Spisak znamenitih ličnosti Prvog srpskog ustanka

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Spisak znamenitih ličnosti Prvog srpskog ustanka je spisak vođa, oblasnih gospodara na početku ustanka, najviših državnih zvaničnika, članova Praviteljstvujuščeg sovjeta (vlade), nahijskih vojvoda, vojvoda na knežinama i drugih članova uprave i starešina srpske države i vojske u Prvom srpskom ustanku, odnosno borbi za obnovu samostalne i nezavisne srpske države i oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda.

Srbija Karađorđevog vremena (1804—1813) zadržala je upravno-teritorijalnu organizaciju koja je već postojala u Beogradskom pašaluku, a u osnovi se zadržala do današnjih dana[1].

Vožd[uredi | uredi izvor]

Đorđe Petrović - Karađorđe izabran za vođu ustanka u Orašcu. Od Mišarske bitke 1806. ima vrhovnu vlast i nad zapadnom Srbijom, a od 1811. potpunu vlast i nad istočnom Srbijom. Rodonačelnik vladarskog doma Karađorđevića [2]. Prema Ustavu i porodičnom pravilniku kraljevskom domu Karađorđevića pripadali su isključivo kralj Petar i njegov brat knez Arsen i njihovo potomstvo. Njihove sestre udate za Konstantina Nikolajevića, Đorđa Simića i Milana Petronijevića, sina Avrama Petronijevića nemaju potomstvo.

Od Karađorđevog potomstva po muškoj liniji, osim kraljevskog doma, postojala je starija grana, po najstarijem sinu Aleksi, koja međutim nije došla na presto Srbije. Aleksa je imao jednog sina Đorđa Karađorđevića, pretendenta na presto 1858. godine, zeta kapetana Miše Anastasijevića, čija dva sina nisu imali potomstva.

Karađorđe ima potomke i po kćerkama udatim za vojvodu Antonija Pljakića i vojvodu Nikolu Karamarkovića (Pavloviće, Bogatinčeviće i Pešike). Jedan od danas najpoznatijih potomaka je Milena Pavlović Barili, slikarka [3].

Gospodari[uredi | uredi izvor]

Oblasni gospodari su se istakli na samom početku ustanka i imali su neograničenu vlast na svojoj teritoriji. Jačanjem centralne vlasti na čelu sa Karađorđem, slabio je uticaj oblasnih gospodara. Uoči odlučujuće skupštine 1811. Karađorđu se priklonio Jakov Nenadović, koji je tada i svog najstarijeg sina vojvodu Jevrema Nenadovića oženio kćerkom vojvode Mladena Milovanovića, predvodnika Karađorđeve političke opcije. Milan Obrenović je umro u Bukureštu 1811, gde je boravio kao šef srpske diplomatske misije pri komandi ruske dunavske vojske. Milenko Stojković i Petar Dobrnjac koji se nisu priklonili Karađorđu, i nisu prihvatili ponuđena ministarska mesta, proterani su iz Srbije i umrli su u Rusiji. Od svih oblasnih gospodara sa početka ustanka, dva su prognana, dok su ostali rodonačelnici i preci dva kraljevska doma Karađorđevića i Obrenovića. Rodonačelnik Karađorđevića je vožd Karađorđe, a preci kralja Petra su i Mladen Milovanović (pradeda) i Jakov Nenadović (pradeda). Milana Obrenovića je nasledio brat po majci Miloš Obrenović, koji je svoje prezime Teodorović, zamenio prezimenom svoga starijeg polubrata Obrenović).

Praviteljstvujušči sovjet (vlada)[uredi | uredi izvor]

Članovi sovjeta iz 1805:

  • Prota Mateja Nenadović, prvi predsednik vlade obnovljene srpske države
  • Pavle Popović, za beogradsku nahiju
  • Jovan Protić, za požarevačku nahiju
  • Koja Ivanović, za šabačku nahiju
  • Milija Zdravković, za ćuprijsku nahiju
  • Velisav Stanojlović za jagodinsku nahiju
  • Avram Lukić, za čačansku nahiju
  • Vasa Jovanović, za užičku nahiju
  • Janko Đurđević iz Konjske, podunavska knežina smederevske nahije, član Praviteljstvujuščeg sovjeta za smederevsku nahiju od 1805. i Velikog zemaljskog suda (Vrhovnog suda) od 1811. Njegov sin je Paun Janković, vd. predsednik 6. vlade Srbije, zastupa od 26. 4. 1840.

Članovi sovjeta iz 1811:

Sekretari sovjeta (vlade)

  • Boža Grujović (Teodor Filipović), rodom iz Rume, poreklom iz valjevske nahije
  • Mihajlo Grujović (Mihailo Filipović), rodom iz Rume, poreklom iz valjevske nahije. Njegova kćerka Katarina udala se za Jakova Živanovića, direktora kneževe kancelarije knjaza Miloša.
  • Jeremija Gagić
  • Stevan Filipović

Veliki narodni zemaljski sud (Vrhovni sud)[uredi | uredi izvor]

Članovi iz 1811:

Beogradski magistrat (sud)[uredi | uredi izvor]

  • Nikola Deli-Georgijević, predsednik, rodom iz Srema.
  • Kapetan Radič Petrović, član, rodom iz Srema. Nosilac austrijskog viteštva (plemstva). Teško ranjen prilikom zauzimanja Beograda 1806. Postavljen za člana suda.

Velika škola u Beogradu[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Velika škola Ivana Jugovića

Profesori:

Učenici:

  • Aleksa Karađorđević, Karađorđev najstariji sin
  • Lazar Arsenijević Batalaka, iz Bukovika, kragujevačka nahija, bratanac prote Atanasija
  • Jovica Milovanović, iz Botunja, kragujevačka nahija, od 1811. vojvoda komandant beogradske posade, Karađorđev zet, bratanac Mladena Milovanovića
  • Miloje Božić, iz Čumića [4], sin vojvode lepeničkog Boža Radojević, rodom iz Čumića, lepenički knežine kragujevačke nahije
  • Vuk Stefanović Karadžić, iz Tršića, podrinska nahija
  • Boško Tadić iz Valjeva, valjevska nahija [5].
  • Luka Nenadović iz Brankovine, valjevska nahija
  • Milan i Ivan Stojkovići, sinovi Milenka Stojkovića, iz Kličevca, požarevačka nahija
  • Đorđe Protić, sin Jovana Protića, člana sovjeta, budući kneževski predstavnik (predsednik 6. vlade Srbije), iz Požarevca, požarevačka nahija
  • Milosav Zdravković, sin kneza Milije Zdravković, člana sovjeta, iz Lomnice, ćuprijska nahija, resavski vojvoda postao je 1809. posle smrti Stevana Sinđelića

Članovi domaćih i stranih uprava i misija sa sedištem u Beogradu[uredi | uredi izvor]

  • Naum Ičkoglija, upravnik beogradske carine
  • Toma Kostić, hećim (lekar)

Stalni članovi srpskih diplomatskih misija

  • Ritmajstor (konjički major) Petar Novaković Čardaklija, član diplomatskih misija
  • Petar Ičko, rodom iz Katranice, šef i član diplomatskih misija, prevodilac (dragoman), bivši turski diplomata u Berlinu

Beogradska mitropolija

Ruska diplomatska misija (poslanstvo) u Srbiji od 1807.

Ruski oficiri u diplomatskim misijama u Srbiji: Ugrišić Trebinjski, baron Dibić i dr.

Vojvode, knezovi i druge starešine (po nahijama) [6].[uredi | uredi izvor]

Srpska država i vojska u Karađorđevo vreme bila je organizovana po nahijama. U početku ustanka najistaknutije vojvode bile su oblasni gospodari koji su imali veliku upravnu i vojnu vlast nad celim oblastima, odnosno više nahija, Šumadijom (Karađorđe), zapadnom Srbijom (Nenadovići), istočnom Srbijom (Milenko Stojković). Zahvaljujući Karađorđevim vojnim uspesima sve više se učvršćivala jedinstvena državna vlast. Reformom iz 1811. vlast je centralizovana, velike vojvode postali su članovi vlade sa najjačim resorima. Mladen Milovanović koji je predvodio Karađorđevu opciju postao je vojni ministar, Jakov Nenadović koji je odustao od suprotstavljanja Karađorđu postao je ministar unutrašnjih poslova, a Milenko Stojković i Petar Dobrnjac nisu hteli da se prihvate ponuđenih resora i prognani su iz Srbije. Milan Obrenović koji je u početku bio najlojalniji Karađorđev saradnik, a kasnije, od 1810. oponent, umro je iste godine u Bukureštu, gde je boravio kao šef srpske misije pri vrhovnoj komandi ruske Dunavske vojske. Njegov mlađi brat Miloš Obrenović, budući knez, kao učesnik u zaveri protiv Karađorđa, zamalo nije bio osuđen i pogubljen.

Na skupštini 1811. imenovane su vojvode komandanti gradova (utvrđenih mesta) i vojvode na knežinama. Vojvode su pored vojne imale i deo upravne vlasti u svojim knežinama, a bile su zadužene i za prikupljanje poreza koji je predavan narodnoj kasi, odnosno Praviteljstvujuščem sovjetu. Sudska vlast bila je u rukama magistrata, odnosno sudova u kojima su učestvovali knezovi na knežinama i kmetovi (seoski ili gradski knezovi). Vojvodama je, zbog loših iskustava u prethodnom periodu izričito zabranjivano mešanje u sudsku granu vlasti. Sve vojvode od 1809, a posebno od 1811. dobijale su vojvodske diplome u kojima je bio naznačen opseg njihove vlasti, sela koja pripadaju njihovim knežinama, kome odgovaraju i sl.

Kasnije tokom 1812. Karađorđe je započeo sa imenovanjem vojvoda koje su pored već određenih knežina imali vojnu i upravnu vlast nad većim teritorijama, odnosno nahijama. Na kraju 1813. u vreme kada se očekivala turska ofanziva, najviši zvaničnici i najpoverljivije ličnosti iz Karađorđevog okruženja postavljeni su za vojne zapovednike nad više nahija, odnosno frontova. Tako je knez Sima Marković, ministar finansija, postavljen za komandanta zapadne Drinske vojske, Mladen Milovanović, ministar vojni za zapovednika jugoistočne vojske, čije glavno uporište je bio sistem fortifikacija Deligrad. Na jugozapadu komandanti nad većim teritorijama, kao i zapovednici rezerve bili su Karađorđevi zetovi vojvoda Antonije Pljakić i vojvoda Nikola Karamarković. Najveće ovlašćenje za upravljanje državom i vojskom 1813. dobio je od Karađorđa Janićije Dimitrijević Đurić, voždov najbliži saradnik, njegov prvi sekretar.

Same teritorijalne jedinice (nahije i knežine) razlikovale su se po geo-strateškom značaju, broju sela, strukturi stanovništva, ekonomskoj snazi. Najveća je bila Požarevačka nahija, gde su neke knežine mogle da imaju više sela nego neke pogranične nahije. Poseban značaj imali su utvrđeni gradovi - Beograd, Šabac, Smederevo, Poreč. Samo središte države bila je Šumadija, druga prestonica bila je Topola, gde je Karađorđe vršio mobilizaciju vojske i držao rezervu.

Grad Beograd[uredi | uredi izvor]

Kapetani „ekzercir-majstori“, zaduženi za obuku vojske

Šumadija[uredi | uredi izvor]

Beogradska nahija [7][uredi | uredi izvor]

Posavska knežina beogradske nahije

  • vojvoda i knez Sima Marković, iz Velikog Boraka, posavske knežine beogradske nahije, član Praviteljstvujuščeg sovjeta (vlade), popečitelj (ministar) finansija, odlikovan ruskim ordenom Sv. Ane 2. stepena 1811. Glavnokomandujući zapadne drinske vojske 1813 [8].
  • Pavle Popović, iz Vranića, posavske knežine beogradske nahije, član Praviteljstvujuščeg sovjeta (vlade) i Velikog zemaljskog suda (Vrhovnog suda), odlikovan ruskim ordenom Sv. Ane 2. stepena 1811[9].
  • Milisav Čamdžija iz Borka, posavske knežine beogradske nahije, momak kod kneza Sime Markovića, proslavio se prilikom osvajanja Beograda [10].
  • Nikola Nikolajević, učitelj iz Ostružnice, posavska knežina beogradske nahije, rodom iz Surduka. Njegov sin Konstantin Nikolajević, ministar i kapućehaja, oženio se Karađorđevom unukom Kleopatrom Karađorđević, sestrom kralja Petra.

Kolubarska knežina beogradske nahije

Gročanska nahija[uredi | uredi izvor]

Gročanska knežina gročanske nahije

Turijska (kosmajska) knežina gročanske nahije

  • Obor-knez gročanske nahije (pre 1804) i vojvoda Vićentije Petrović iz Koraćice
  • Gročanski (turijski/kosmajski) vojvoda (do 1806) Janko Katić iz Rogače, turijska (kosmajska) knežina gročanske nahije, poginuo 1806.
  • Turijski vojvoda (od 1806) Marko Katić iz Rogače, turijska (kosmajska) knežina gročanske nahije, poginuo 1810.
  • Turijski vojvoda (od 1810) Stevan Katić iz Rogače, turijska (kosmajska) knežina gročanske nahije, umro 1813.
  • Turijski vojvoda (od 1813) Nikola Katić iz Rogače, turijska (kosmajska) knežina gročanske nahije, sestrić prethodnih vojvoda, uzeo prezime svojih ujaka, učestvovao i u Drugom srpskom ustanku, u bitki na Dublju, posle 1815. knez knežine kosmajske i sudija suda za beogradsku nahiju čije sedište je bilo od 1804. u Rogači [12]

Smederevska nahija[uredi | uredi izvor]

Jasenička knežina smederevske nahije

  • Vojvoda smederevske nahije Đuša Vulićević iz Azanje, jaseničke knežine, smederevske nahije, poginuo u Smederevu 1805.
  • Smederevski vojvoda Vujica Vulićević iz Azanje, jaseničke knežine, smederevske nahije
  • Vojvoda jaseničke knežine Stanoje Glavaš iz Salevca, jasenička knežina smederevske nahije
  • Obor-knez jaseničke knežine Radojko Kojadinović iz Selevca, jasenička knežina smederevske nahije

Podunavska knežina smederevske nahije

  • Janko Đurđević iz Konjske, podunavska knežina smederevske nahije, član Praviteljstvujuščeg sovjeta za smederevsku nahiju od 1805. i Velikog zemaljskog suda (Vrhovnog suda) od 1811. Njegov sin je Paun Janković, vd. predsednik 6. vlade Srbije, zastupa od 26. 4. 1840.
  • Komandant grada Smedereva vojvoda Vule Ilić Kolarac iz Kolara, podunavske knežine smederevske nahije. Njegov zet, oženjen kćerkom Milicom je Cvetko Rajović, predsednik 16. vlade Srbije [13], a unuk general Sava Grujić, predsednik ministarskog sveta (vlade) kraljevine Srbije pet puta (36, 39, 43, 55, 58. vlada) [14], ministar inostranih poslova, predsednik državnog saveta i poslanik u Petrogradu i Carigradu.
  • Nadziratelj u gradu Smederevu vojvoda Miloje Jevtić
  • Đorđe Zagla,
  • Obrad iz Krsne.

Jagodinska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Jagodina, gde je bio i magistrat (sud)

Levačka knežina jagodinske nahije

  • Vukoman iz Sabante, levačka knežina jagodinske nahije, član Praviteljstvujuščeg sovjeta
  • knez levačke knežine (od 1804) Petar Vukomanović iz Sabante, levačka knežina jagodinske nahije
  • Levački vojvoda Ilija Vukomanović iz Sabante, levačka knežina jagodinske nahije
  • Levački vojvoda Stevan Jakovljević iz Belušića, levačka knežina jagodinske nahije
  • Levački vojvoda Jovan Jakovljević, iz Belušića, levačka knežina jagodinske nahije

Belička knežina jagodinske nahije

Temnićka knežina jagodinske nahije

  • Temnićki vojvoda Stevan Kara iz Varvarina, temnićke knežine jagodinske nahije
  • Temnićki obor-knez Jevta Kisović iz Bačine, temnićke knežine jagodinske nahije
  • Knez Mileta Radojković, barjaktar, kasnije knez, iz Katuna, temnićka knežina jagodinske nahije, poznat po buni na kneza Miloša "Miletina buna".

Kragujevačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Topola gde se nalazio utvrđen Karađorđev grad

Karađorđevi najbliži saradnici i telohranitelji (garda)[15].

Obavljali su najvažnije i najpoverljivije poslove i zadatke. Prema svedočenju očevidaca i savremenika njihovo pojavljivanje na frontovima ulivalo imalo je neprocenjiv značaj za moral vojske jer su drugim, osim bećara, najvećim delom mobilisanim vojnicima ulivali sigurnost i osećaj Karađorđeve prisutnosti:

  • Janićije Dimitrijević Đurić, voždov prvi sekretar, rodom iz Stragara, jasenička knežina kragujevačke nahije, druga ličnost u državi 1812 - 1813. Jedna sestra Janićija Đurića bila je udata za kapetana Ranka Matejića, sina kneza Mateje Jovičića iz Topole, a druga sestra bila je udata za sina Tanaska Rajića, Karađorđevog prvog barjaktara. Bratanac Radovan Đurić oženio se sestrom kneginje Perside Karađorđević, rođ. Nenadović, kćerkom vojvode Jevrema Nenadovića, Bosiljkom.
  • Stevan Filipović (Jagnjilo), Karađorđev pisar, sin kneza Đuke, rodom iz Jagnjila, lepenički knežine kragujevačke nahije
  • Naum Krnar, sekretar, rodom iz Moskopolja, Albanija
  • Bimbaša Petar Jokić, komandant Karađorđeve lične garde (telohranitelja), rodom iz Topole, jasenička knežina kragujevačke nahije
  • Buljukbaša Milovan Garašanin, rodom iz Lipovca, jasenička knežina kragujevačke nahije
  • Barjaktar Atanasije (Tanasko) Rajić, iz Stragara, jasenička knežina kragujevačke nahije
  • Barjaktar Uroš Novaković, Žabari, lepenička knežina kragujevačke nahije, prvi pucao u Bitki na Mišaru
  • Gavrilo Đurić, Karađorđev telohranitelj, ubio 6. marta 1804. kragujevačkog muselima (načelnika turskog MUP) Hasan-agu
  • Toma Vučić Perišić, Karađorđev telohranitelj, kasnije gospodar, namesnik kneževskog dostojanstva 1840, rodom iz Vučkovca, gružanska knežina kragujevačke nahije, sin Stevan oženjen unukom Stevana Dobrnjca. Vučićev brat od strica mitropolit Srbije Melentije Pavlović, čiji potomak po majci Milan Stojadinović, predsednik vlade.
  • Vojvoda Mladen Milovanović predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta, popečitelj (ministar) vojni, odlikovan ruskim ordenom Sv. Ane 2. stepena, iz Botunje, kragujevačke nahije. 1813. glavnokomandujući istočne - moravske i timočke vojske. Njegova unuka po kćerki Joki je kneginja Persida Karađorđević, rođ. Nenadović, a praunuk kralj Petar I Karađorđević.

Jasenička knežina kragujevačke nahije

  • Protojerej Atanasije Antonijević iz Bukovika, jaseničke knežine kragujevačke nahije, u Orašcu 1804. blagoslovio Karađorđa i starešine. Njegov bratanac Lazar Arsenijević Batalaka.
  • Obor-knez jaseničke knežine Teodosije Maričević iz Orašca, jasenička knežina kragujevačke nahije, smrtno ranjen u ličnom obračunu sa Karađorđem 1805. Njegovi potomci Todorovići, Joksimovići i dr. Praunuk Velimir Todorović, ministar unutrašnjih poslova 1902-1903.
  • Kapetan jasenički Ranko Matejić, član sovjeta, sin kneza Mateje Jovičića iz Topole, jasenička knežina kragujevačke nahije, oženjen sestrom Janićija Đurića
  • Jasenički barjaktar Sima Milosavljević Paštrmac, rodom iz Paštrme, jasenička knežina kragujevačke nahije
  • Hadži-Milutin Savić Garašanin, rodom iz Garaša, jasenička knežina kragujevačke nahije, sin Save Boškovića, unuk kneza Vukašina Boškovića od Boškovića iz Bjelopavlića [16]. Bio je na hadžiluku u Jerusalimu u Svetoj zemlji. Hadži Milutin i njegov sin Luka Garašanin ubijeni 1842. u Barajevu. Sin Ilija Garašanin, predsednik 10. i 18. vlade Srbije, ministar unutrašnjih poslova, unuk Milutin Garašanin, predsednik 34. vlade Srbije. Potomak poručnik Vasilije Garašanin, rodio se u Parizu, gde je završio i studije, vratio se u zemlju da bi kao dobrovoljac učestvovao u Prvom svetskom ratu u kom je i poginuo. Potomak akademik Milutin Garašanin, poznati arheolog.
  • Radovan Garašanin, rodom iz Garaša, jasenička knežina kragujevačke nahije
  • Gaja Pantelić Vodeničarević, iz Topole, jasenička knežina kragujevačke nahije. Njegove uspomene su zapisane i više puta objavljene.

Lepenička knežina kragujevačke nahije

  • Vojvoda bećara (stalne vojske) grada Beograda Miloje Petrović, iz Trnave, lepeničke knežine kragujevačke nahije
  • Vojvoda župske knežine kruševačke nahije do 1812. Pavle Cukić, rodom iz Krčmara, lepenička knežina kragujevačke nahije. Cukić je 1812. odlukom Praviteljstvujuščeg sovjeta, smenjen sa položaja vojvode, zbog zloupotreba u vršenju dužnosti. Pošto se odmetnuo za njim i za Petrom Nikolajevićem Molerom raspisana je državna poternica sa smrtnom presudom. Pošto se predao dobio je oproštaj, ali je došao u nesporazum sa novopostavljenim vojvodom na istoj knežini Milošem Saranovcem. Unuk vojvode Pavla Cukića po kćerki Persidi je Radoje Domanović, poznati književnik, a posinak Petar Lazarević Cukić, koji je sa Anom, kćerkom vojvode Petra Nikolajevića Molera imao sina Kostu Cukića, ministra finansija. Udovica vojvode Pavla Cukića, majka je Milana Piroćanca, predsednika 31. vlade Srbije.
  • Vojvoda župske knežine kruševačke nahije od 1812. Miloš Saranovac, rodom iz Saranova, lepeničke knežine kragujevačke nahije
  • Vojvoda lepeničke knežine kragujevačke nahije Blagoje Marinković, rodom iz Trnave, lepeničke knežine kragujevačke nahije
  • Obor-knez lepeničke knežine kragujevačke nahije Đuka Filipović, rodom iz Jagnjila, lepenički knežine kragujevačke nahije, rodonačelnik Kneževića.
  • Lepenički kapetan Marko Filipović, rodom iz Jagnjila, lepenički knežine kragujevačke nahije, Karađorđev pašenog. Rodonačelnik Kneževića. Njegovi potomci generalštabni potpukovnik Živan Knežević i Radoje Knežević, organizatori puča 27. marta 1941.
  • Vojvoda lepenički Boža Radojević, rodom iz Čumića, lepenički knežine kragujevačke nahije, otac Miloja Božića, učenika Velike škole [17].
  • Bimbaša knežine Lepenice u oba ustanka Srećko Stevanović, rodom iz Krčmara, učestvovao i u Kočinoj krajini kao frajkor. Njegov unuk je bio akademik i istoričar Pantelija Panta Srećković.

Gružanska knežina kragujevačke nahije

Rudnička nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto rudničke nahije bila je Brusnica u kojoj je bilo i sedište magistrata (suda)

Crnogorska knežina rudničke nahije

  • Vojvoda rudničke nahije Milan Obrenović rodom iz Brusnice, crnogorska knežina rudničke nahije, umro u Bukureštu 1810. Drugi rodonačelnik Obrenovića.
  • Vojvoda rudnički Miloš Obrenović, pomoćnik Milanov, knjaz Srbije, rodonačelnik kraljevskog doma Obrenovića. Sinovi knjaza Miloša su knez Milan Obrenović i knez Mihailo Obrenović. Smrću kneza Mihaila u atentatu 1868, izumrla je najdirektnija linija muških potomaka knjaza Miloša. Nasledstvo prestola prešlo je na porodicu sledećeg po vremenu rođenja brata knjaza Miloša, gospodara Jevrema i na presto je stupio njegov unuk knez, potom kralj Milan. Smrću kralja Aleksandra Obrenovića izumrla je zakonita muška linija kraljevskog doma Obrenovića. Drugi srodnici nisu iz razloga znanih u vreme hatišerifa uključeni u vladarski krug porodice Obrenovića. Potomci knjaza Miloša po kćerkama, koji su imali ustavnu mogućnost da postanu vladajući knezovi Srbije su Bajići od Varadije i Nikolići od Rudne [18].
  • Miljko Radonjić, ministar spoljnih poslova i član sovjeta, rudnička nahija
  • Stojan Pavlović, sudija i član velikog zemaljskog suda (vrhovni sud), rodom iz Berišića, crnogorska knežina rudničke nahije
  • Vojvoda karanovačke knežina rudničke nahije i grada (Kraljeva) Antonije Ristić Pljakić, rodom iz Kamenice, crnogorska knežina rudničke nahije, 1813. komandant rezerve, oženjen Karađorđevom kćerkom Savom. Njihova kćerka Marija udata za peš. kapetana Antonija Pavlovića [19]. Potomak Karađorđa i vojvode Antonija Pljakića je Milena Pavlović Barili, poznata slikarka.
  • Vojvoda crnogorske knežine rudničke nahije Milić Drinčić, rodom iz Teočina, crnogorska knežina rudničke nahije, poginuo 1814. na Dublju.
  • Komandant Užica i komandant užičkog grada (utvrđenja) vojvoda Nikola Karamarković, rodom iz Lunjevice, crnogorska knežina rudničke nahije, umro u Rusiji 1816. Oženjen Karađorđevom kćerkom Sarom. Njihova kćerka Katarina udata za Duku Pešiku, beogradskog trgovca.
  • Vojvoda Joksim Karamarković, rodom iz Lunjevice, crnogorska knežina rudničke nahije, pognuo na Ravnju 1813.
  • Gazda Nikola Milićević Lunjevica, veletrgovac, finansijer knjaza Miloša, rodom iz Lunjevice, crnogorska knežina rudničke nahije. Njegova unuka je kraljica Draga Obrenović.
  • Jovan Vukomanović, Srezojevci, rudnička nahija, brat kneginje Ljubice poginuo 1815. u napadu na Požarevac. Za njegovog bratanca Aleksu udala se Mina Karadžić, kćerka Vuka Karadžića. Zet, oženjen kćerkom njegovog brata general Ranko Alimpić, ministar građevina.

Kačerska knežina rudničke nahije

  • Vojvoda kačerske knežine rudničke nahije Arsenije Loma, rodom iz Dragolja, kačerska knežina rudničke nahije, ubijen na prevaru 1815. Njegov unuk art. major Sreten Lomić, bio je komandant okružne ćuprijske vojske u ratovima 1876-7.

Moravska knežina rudničke nahije

  • Vojvoda moravske knežine rudničke nahije Lazar Mutap, rodom iz Prislonice, moravska knežina, poginuo 1815.
  • Vojvoda Jovan Kursula, rodom iz Cvetaka, moravska knežina rudničke nahije, smrtno ranjen 1813. na Deligradu
  • Komandant Užica i komandant užičkog grada (utvrđenja) vojvoda Raka Levajac, rodom iz D. Gorjevice, moravska knežina rudničke nahije

Zapadna Srbija[uredi | uredi izvor]

Valjevska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Valjevo, gde se nalazio magistrat (sud)

Tamnavska i posavska knežina valjevske nahije:

  • Obor-knez knežine tamnavske i knežine posavske Aleksa Nenadović, natporučnik frajkora, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije, ubijen u Seči knezova 1804.
  • Vojvoda valjevske nahije Jakov Nenadović, do 1806. komandant valjevske, šabačke i užičke nahije, od 1811. prvi ministar unutrašnjih poslova, jedno vreme predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta, odlikovan 1811. ruskim ordenom Sv. Ane 2. stepena, iz Brankovnie, tamnavska knežina valjevske nahije. Njegova unuka kneginja Persida Karađorđević, rođ. Nenadović, praunuk kralj Petar I Karađorđević.
  • Vojvoda valjevski, protojerej Mateja Nenadović, pomoćnik Jakovljev, prvi predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta (1. vlade Srbije), odlikovan ruskim ordenom Sv. Ane 2. stepena, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije. Oženjen sestrom vojvode Petra Nikolajevića Molera. Njegov sin je Ljubomir Nenadović, poznati pisac, ministar prosvete. Drugi sin Svetozar pogubljen kao učesnik u zaveri protiv kneza Mihaila.
  • Vojvoda tamnavske knežine valjevske nahije Jevrem Nenadović, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije. Njegova kćerka kneginja Persida Karađorđević, rođ. Nenadović, unuk kralj Petar I Karađorđević, a praunuk kralj Aleksandar Karađorđević. Njegov unuk je i general Petar Topalović, kome je teča general-major Đorđe Protić, predsednik 6. vlade Srbije, čija je kćerka bila udata za sina prote Mateje, Svetozara Nenadovića. Tako su Nenadovići i Topalovići bili u dvostrukom srodstvu.
  • Vojvoda posavske knežine valjevske nahije Sima Nenadović, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije. Poginuo 1815. na Dublju.
  • Nikola Nenadović, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije.
  • Petar Nenadović, iz Brankovine, tamnavska knežina valjevske nahije.
  • Vojvoda valjevski valjevske nahije Milivoje Tadić, rodom iz Valjeva, valjevska nahija.
  • Vojvoda sokoske nahije Petar Nikolajević Moler, rodom iz Babine Luke, tamnavska knežina valjevske nahije, ubijen 1816. Petar Nikolajević Moler je 1812. odlukom Praviteljstvujuščeg sovjeta, smenjen sa položaja vojvode, zbog zloupotreba u vršenju dužnosti. Pošto se odmetnuo zajedno sa Pavlom Cukićem raspisana je državna poternica sa smrtnom presudom. Na njegovo mesto vojvode sokoske nahije postavljen 1812. Cincar Marko. Pošto se predao dobio je oproštaj i 1812. oslikavao Karađorđevu crkvu u Topoli. Uoči turske ofanzive 1813. raspoređen ponovo u vojsku.
  • Vojvoda u sokoskoj nahiji Maksim Krstić, rodom iz Bosne.
  • Vojvoda račanske knežine Karamarko Vasić ili Kara Marko Vasić, kovač iz zaseoka Gručići u Crvici, oblast Osat u srednjem Podrinju (pravo ime mu je Marko Vasić, a Karađorđe ga je prozvao Karamarko)[20]
  • Vesa Velimirović, član Praviteljstvujuščeg sovjeta od 1805, rodom iz Ljubinića, posavske knežine valjevske nahije
  • Tamnavski kapetan Živko Dabić, iz Jautine, knežina valjevske nahije, poginuo 1807. kod Loznice.
  • Tamnavski kapetan Gaja Dabić, iz Jautine, knežina valjevske nahije
  • Sveštenik Marko Hadžić, rodom iz Babine Luke, tamnavska knežina valjevske nahije, iz iste porodice Hadži Ruvim i Petar Nikolajević Moler.
  • Posavski kapetan Petar Erić, iz Zvečke, posavska knežina valjevske nahije

Kolubarska knežina valjevske nahije:

  • Obor-knez kolubarske knežine valjevske nahije Nikola Grbović, iz Mratišića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Vojvoda kolubarske knežine valjevske nahije Milovan Grbović, iz Mratišića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Vojvoda kolubarske knežine valjevske nahije Radovan Grbović, iz Mratišića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Vojvoda kolubarske knežine valjevske nahije protojerej Stevan Grbović, iz Mratišića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Vojvoda kolubarske knežine valjevske nahije Luka Grbović, iz Mratišića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Kapetan u kolubarskoj knežini valjevske nahije Jovica Milutinović, iz Sankovića, kolubarske knežine valjevske nahije
  • Obor-knez kolubarske knežine valjevske nahije Raka Tešić, iz Mionice, kolubarske knežine valjevske nahije, rodonačelnik Rakića. Njegov unuk je Dimitrije Mita Rakić, ministar finansija, koji je sa kćerkom Milana Đ. Milićevića, ministra prosvete, imao sina Milana Rakića, diplomatu, konzula, poznatog pesnika.

Podgorska knežina valjevske nahije:

  • Obor-knez podgorske knežine valjevske nahije Ilija Birčanin, rodom iz Suvodanja, podgorska knežina valjevske nahije, ubijen u Seči knezova 1804.
  • Obor-knez (od 1804) i vojvoda podgorske knežine valjevske nahije Milić Kedić, rodom iz Suvodanja, podgorska knežina valjevske nahije, smrtno ranjen 1809.
  • Vojvoda podgorske knežine valjevske nahije (od 1804) Dimitrije M. Kedić, rodom iz Suvodanja, podgorska knežina valjevske nahije
  • Podgorski kapetan Branko Birčanin, (- 1832.) rodom iz Suvodanja, podgorska knežina valjevske nahije.
  • Knez (od 1809 - 1832) Jovan Simić Bobovac, rodom iz Bobove, podgorska knežina valjevske nahije.
  • Hajduk Damnjan Nedić Kutišanac, rodom iz Osečine, podgorska knežina valjevske nahije, poginuo 1804. na Čokešini.
  • Hajduk Dimitrije Nedić, rodom iz Osečine, podgorska knežina valjevske nahije, poginuo 1804. na Čokešini
  • Hajduk Gligorije Nedić, rodom iz Osečine, podgorska knežina valjevske nahije, poginuo 1804. na Čokešini.
  • Hajduk Mihajlo Nedić, rodom iz Osečine, podgorska knežina valjevske nahije.
  • Hajduk Panta Damnjanović, rodom iz Osečine, podgorska knežina valjevske nahije, poginuo 1804. na Čokešini

Šabačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Šabac, utvrđenje i sedište magistrata (suda)

Šabački grad i tamnavska i posavska knežina šabačke nahije

  • Komandant grada Šapca (od 1807) i vojvoda tamnavske i posavske knežine (od 1806) pop Luka Lazarević, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije.
  • Obor-knez tamnavske i posavske knežine šabačke nahije Ranko Lazarević, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije ubile ga pristalice janičara 1800. u Šapcu. Lazarevići su porodično bili knezovi i sveštenici u šabačkoj Tamnavi i Posavini.
  • Posavsko-tamnavski kapetan Marko R. Lazarević, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije, ubijen 1844. Njegov praunuk je Luka Lazarević ministar prosvete u vladi 1902-1903.
  • Protojerej Pavle Lazarević, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije, ubijen 1815.
  • Posavsko-tamnavski kapetan Đuka Lazrević, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije.
  • Lazar Teodorović, pisar, kasnije član sovjeta i kapućehaja (spec. poslanik) u Carigradu, iz Svileuve, tamnavska knežina šabačke nahije, oženjen Devom kćerkom kneza Ranka Lazarevića. Sa drugom ženom, sestrom Dimitrija Crnobarca, ministra prosvete, imao je jednu kćerku koja se udala za prof. Vladimira Jakšića, sina Jakova Jakšića.
  • Vojvoda požarevačke nahije i moravske (požarevačke) knežine (od 1812) Cincar-Janko Popović, (od 1807) bimbaša, (od 1809) vojvoda bećara šabačke posade, rodom iz Ohrida, poreklom iz Donje Belice, rodonačelnik Cincar-Jankovića
  • Kapetan u Šapcu Bakal Milosav, iz Hercegovine
  • Barjaktar Todor Toša Bojanić, iz Trebinja, Hercegovina, Karađorđev zet
  • Bojevi barjaktar Sekula Gavrilović iz Miokusa, posavska knežina valjevske nahije
  • Jovan Tomić Belov, Crniljevo, tamnavska knežina šabačke nahije
  • Mihajlo Gluvac, iz Kamenice, posavska knežina šabačke nahije
  • Marko Štitarac, iz Štitara, mačvanska knežina šabačke nahije, kasnije knez pocersko-mačvanski

Pocerska knežina šabačke nahije

  • Obor-knez pocerske knežine šabačke nahije (do 1806) Ilija Marković, član sovjeta, ministar pravde i predsednik Velikog zemaljskog suda od 1811, rodom iz Grušića, pocerske knežine šabačke nahije
  • Pocerski kapetan Đuka I. Marković, rodom iz Grušića, pocerske knežine šabačke nahije
  • Vojvoda pocerske knežine šabačke nahije (od 1806) Miloš Stojićević Pocerac, iz Vranjske, pocerska knežina, poginuo 1811. prilikom gonjenja kriminalaca. Njegov praunuk, sin Milana Đ. Stojićevića, poručnik Đorđe Stojićević (1857—1878), poginuo u srpsko-turskom ratu 1878.
  • Vojvoda pocerske knežine šabačke nahije (od 1811) Janko Stojićević Pocerac, iz Vranjske, pocerska knežina, zarobljen 1813. kod Lešnice.
  • Kapetan pocerski Đuka Stojićević Pocerac, iz Vranjske, pocerska knežina, ubijen 1844. u Šapcu.

Mačvanska knežina šabačke nahije

  • Vojvoda mačvanske knežine šabačke nahije Stojan Čupić Zmaj od Noćaja, rodom iz Salaša Noćajskog (Ali-agin salaš), mačvanska knežina šabačke nahije, ubijen 1815. u Zvorniku. Njegov unuk po kćerki, art. kapetan Nikola Čupić, dobrotvor, na predlog kneza Aleksandra Karađorđevića, uzeo je prezime po majci Čupić.
  • Kitoški vojvoda protojerej Nikola Smiljanić, iz Badovinaca, mačvanska knežina šabačke nahije, ubijen (otrovan) 1815. Njegovi unuci po kćerki braća Radovanovići, Pavle i Ljubomir, pravnici i advokati, Kosta i Đorđe trgovci streljani su kao atentatori na kneza Mihaila [21].
  • Mačvanski knez i vojvoda Ostoja Spuž, rodom iz Šapca, mačvanska knežina šabačke nahije, član magistrata, rodonačelnik Spužića, porodice iz koje je akademik Vladimir Spužić. Njegov unuk po kćerki je Vladimir Jovanović, ministar finansija, a praunuk Slobodan Jovanović.
  • Vojvoda prekodrinski Sima Katić Prekodrinac, rodom iz Bosne
  • Mačvanski kapetan Ilija Srdan, iz Prnjavora, mačvanska knežina šabačke nahije
  • Mačvanski kapetan Zeka Buljukbaša, iz Spreče, Bosna, poginuo 1813. na Zasavici, Ravnju.
  • Mačvanski kapetan Ignjatije Bjelić, iz Crne Bare, mačvanska knežina šabačke nahije

Sokoska nahija[uredi | uredi izvor]

Sokoska nahija obuhvatala je i deo bosanske Zvorničke nahije. Kasnije je obrazovan Podrinski okrug (nahija) pod koju su potpale sokoska i deo zvorničke nahije.

Glavno mesto šanac (utvrđenje) Baurić gde se nalazio i magistrat (sud).

Sokoska knežina sokoske nahije

Jadranska knežina

  • Vojvoda jadranske knežine (od 1806) Antonije Anta Bogićević, rodom iz Klubaca, rađevinska knežina sokoske, odnosno zvorničke nahije, umro 1813. u Loznici. Po kćerki Tomaniji Obrenović, rođ. Bogićević i unuku Milošu Obrenoviću, njegov praunuk je kralj Milan. Sin vojvode Ante Bogićevića je potpukovnik Miloš Bogićević, 2. gradonačelnik Beograda, pomoćnik ministra unutrašnjih poslova (streljan 1844), a unuci Mihailo Bogićević, 18. gradonačelnik Beograda, ministar, Milan Bogićević, ministar pravde, general Antonije Bogićević, knežev ađutant, ministar vojni, zet Hadži-Tome.
  • Vojvoda jadranske knežine (od 1813) Bogosav Bogićević, rodom iz Klubaca, rađevinska knežina sokoske, odnosno zvorničke nahije. Sin vojvode Antonija Anta Bogićevića.

Knežina rađevina zvorničke nahije

  • Knez rađevske knežine Krsta Ignjatijević

Jugozapadna Srbija (Rujno, Stari Vlah i Raška)[uredi | uredi izvor]

Užička nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Užice, gde je bio magistrat

  • Vojvoda arhimandrit Hadži Melentije Stevanović, arhimandrit manastira Rača, rodom iz Birča, Podrinje (Stara Hercegovina), ili iz Osata[20] u srednjem Podrinju.
  • Vojvoda račanske knežine Karamarko Vasić ili Kara Marko Vasić, iz zaseoka Gručići u Crvici, oblast Osat u srednjem Podrinju (pravo ime mu je Marko Vasić, a Karađorđe ga je prozvao Karamarko)[20]
  • Komandant užičkog grada vojvoda Aleksa Popović, rodom iz Subjela, crnogorska knežina rudničke nahije, ubijen 1815. u Užicu.
  • Vojvoda zlatiborski Mihailo Radović, rodom iz Ravni, zlatiborska knežina užičke nahije
  • Vojvoda rujanske knežine Miloš Obrenović, rodom iz Dobrinje, dobrinjske knežine rudničke nahije, pomoćnik vojvode Milana Obrenovića, od 1815. knez Srbije.
  • Vojvoda starovlaške knežine Petronije Šiša, iz Starog Vlaha, (Stara) Hercegovina, poginuo 1813. na Zasavici, Ravnju.
  • Kapetan požeške knežine Jovan Mitrović Demir, iz Draženovića, požeška knežina. Rodom iz Hercegovine, njegov bratanac vojvoda Vule Hadžić, poginuo u Hercegovačkom ustanku 1875. Oženjen sestrom kneza Maksima Raškovića, a kćerka udata za Kostu Čolak-Antića, sina vojvode Čolak Ante Simeonovića. Njegov unuci Čolak-Antići su art. potpukovnik Ilija Čolak-Antić komandant Ibarske vojske 1876-1877, i art. potpukovnik Lazar Čolak-Antić, komandant na Jankovoj klisuri, a praunuci Boško Čolak-Antić, maršal kraljevskog dvora i poslanik i divizijski general Vojin Čolak-Antić [22].

Čačanska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno sedište Karanovac (Kraljevo), gde je bio magistrat

Pošta se nalazila u Karanovcu i Čačku.

  • Avram Lukić, član sovjeta, rodom iz Zablaća, požeška knežina, ubijen 1815. u Zvorniku .[23].

Dragačevska knežina čačanske nahije

  • Vojvoda dragačevski Milutin Ilić, iz Guče, dragačevska knežina čačanske nahije
  • Đorđe M. Protić Ilić, iz Guče, dragačevska knežina čačanske nahije

Studenička knežina čačanske nahije

  • Vojvoda pop Filip Petrović, iz Brezove, studenička knežina čačanske nahije

Starovlaška knežina čačanske nahije

  • Knez i vojvoda Maksim Rašković, iz Štitkovca, starovlaška knežina. Raškovići su verovatno najstarija porodica obor-knezova, za koju postoje svedočanstva da su imali berate. Knezovi Raškovići bili su predvodnici ustanka u Staroj Srbiji u vreme austrijsko-turskih ratova 1688. i 1690. Deo porodice odselio se zajedno sa patrijarhom Arsenijem Čarnojevićem u Austriju, odakle je deo otišao u Rusiju.[24]. Knez Atanasije Rašković (1697—1753) vođa je ustanka u Starom Vlahu u vreme austrijsko-turskog rata, kao i Hadži-Mojsije Rašković, pukovnik rečne graničarske i narodne milicije u Slavoniji i dr.[25]. Knez Maksim Rašković nije imao dece. Njegovi potomci, po rođenoj sestri, koja je bila udata kapetana Jovana Mitrovića Demira su art. potpukovnik Ilija Čolak-Antića i art. potpukovnika Lazara Čolak-Antića, kao i Boško Čolak-Antić, maršal dvora kralja Petra i divizijski general Vojin Čolak-Antić.
  • Knez Jovan Rašković, iz Štitkovca, starovlaška knežina

Novo-pazarska knežina čačanske nahije

Trnavska knežina čačanske nahije

Kruševačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Kruševac, gde je bio magistrat

Istočna Srbija (Timočka krajina)[uredi | uredi izvor]

Aleksinačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Ražanj, gde je bio magistrat (sud)

Pošta u Ražnju i Aleksincu.

Ražanjska knežina i Ražanj

  • Vojvoda ražanjske knežine (do 1809) Đorđe Kragić, iz Skorica, ražanjska knežina aleksinačke nahije, poginuo 1809. na Čegru, Kamenici.
  • Vojvoda ražanjske knežine (od 1809) Petar Kragić, iz Skorica, ražanjska knežina aleksinačke nahije, poginuo 1813. na Deligradu.

Pogranične vojvode:

Gurgusovačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Gurgusovac (Knjaževac) gde je bio i magistrat (sud).

Crnorečka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Zaječar gde je bio magistrat (sud)

Krajinska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Negotin (Negotina), gde se nalazio magistrat (sud).

Krajinski baš-knezovi:

  • Krajinski knez Perča Stan. Karapandžić, iz Negotina, krajinska knežina krajinske nahije
  • Krajinski vojvoda Perča Stan. Karapandžić, iz Negotina, krajinska knežina krajinske nahije
  • Vojvoda krajinske nahije (od 21. avgusta 1811 [31]) Hajduk Veljko Petrović, rodom iz Lenovca, crnorečka nahija, poginuo 1813. u Negotinu.[32].. Oženjen sestrom Stanoja Glavaša, potomci po jedinom sinu Hajduk-Veljkovići.
  • Vojvoda krajinske nahije od 1. avgusta 1813 [33]) Milutin Petrović, rodom iz Lenovca, crnorečka nahija. Bio je oženjen Stanicom iz porodice kapetana Radiča Petrovića. Njegov praunuk sanitetski pukovnik Milivoj Petrović, „heroj sa Červntije“, jedan od osnivača stomatologije u Srbiji. Oženjen je bio jednom od praunuke vojvode Čolak-Ante Simeonovića.
  • Krajinski kapetan Miljko Petrović, rodom iz Lenovca, crnorečka nahija. Poginuo 1829. u borbi protiv Turaka u Vlaškoj.
  • Krajinski kapetan Milenko Teodorović, rodom iz Lenovca, crnorečka nahija, Hajduk-Veljkov bratanac, borio se i u Drugom srpskom ustanku 1815.
  • Kapetan Stojan Abraš, iz Bukovča, krajinska knežina krajinske nahije

Kladovska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Kladovo gde je bio magistrat

Porečka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Poreč gde je bio magistrat.

Istočna Srbija (Braničevo)[uredi | uredi izvor]

Požarevačka nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Požarevac gde je bio magistrat (sud).

  • Ramski vojvoda, oblasni gospodar požarevačke i porečke nahije (do 1811) Milenko Stojković, rodom iz Kličevca, ramske knežine požarevačke nahije. Prognan iz Srbije 1811. Pradeda generala Mihaila Živkovića i Jovana Jovanovića Pižona, poslanika (ambasadora) Kraljevine Srbije .[34]
  • Mlavski vojvoda Petar Teodorović Dobrnjac, rodom iz Dobrnje, mlavske knežine požarevačke nahije. Prognan iz Srbije 1811. Njegova kćerka Ljubica udala se za Kuzmana Lazarevića, sina vojvode pop Luke Lazarevića. Unuk vojvode Petra Dobrnjca je pukovnik Milivoje Stojanović „Brka“, komandant 12. puka Šumadijske divizije, koji je prvi izbio na Kosovo 1912. godine.
  • Vojvoda požarevačke nahije (od 1812) i požarevačke knežine požarevačke nahije Cincar Janko Popović, rodom iz Ohrida, rodonačelnik Cincar-Jankovića. Njegovi unuci su Velimir Todorović, ministar unutrašnjih poslova 1902-1903, Bosiljka Janić, rođ. Cincar-Janković, velika dobrotvorka i dr.
  • Jovan Protić, član sovjeta za požarevačku nahiju, rodom iz Požarevca, požarevačke knežine požarevačke nahije. Sin požarevačkog protojereja, otac general-majora Đorđa Protića, kneževog predstavnika (predsednika vlade), čijom kćerkom je bio oženjen Svetozar Nenadović, sin prote Mateje Nenadovića.

Požarevačka knežina požarevačke nahije

  • Obor-knez požarevačke knežine požarevačke nahije Momir Protić, rodom iz Lučice, požarevačke knežine požarevačke nahije. Rodonačelnik Momirovića. Njegov sin je vojvoda Ivo Momirović, jedna kćerka udala se za Budimira Matejića, sina mlavskog vojvode Paula Matejića, a druga Naumka za Ristu Danića, predsednika beogradske opštine (gradonačelnika). Praunuk kneza Momira po unuci Sofiji Garašanin, rođ. Danić je Milutin Garašanin, predsednik ministarskog saveta (vlade), sin Ilije Garašanina. Potomci kneza Momira po unuci Jeleni Žujović, rođ. Danić su akademik Jovan Žujović i potpukovnik dr Mladen Žujović.
  • Vojvoda požarevačke knežine požarevačke nahije Ivan Ivo Momirović, rodom iz Lučice, požarevačke knežine požarevačke nahije. Smenjen sa položaja 1811.

Ramska knežina požarevačke nahije

  • Vojvoda knežine ramske požarevačke nahije (od 1811) Živko Šljivić, iz Brežana, nahija požarevačka
  • Vojvoda knežine ramske požarevačke nahije Janko Šljivić, iz Brežana, nahija požarevačka, poginuo 1813.

Mlavska knežina požarevačke nahije

  • Vojvoda mlavske knežine požarevačke nahije (od 1811) Paulj Matejić, iz Meljnice, moravska knežina požarevačke nahije. Njegov sin Budimir Matejić oženio se kćerkom kneza Momira, a sestrom vojvode Ive Momirovića.
  • Stevan Dobrnjac, rodom iz Dobrnja, brat vojvode Petra Dobrnjca, mlavske knežine požarevačke nahije. Njegova unuka udala se za Stevana Vučića Perišića sina gospodara Tome Vučića-Perišića.

Homoljska knežina požarevačke nahije

  • Vojvoda homoljske knežine požarevačke nahije (od 1811) Ilija Stošić, rodom iz Žagubice, homoljske knežine požarevačke nahije. Njegov unuk po kćerki Milosavi udatoj za Stevana Protića iz Požarevca je general Kosta S. Protić, drugi namesnik kraljevskog dostojanstva i predsednik 38. vlade Srbije, koji je bio oženjen unukom Boška Tadića, učenika Velike škole.

Ćuprijska nahija[uredi | uredi izvor]

Glavno mesto Ćuprija, gde je bio i magistrat (sud).

  • Obor-knez Petar, iz Gložana, resavska knežina ćuprijske nahije, ubijen 1804. u Seči knezova.
  • Resavski vojvoda Stevan Sinđelić, iz Grabovca, resavske knežine ćuprijske nahije, poginuo 1809. na Čegru, Kamenica.
  • Resavski vojvoda Milovan Sinđelić, iz Grabovca, resavske knežine ćuprijske nahije
  • Knez Milija Zdravković, član sovjeta, rodom iz Lomnice, resavska knežina ćuprijske nahije. Ubijen 1814. u Beogradu.
  • Vojvoda resavske knežine ćuprijske nahije (od 1809) Milosav Zdravković, iz Lomnice, resavska knežina ćuprijske nahije. Oženjen kćerkom vojvode Stevana Sinđelića.
  • Resavski kapetan Ilija Barjaktarović, iz Izvora, paraćinska nahija
  • Sava Ilije Barjaktarovića, iz Izvora, paraćinska nahija
  • Barjaktar Stojan Kutula, iz Lešja, resavske knežine ćuprijske nahije. Borio se u frajkoru i na Deligradu, rodonačelnik Lešjanina. Kmet u selu Lešje, potom vilajetski knez u Paraćinu 1832. Njegov bratanac Rajko Lešjanin, drugi namesnik kneževskog dostojanstva 1868, ministar pravde. Pradeda generala Milojka Lešjanina.

Ostali[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Najprecizniji spisak po nahijama dao je Konstantin N. Nenadović, Život i dela velikog Đorđa Petrovića Kara-Đorđa vrhovnog vožda, oslobodioca i vladara Srbije i život njegovi vojvoda i junaka, Beč, štamparija Jovana N. Vernaja, 1883. (dalje skraćeno KN). Za podatke o navedenim ličnostima razvrstanim po azbučnom redu vidi i Milan Đ. Milićević, Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijeg doba, Beograd, Srpska kraljevska štamparija 1888, Knjiga Čupićeve zadužbine (dalje skraćeno MM). Vid. i Andra Gavrilović, Znameniti Srbi XIX veka, Beograd – Zagreb, Srpska štamparija 1901, 1903, 1904, I knj (dalje skraćeno AG).
  2. ^ Prema zvaničnom Porodičnom pravilniku iz 1909. tačno su određeni članovi kraljevskog doma prema uobičajenoj hijerarhiji koja podrazumeva da je kralj starešina doma (porodice), njegov sin prestolonaslednik, potom idu drugi sinovi (ako ih ima). Nasleđivanje prestola propisano je ustavom i odnosi se na muške članove porodice, prema uobičajenoj hijerarhiji vladar, njegov najstariji sin (primogenitura), njegov najstariji sin. Ako vladar nema muških naslednika, naslednik je njegov brat i po istom principu, njegov najstariji sin, pa sledeći sin itd. U slučaju da uopšte nema muških naslednika, što se nije dogodilo Karađorđevićima, ali jeste Obrenovićima, način nasleđivanja prestola određuje se Ustavom. U osnovi u Ustavima Srbije od Hatišerifa nadalje, predviđeno je da ako nema muških naslednika Miloša Obrenovića, njega nasleđuje potomstvo sledećeg po redu rođenja brata, odnosno muško potomstvo gospodara Jevrema, do čega je i došlo stupanjem na presto kneza, potom kralja Milana. Za slučaj da nema muških potomaka ni od Jevrema niti od Jovana Obrenovića, predviđeno je bilo da presto nasledi najstariji muški potomak najstarije kćerke knjaza Miloša, uz odobrenje Skupštine i onda opet istim redom. Pitanje prestolonasleđa bio je problem koji je od početka do kraja pratio porodicu Obrenovića. Vid. Ustavi i vlade Kneževine Srbije, Kraljevine Srbije, Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije (1835—1941), Beograd 1988
  3. ^ Vid. Rodoslovne tablice srpskih dinastija i vlastele, Beograd 1991, str. 270, Rodoslov Karađorđevića.
  4. ^ U njegovoj kući danas se nalazi Pozorišni muzej, pored Vukovog i Dositejevog muzeja u Beogradu.
  5. ^ Verovatno neki blizak rod, sin, bratanac valjevskog vojvode Milivoja Tadića. Rodonačelnik porodice poznate pod neformalnim imenom Baba-Stakići. Njegovim unuka i praunukama oženjeni su bili Đorđe Simić predsednik ministarskog saveta (vlade), general Kosta Protić, namesnik kraljevskog dostojanstva, general Milovan Pavlović, ministar vojni, vojvoda Radomir Putnik i dr.
  6. ^ Na ovom spisku nalaze se i ličnosti koje su neposredno vezane za Prvi srpski ustanak, kao što su knezovi i sveštenici ubijeni u Seči knezova i dr.
  7. ^ „Beogradska i gročanska nahija. Ove su se nahije u Karađorđevo doba delile na dve: na beogradsku (...) i gročansku (...). KN, 16.
  8. ^ Nenadović 1883, str. 113.
  9. ^ Nenadović 1883, str. 115.
  10. ^ Nenadović 1883, str. 156.
  11. ^ Vid. Velibor Berko Savić, Nenadovići, Valjevo 2004, pp. 190-201.
  12. ^ Milićević 1888, str. 246.
  13. ^ 6. april 1859 - 27. oktobar 1860. Vid. Spisak predsednika vlada Srbije. Cvetko Rajović i Milica Ilić imali su kćerke Dragu Orešković i Katarina Kalinić.
  14. ^ 19. decembar 1887 - 14. aprila 1888, 22. februar 1889 - 11. februar 1891, 23. novembar 1893 - 12. januar 1894, 21. septembar 1903 - 27. novembra 1904, 1. mart 1906 - 17. april 1906. Vid. Spisak predsednika vlada Srbije. Rođeni brat Vula Ilića Kolarca bio je Grujica Ilić, „podvojvoda“. „Sava Grujić unuk je ovom Grujici, Iliću Kolarcu. Zato je Sava i preneo kosti vojvode Vula Kolaraca iz Bukurešta u Beograd 17. septembra 1889. i sahranio ih u palilulskom groblju do crkve u grobnici Vulove kćeri Milice žene Cvetka Rajovaća“ MM2, 179.
  15. ^ Imali su znatno veći značaj nego što bi neupućeni mogli zaključiti samo po formalnim zvanjima.
  16. ^ Vid. Dejvid Mekenhi, Ilija Garašanin, Beograd 1987, str. 27.
  17. ^ Miloje Božić je bio član apelacionog suda, imao je tri sina i više unuka. U njegovoj kući u Gospodar Jevremovoj ulici, danas se nalazi Pozorišni muzej
  18. ^ Prema Ustavu iz 1835 i sultanovom beratu i volji knjaza Miloša, detaljno je predviđen način nasleđivanja prestola u porodici Obrenović, prema kome „ići će nasljedstvenost sa oca na najstarijeg sina“ u familiji sadašnjeg knjaza Miloša Teodorovića Obrenovića, a u slučaju izumrtija muškaraca njeni, u familiji starijega brata Njegova, Jovana Teodorovića Obrenovića, a u slučaju izumrtija i muškaraca njegovi, u familiji mlađeg njegovog brata Jefrema Teodorovića Obrenovića“, čiji je unuk bio kralj Milan. Prema istom Ustavu u slučaju „izumrtija muške vrste sve familije Knjaza Miloša, Jovana i Jefrema Teodorovića Obrenovića“ prelazi nasledstvo prestola na najstarijeg sina „najbliže i najstarije vrste kćeri od familije Obrenovića“, tako da poslednji knez od muške familije Obrenovića, s odobrenjem državnog saveta i Narodne skupštine posini i prirodi, tj. primi u srpsko državljanstvo, ako je strani državljanin, „po pravu prvorodstva najstarijega sina iste ženske vrste“. Prema Ustavu iz 1869 (čl. 10), kada je izumrla knjaz-Miloševa, direktna muška linija Obrenovića, a na presto stupio Milan Obrenović iz bočne grane Obrenovića, „po starim narodnim zaključenjima pre 1839, koja su utvrđena i zaključenjima Sveto-Andrejske skupštine od 1858, kao i velike narodne skupštine, držane 20. junija 1868. godine, i po glasu sultanskih berata i hatišerifa od godine 1830 i 1868“, predviđeno je da u slučaju da „bi sadanji Knjaz Milan bez muškog potomstva preminuo, onda prelazi nasledstvo prestola srbskog na muške potomke Knjaza Miloša od kćeri njegovih, tako da narod srpski od ovih potomaka bira sebi za naslednog Knjaza onoga, koga nađe da je najdostojniji“. Od sinova knjaz-Miloševih kćeri 1869 najistaknutiji je bio baron Miloš Bajić od Varadije (1822—1897), finansijer srpskih časopisa u Vojvodini i veliki dobrotvor srpske gimnazije u Novom Sadu. U Ustavu iz 1888 više se ne spominju sinovi kćerki kneza Miloša, austrijski državljani, baroni Bajići od Varadije i Nikolići od Rudne. Prema analogiji sa Ustavom iz 1869, a pošto su i Milan i Aleksandar bili jedinci, mogući naslednik prestola mogao je biti najbliži kraljev rođak iz loze Obrenovića po ženskoj liniji, što je bio brat od tetke kralja Milana, pukovnik Aleksandar Konstantinović, sin Anke Konstantitović, rođ. Obrenović, koju su zajedno za knezom Mihailom ubili atentatori u Košutnjaku 29. maja 1868. Pukovnik Konstantinović, kao protivnik kraljeve ženidbe nije bio u dobrim odnosima sa kraljem Aleksandrom, a odnosi su dodatno pogoršani udajom njegove kćerke Natalije Konstantinović za sina crnogorskog kralja Nikole Petrovića, kneza Mirka, koji je smatran vodećim ruskim kandidatom za presto Srbije. Uoči majskog atentata, kao o mogućem naslednku govorilo se i o Đorđu, vanbračnom sinu kralja Milana i Artemize Hristić, supruge Milana Hristića, diplomate u Carigradu i sina nekadašnjeg predsednika Vlade Srbije Filipa Hristića, kao i jednom ruskom knezu, engleskom vojvodi i dr. Vid. Ustavi i vlade Kneževine Srbije, Kraljevine Srbije, Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije (1835—1941), Beograd 1988, str. 74, MM, Dodatak Pomeniku 1888, str. 13.
  19. ^ Vid. Rodoslovne tablice srpskih dinastija i vlastele, Beograd 1991, str. 270.
  20. ^ a b v Sto godina crkve u Crvici i razvoj duhovnog života u Osatu, Cvetko Stojkanović, Stefan Co Arsenijević, Bajina Bašta (2009)
  21. ^ Nenadović, str. 591.
  22. ^ KN, 686, 725. Postoji detaljan rodoslov Čolak-Antića iz 1905.
  23. ^ Nenadović, str. 686.
  24. ^ U obe carevine dobili su plemstvo kao priznanje starijeg plemstva
  25. ^ Vid. Istorija srpskog naroda, KN, 699. Nijedan berat međutim nije sačuvan. Najinformativnija knjiga o Raškovićima je knjiga Vojislava Subotića, Knezovi Raškovići u istoriji Srba, Beograd 2001. Nažalost, neki delove rodoslova i određeni podaci nisu dovoljno dokumentovani. Potpuno je pouzdana u pogledu pribavljene izvorne istorijske građe i biografija Raškovića iz XVII i XVIII veka. Raškovići se često pominju u literaturi, na primer u romanu Seobe Miloša Crnjanskog, kao najistaknutija srpska porodica među doseljenima u današnju Vojvodinu, a kasnije i Rusiju.
  26. ^ a b Nenadović 1883, str. 317
  27. ^ Nenadović, str. 710
  28. ^ KN, 715. Biografiju divizijskog generala Vojina Čolak Antića vid. M. Bjelajac, Generala i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918-1941, Beograd 2004, str. 136.
  29. ^ Boško i Vojin Čolak-Atnići sinovi su potpukovnika Ilije Čolak-Antića, a unuci Dimitrija Matića, ministra. Starija grana Čolak-Antića po ženskoj liniji vodi poreklo i od knezova Raškovića, odnosno sestre kneza Maksima Raškovića
  30. ^ Nenadović 1883, str. 729.
  31. ^ Vid. KN, str. 741, prepis vojvodske diplome
  32. ^ Nenadović, str. 735.
  33. ^ Vid. KN, str. 766, prepis vojvodske diplome
  34. ^ Nenadović, str. 785.
  35. ^ Filip Hristić je bio član porodice Hadži-Tomini, ili Hadži-Tomići (Hadžitomići).

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Konstantin N. Nenadović, Život i dela velikog Đorđa Petrovića Kara-Đorđa vrhovnog vožda, oslobodioca i vladara Srbije i život njegovi vojvoda i junaka, Beč, štamparija Jovana N. Vernaja, 1883.
  • Milan Đ. Milićević, Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijeg doba, Beograd, Srpska kraljevska štamparija 1888, Knjiga Čupićeve zadužbine.
  • Andra Gavrilović, Znameniti Srbi XIX veka, Beograd – Zagreb, Srpska štamparija 1901, 1903, 1904, I knj.
  • Miodrag Maticki: Čitanka Prvog srpskog ustanka, Čigoja, Beograd, 2004.
  • Sen-Rene Taljandije: Srbija u devetnaestom veku, Linea, Kraljevo, 1990.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Списак_знаменитих_личности_Првог_српског_устанка&oldid=27011516”