Srpska dobrovoljačka garda
| Srpska dobrovoljačka garda | |
|---|---|
 Grb Srpske dobrovoljačke garde | |
| Postojanje | 11. oktobar 1990 — april 1996. |
| Zemlja |  SFRJ SR Jugoslavija |
| Vrsta | dobrovoljci |
| Nadimak |
|
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Željko Ražnatović Arkan |
| Đeneral | Borislav Pelević |
| Pukovnik | Mihajlo Ulemek |
| Potpukovnik | Zvezdan Jovanović |
| Insignije | |
| Zastava |  |
Srpska dobrovoljačka garda (SDG) je bila paravojna formacija koju je osnovao i predvodio Željko Ražnatović Arkan, usled čega je bila poznata i pod imenom Arkanovi tigrovi ili Arkanovci.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Srpsku dobrovoljačku gardu je osnovalo 11. oktobra 1990. dvadeset dobrovoljaca, uglavnom navijača FK Crvene zvezde, kojima je Arkan bio vođa. Pripadnici paravojnih snaga su se izjašnjavali kao patriote kojima je bio cilj zaštita Srba izvan granica Srbije tokom jugoslovenskih ratova 90-ih godina 20. veka. Izveštaji se ne slažu po pitanju brojnosti Garde - različiti izvori navode od nekoliko stotina pa do više od 10.000 dobro uvežbanih boraca.
Gardisti su se borili u Hrvatskoj (1991–1992) i Bosni i Hercegovini (1992–1995). Štab Garde i Centar za obuku su se nalazili u Erdutu, u istočnoj Slavoniji, danas delu Hrvatske. Srpska dobrovoljačka garda je zvanično raspuštena aprila 1996. Pored Arkana, vrlo važan član garde bio je i pukovnik Milorad Ulemek Legija.
Ražnatovića je 1997. godine Haški tribunal optužio zbog komandovanja Gardom pošto je jedinica, po navodima optužbe, odgovorna za brojne zločine protiv čovečnosti, ozbiljno kršenje Ženevske konvencije i zakona i običaja rata. Takođe, Haški tribunal je objavio listu oko sedamdeset Bošnjaka koje je ubila Garda na čelu sa Arkanom u okolini Sanskog Mosta.
Željko Ražnatović Arkan je ubijen 15. januara 2000. u Beogradu.
Optužbe za ratne zločine[uredi | uredi izvor]
Željko Ražnatović je 1997. godine optužen od Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju zbog komandovanja Gardom, jer je jedinica navodno odgovorna za brojne zločine protiv čovečnosti, teške povrede Ženevske konvencije i kršenja zakona i običaja ratovanja, uključujući aktivno učešće u etničkom čišćenju u Bijeljini i Zvorniku 1992. godine.
MKSJ je Srpsku dobrovoljačku gardu, pod komandom ili nadzorom Željka Ražnatovića, optužio za:[1]
- Prisilno zatvaranje tridesetak muškaraca nesrpske nacionalnosti i jedne žene, bez hrane i vode, u neadekvatno provetrenoj kotlarnici od približno pet kvadratnih metara.
- Prevoz dvanaest muškaraca nesrba iz Sanskog Mosta na izolovanu lokaciju u selu Trnova, gde su pucali i ubili jedanaest muškaraca, a dvanaestog teško ranili.
- Silovanje muslimanke u autobusu ispred hotela Sanus u Sanskom Mostu.
- Otprilike šezdeset sedam muškaraca nesrpske nacionalnosti i jednu ženu iz Sanskog Mosta, Šehovaca i Pobrijeza prevezli na izolovanu lokaciju u selu Sasina i streljali ih, ubili šezdeset pet zarobljenika i ranili dvoje preživelih.
- Prisilno zatvaranje oko trideset pet muškaraca nesrba u neadekvatno provetrenu kotlarnicu od oko pet kvadratnih metara, premlaćivanje i oduzimanje hrane i vode, što je rezultiralo smrću dvojice muškaraca.
Finansiranje[uredi | uredi izvor]
Mihajlo Ulemek, nekadašnji pripadnik SDG-a sa činom pukovnika, naveo je u emisiji Balkan info, da je Garda imala različite finansijere, među kojima je pomenuo da je Dafina Milanović u jednom navratu donirala sedam miliona maraka, a da je Bogoljub Karić dao nešto novca, nabavio jedno sanitetsko vozilo i istaknutim pripadnicima obezbedio mobilne telefone.
Česta zabluda[uredi | uredi izvor]
Iako se često meša sa Srpskom gardom Đorđa Božovića Giške, „Srpska dobrovoljačka garda“ Željka Ražnatovića Arkana sa njom nije imala nikakve veze.
Istaknuti članovi[uredi | uredi izvor]
- Željko „Arkan“ Ražnatović – komandant SDG
- Borislav Pelević – kandidat za predsednika Srbije 2002. i 2004. godine
- Milorad „Legija“ Ulemek – komandant JSO
- Zvezdan „Zmija” Jovanović
- Mihajlo Ulemek – pukovnik SDG i medijska ličnost[2]
- Srđan Golubović - trens di-džej (da se ne pomeša sa istoimenim filmskim rediteljem)
Mnogi od bivših članova „Arkanovih tigrova” su istaknute ličnosti u Srbiji, koje održavaju bliske veze među sobom i sa ruskim nacionalističkim organizacijama. Jugoslav Simić i Svetozar Pejović pozirali sa ruskim Noćnim vukovima, Ceca (Arkanova udovica) nastupila je za Vladimira Putina tokom njegove posete Srbiji, Srđan Golubović je popularni trens izvođač poznat kao „Džej Maks“, a Rolling Stone ga je identifikovao kao vojnika SDG koji šutira leševe civila u Bijeljini na fotografiji iz 1992. godine.[3]
U popularnoj kulturi[uredi | uredi izvor]
- u filmu Iza neprijateljskih linija iz 2001. (slobodno zasnovanom na priči o pilotu Skotu O'Grejdiju tokom rata u Bosni), jedinica se pojavljuje kao glavni antagonisti, predvođeni izmišljenim Miroslavom Lokarom.
- U srpskom filmu Turneja iz 2008. godine, grupa srpskih glumaca odlazi na turneju po ratom razorenoj Bosni. Između ostalih frakcija, oni susreću neimenovanu paravojnu jedinicu koja nosi oznake slične onima Srpske dobrovoljačke garde. Komandant jedinice (koju igra Sergej Trifunović) je očigledno zasnovan na Arkanu.
- U japanskom animeu Jormungand iz 2012. jedan od antagonista je Dragan Nikolajevič, komandant Balkanskih zmajeva. Njegov izgled, pa čak i biografija, veoma podsećaju na Arkanove.
- Film Twice Born (2012) zasnovan je na romanu Margaret Macantini smešten u pozadini bosanskog rata.
- U četrnaestoj epizodi prve sezone serije Law & Order: Criminal Intent, "Homo Homini Lupis", osumnjičeni u istrazi optužen je za silovanje mlade devojke. Tokom saslušanja, detektivi identifikuju osumnjičenog kao bivšeg pripadnika dobrovoljačke garde zbog tetovaže tigra na leđima.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Haška optužnica protiv Željka Ražnatovića "Arkana".
- ^ Vukušić, Iva (2022-09-30). Serbian Paramilitaries and the Breakup of Yugoslavia: State Connections and Patterns of Violence (na jeziku: engleski). Taylor & Francis. ISBN 978-1-000-70971-1.
- ^ „The DJ and the War Crimes — Rolling Stone”. investigation.rollingstone.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-29.
