskim radom iz Opšte istorije novog veka.

Od septembra 1949. bio je stalno zaposlen u Srednjoj fiskulturnoj školi u Zemunu, a potom je od 1951. do 1953. bio profesor Učiteljske škole u Prizrenu, kada je položio i državni stručni ispit u Beogradu. U septembru 1953. prešao je na dužnost kustosa u Muzeju Vojvodine u Novom Sadu, da bi 1955. bio izabran za asistenta na grupi za istoriju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu. Aprila 1956. doktorirao je sa tezom „Agrarni pokret u Sremu i Slavoniji početkom XIX veka“ i iste godine izabran za docenta na katedri za Istoriju naroda Jugoslavije novog veka.

U nastavničkom zvanju kao vanredni i redovni profesor bio je sve do početka 1988. kada je prešao u Istorijski institut Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu, zadržavši se istovremeno kao predavač u skraćenom radnom odnosu na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. U istorijskom institutu je bio naučni savetnik, a vršio je i funkciju predsednika Naučnog veća sve do penzionisanja.

Naučne institucije

Za dopisnog člana SANU izabran je u novembru 1978, a za redovnog člana u decembru 1985. godine. Pristupnu besedu Učešće Srba u društvenom i političkom životu Hrvatske i Slavonije u prvoj polovini 19. veka održao je 14. juna 1986. godine.

U Odeljenju istorijskih nauka SANU rukovodio je odborom za istoriju srpskog naroda od XVI do XVIII veka, kao i Odborom za istoriju Srpske revolucije 1803-1830. Nekoliko puta je bio i na čelu Sentandrejskog odbora SANU.

Bio je stalni član Matice srpske, član njenog upravnog odbora. Bio je prvi urednik Zbornika Matice srpske za istoriju i član uređivačkog odbora Srpskog biografskog rečnika.

Istraživanja

Predmet istraživanja akademika Slavka Gavrilovića bila je istorija panonskog i balkanskog prostora u rasponu od XVI do XIX veka, pre svega istorija srpskog naroda i njegovih neposrednih suseda. Objavio je nekoliko desetina monografija, zbornika arhivske građe kao i stotine naučnih radova i priloga.

Nagrade

Dobitnik je Oktobarskih nagrada Beograda i Novog Sada i nagrade za životno delo Univerziteta u Novom Sadu.

Lični život

Sin akademika Slavka Gavrilović, Vladan Gavrilović, vanredni je profesor na Nacionalnoj istoriji novog veka u Novom Sadu.

Dela

• Gavrilović, Slavko (1960). Agrarni pokreti u Sremu i Slavoniji početkom XIX veka. Beograd: Naučno delo. 
• Gavrilović, Slavko (1963). Srem u revoluciji 1848-1849. Beograd: Naučno delo. 
• Gavrilović, Slavko; Petrović, Nikola (1972). Temišvarski sabor 1790. Sremski Karlovci: Arhiv Vojvodine. 
• Gavrilović, Slavko (1974). Vojvodina i Srbija u vreme Prvog ustanka. Novi Sad: Institut za izučavanje istorije Vojvodine. 
• Gavrilović, Slavko (1976). „Srbi u Ugarskoj i pitanje mađarizacije u prvoj polovini XIX veka”. Istorijski časopis. 23: 89—104. 
• Gavrilović, Slavko (1979). Srem od kraja XVII do sredine XVIII veka. Novi Sad: Filozofski fakultet. 
• Gavrilović, Slavko (1981). „Srbi u Habsburškoj Monarhiji od kraja XVIII do sredine XIX veka”. Istorija srpskog naroda. 5 (2). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 5—106. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Ugarskoj i Slavoniji od Karlovačkog mira do austro-turskog rata 1716-1718”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 55—61. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Hrvatskoj od bečkog rata do rata 1716-1718”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 62—77. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Ugarskoj i Slavoniji od Požarevačkog mira do austro-turskog rata 1737-1739”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 163—175. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Hrvatskoj od austro-turskog rata 1716-1718. do rata 1737-1739”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 176—191. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Ugarskoj i Slavoniji od austro-turskog rata 1737-1739. do kraja XVIII veka”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 195—216. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Srbi u Hrvatskoj od Beogradskog mira do kraja XVIII veka”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 217—232. 
• Gavrilović, Slavko (1986). „Ka srpskoj revoluciji”. Istorija srpskog naroda. 4 (1). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 351—431. 
• Gavrilović, Slavko (1986). Hajdučija u Sremu u XVIII i početkom XIX veka. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko; Jakšić, Ivan (1987). Izvori o Srbima u Ugarskoj s kraja XVII i početkom XVIII veka. 1. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (1989). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 1. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (1989). Jevreji u Sremu u XVIII i prvoj polovini XIX veka. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (1990). Izvori o Srbima u Ugarskoj s kraja XVII i početkom XVIII veka. 2. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (1991). „Srpski nacionalni program patrijarha Arsenija IV Jovanovića Šakabente iz 1736/37. godine”. Zbornik Matice srpske za istoriju. 44: 39—48. 
• Gavrilović, Slavko (1993). Iz istorije Srba u Hrvatskoj, Slavoniji i Ugarskoj (XV-XIX vek). Beograd: Filip Višnjić. 
• Gavrilović, Slavko (1994). Srbi u Habsburškoj monarhiji (1792-1849). Novi Sad: Matica srpska. 
• Gavrilović, Slavko (1995). Komorski Srem u drugoj polovini XVIII veka. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (1995). „O unijaćenju i pokatoličavanju Srba u Hrvatskoj, Slavoniji i Ugarskoj (XIII-XIX vek)”. Zbornik o Srbima u Hrvatskoj. 3: 7—44. 
• Gavrilović, Slavko (1996). „Unijaćenje Srba u Hrvatskoj, Slavoniji i Baranji (XVI-XVIII vek)”. Srpski narod van granica današnje SR Jugoslavije od kraja XV veka do 1914. godine. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. str. 37—47. 
• Gavrilović, Slavko (1996). „Problem unijaćenja i kroatizacije Srba”. Republika Srpska Krajina. Topusko-Knin-Beograd: Srpsko kulturno društvo Sava Mrkalj, Srpsko kulturno društvo Zora, Radnička štampa. str. 111—126. 
• Gavrilović, Slavko (1996). Ličnosti i događaji iz doba Prvog srpskog ustanka. Novi Sad: Matica srpska. 
• Gavrilović, Slavko (1996). „Nastojanja patrijarha Arsenija Čarnojevića oko prava na desetinu i zemljišni posed (1690-1706)”. Zbornik Matice srpske za istoriju. 53: 7—38. 
• Gavrilović, Slavko (1997). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 2. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2003). Izvori o Srbima u Ugarskoj s kraja XVII i početkom XVIII veka. 3. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2005). Izvori o Srbima u Ugarskoj s kraja XVII i početkom XVIII veka. 4. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2005). Izvori o Srbima u Ugarskoj početkom XVIII veka: Ispisi, prepisi i prevodi iz doba Rakocijevog ustanka (1703-1711). 5. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2005). „Nove vojne granice u Sremu, Potisju i Pomorišju kao primarne oblasti migracija u Rusko carstvo u 18. veku” (PDF). Seoba Srba u Rusko carstvo polovinom 18. veka: Zbornik radova. Novi Sad: Srpsko-ukrajinsko društvo; Arhiv Vojvodine; Muzej grada Novog Sada. str. 19—26. 
• Gavrilović, Slavko (2006). Studije iz privredne i društvene istorije Vojvodine i Slavonije od kraja XVII do sredine XIX veka. 1. Novi Sad: Matica srpska. 
• Gavrilović, Slavko (2006). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 3. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2006). „Isaija Đaković: arhimandrit grgeteški, episkop jenopoljski i mitropolit krušedolski” (PDF). Zbornik Matice srpske za istoriju. 74: 7—35. 
• Gavrilović, Slavko (2008). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 4. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2009). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 5. Beograd: SANU. 
• Gavrilović, Slavko (2009). Studije iz privredne i društvene istorije Vojvodine i Slavonije od kraja XVII do sredine XIX veka. 2. Novi Sad: Matica srpska. 
• Gavrilović, Slavko (2010). O Srbima Habzburške monarhije. Beograd: Srpska književna zadruga. 
• Gavrilović, Slavko (2011). Građa za istoriju Vojne granice u XVIII veku. 6. Beograd: SANU. 

Literatura

• Bibliografija radova akademika Slavka Gavrilovića, Vladan Gavrilović, Beograd 2006;
• O istoriji i istoričarima, Čedomir Popov, Sremski Karlovci - Novi Sad 1999;
• Enciklopedija srpske istoriografije, prir. Sima Ćirković i Rade Mihaljčić, Beograd 1997;
• Znamenite ličnosti Srema od I do XXI veka, Sremska Mitrovica 2003.

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU
• Janko Ramač: Slavko Gavrilović u istoriografiji o Rusinima u Južnoj Ugarskoj, Istraživanja, broj 20, 2009. godine
• Aleksandar Kasaš: Radovi akademika Slavka Gavrilovića i Istraživanjima, Istraživanja, broj 20, 2009. godine