Stari Dulići
Stari Dulići | |
|---|---|
 Hram Rođenja Presvete Bogorodice | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Gacko |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 91 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 02′ 49″ S; 18° 36′ 23″ I / 43.0469° S; 18.6064° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Stari Dulići Stari Dulići na karti Bosne i Hercegovine | |
Stari Dulići su naseljeno mjesto u opštini Gacko, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živeo 91 stanovnik.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo Stari Dulići nalazi se na jugoistočnom dijelu Opštine Gacko, oko 17 km udaljeno od gradskog centra. Postoje dvije verzije o nastanku imena samog sela. Prva verzija govori da je selo dobilo ime po porodici Dulić koja je tu živjela do početka 15. vijeka. Druga verzija govori da je selu dala ime Jelena, supruga Sandalja Hranića iz Ključa.
Selo se nalazi pored regionalne saobraćajnice Gacko — Nikšić. Smješteno je između visokih planina koje ga okružuju: Somine, Golije i Dobreljice, odnosno između manjih brda i uzvišenja: Kocelj, Matovo Osoje, Oblan, Okresana Breza, niz povezanih uzvišenja(Osoje), Stepen, Rogatine Glavice, Gomile, Pomarikuća, Kruševa, Virovače, Čavlovo Ždrijelo, Slatine, Rape i Mijuš Vlake. Preko brda sa južne strane sela nalazi se mnoštvo plodnih dolina i vlaka, koje se naziva Zaselje.[1]
Seoski atar graniči sa selima: Novi Dulići sa zapadne strane, Donji Kazanci sa sjeverne i Vratkovići sa istočne strane.
Gornji dio sela sa južne strane čini jedna veća kraška uvala, kojaje vrlo plodna za razliku od pretežno krševitih strana koje ga okružuju. Tu plodnu uvalu okružuju uzvišenja Ivanac, Starac, Kosa, te Stepen i Rogatine Glavice između kojih se uvala nastavlja prema Novim Dulićima. Sjeverni dio sela, odsječen od južnog, brdima Starac i Ivanac, većinom je ravničarski(Radmenova, Matijeva i Suva bara, Kruševa, Virovače) sa brežuljcima i mnogobrojnim glavicama.
U selu se nalaze zaseoci:Konatice, Vekalj, Srpan i Luke. Najveće i najplodnije ravnice sela su:Dolovi, Ulica, Konatica, Dolac, Ponor, Cijepac, Vekalj, Luke, Slatine i Bare.[2] Selo je veoma bogato izvorima. Ima 11 aktivnih vrela od kojih su najveća: Popoštak, Trojan, Matijevo vrelo, Vrba i Dobra Voda, koja otiču prema ponorima Bobotovog Groblja a zatim podzemnim vodama prema Pivi. Niži dijelovi su prekriveni šljunkovito-pjeskovitim materijalom i rastresitim slojevima crnice, dok su viši dijelovi manjim dijelom pokriveni ilovačom, a većinom poroznim dijelovima crnice. Stari Dulići pripadaju razbijenom tipu naselja, odnosno kuće su podignute razdaleko.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Stari Dulići su imali mnoge burne periodu u toku vladavine Turaka, te Prvog i Drugog svjetskog rata. Pouzdano se ne zna ko je živio na prostoru Starih Dulića prije 1800. godine, osim da je potčinjeno stanovništvo pod upravom begovskih porodica obrađivalo zemlju, kojom je dio njih i raspolagao nakon oslobođenja od Turaka. Oko 1840. godine došla su tri brata Roganovića iz crnogorskog plemena Cuca . Počeli su obrađivati zemlju i dobili od Turaka prezime Crnogorac, koje su zadržali do danas.[4]
U Starim Dulićima ima 17 domaćinstava, od kojih 16 domaćinstava nosi prezime Crnogorac, a jedno prezime Radinović. Ukupno u selu živi svega 77 stanovnika, što je posljedica ratova i raseljavanja. U periodu od 1930. do 1943. u selu su živjela 182 stanovnika. Svi stanovnici su Srbi po nacionalnosti i pravoslavne su vjeroispovijesti. U stanovništvu se zadržalo poštovanje starih običaja (Božić, Krsna slava, Vaskrs). Krsno ime porodice Crnogorac je Mala Gospojina.[5]
Crkva Rođenja Presvete Bogorodice[uredi | uredi izvor]
U seoskom groblju Crkvina dugo vremena su bili ostaci nekadašnje crkve koju su Turci porušili u Grdanovom ustanku 1597. godine. Po predanju, a i raznim zapisima iz skorijeg vremena, ta crkva je bila zadužbina Jelene Balšić, kćerke kneza Lazara i supruge vojvode Sandalja Hranića.[6] U vremenu Kraljevine Jugoslavije, u omeđinama crkve, pronađena je pozlaćena kašika za pričešćivanje. Ta kašika je odnesena u sarajevski muzej. Inicijativu za obnovu Hrama pokrenulo je bratstvo Crnogorac 2010. Zahvaljujući njihovom trudu i radu, i pomoći vjernog naroda, izgrađen je Hram Rođenja Presvete Bogorodice na temeljima porušenog hrama Blagovjerne Kneginje Jelene Balšić. Unutrašnjost oltara je freskopisana, a naslikana je i freska Blagovjerne Jelene Balšić. Hram je 11. avgusta 2012. osveštao episkop zahumsko-hercegovački Grigorije uz sasluženje sveštenstva i prisustvo velikog broja vjernika.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Demografija[7] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 107 | |
| 1971. | 106 | |
| 1981. | 99 | |
| 1991. | 91 | |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Rodoslov bratstva Crnogorac", puk. Božo Crnogorac, 2001.
- ^ "Zemlja zvana Gacko", Novak Mandić Studo,,1995.
- ^ Matilo, Natalija (2005): Rečnik savremene srpske geografske terminologije, Geografski fakultet, Beograd
- ^ dr Jovan Erdeljanović, Stara Crna Gora,1978. (Etniička prošlost i formiranje plemena)
- ^ Radoje M. Roganović, "Bratstvo Roganovići kroz vijekove"
- ^ "Orlovi i grobovi" — Rade Crnogorac (SPKD "Prosvjeta"), 2013.
- ^ Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
