Klisura reke Resave
Klisura reke Resave je rezervat koji obuhvata klisuru kroz koju protiče reka Resava. Zaštićena površina ima ukupno 1140,68 hektara. Smeštena je u gornjem toku reke Resave u blizini Despotovca.
| Klisura reke Resave | |
|---|---|
IUCN kategorija Ia (strogi rezervat prirode) | |
  | |
| Mjesto |  Srbija |
| Najbliži grad | Despotovac |
| Koordinate | 44° 06′ 02″ N 21° 26′ 14″ E / 44.10056° S; 21.43722° I |
| Površina | 1140.68 ha |
| Upravljačko tijelo | Srbija |
Fizičkogeografske karakteristike prirodnog rezervata[1][uredi | uredi izvor]
Klisura reke Resave je nastala usecanjem reke u krečnjačku podlogu. Strane klisure se izdižu i do 300 i više metara iznad toka reke, a njen pravac pružanja je istok - zapad. Klisura je izvijugana, a na nekoliko mesta se lomi skoro pod pravim uglom.[2]
Vegetacija u prirodnom rezervatu[1][uredi | uredi izvor]
Vegetacija klisure reke Resave odlikuje se velikom raznovrsnošću zajednica koje se smenjuju na relativno malim rastojanjima.
Od posebnog su značaja za razvitak bogate i složene mezofilne vegetacije uvale koje se spuštaju prema dnu klisure. Značajne su i strme stene, koje su često nepristupačne, tako da su se na njima očuvale brojne retke i reliktne biljne vrste. Tako se u klisuri javljaju pojedinačna stabla crnog bora (Pinus nigra), tise (Taxus bacata), jele (Abies alba) i dr.
Reliktne polidominantne zajednice koje u svom sastavu sadrže veliki broj edifikatora i neke tercijarne relikte, često i zimzelene vrste, karakterišu ovu klisuru sa pritokama kao naučno najznačajnije i još dovoljno neproučeno područje u Srbiji. Očuvanje nekih reliktnih vrsta sa nepristupačnim stenama, ukazuje na bogatstvo sastava šumske vegetacije u prošlosti i na postojanje drugih, četinarskih zajednica u ovom području. Crni bor je u prošlosti svakako bio šire rasprostranjen, dok se danas zadržao samo na stenama i nepristupačnim mestima, što je slučaj sa tisom, jelom, i drugim vrstama
Vegetacija na dnu klisure[uredi | uredi izvor]
Na dnu klisure i u uvalama koje se spuštaju prema toku reke, su mezofilne reliktne polidominantne šume tipa Fagetocolurnetum mixtum u kojima se sreću sledeće biljne vrste:
- bukva – Fagus moesiaca
- beli jasen – Fraxinus excelsior
- crni jasen – Fraxinus ornus
- mečja leska – Corylus colurna
- planinski javor – Acer campestre
- mleč – Acer platanoides
- grab – Carpinus betulus
- brest – Ulmus montana
- divlja kruška – Pyrus pyraster
- dren – Cornus mas
- glog – Crataegus monogyna
- crna zova – Sambucus nigra
- ruža – Rosa arvensis
Vegetacija u višim slojevima klisure[uredi | uredi izvor]
U višim, strmim i izloženijim delovima klisure, na plićem i skeletnijem zemljištu, srećemo reliktnu termofilnu šumsku zajednicu tipa Acetero – Fraxineto colurnetum mixtum i njene degradacione stadijume u kojima se javljaju sledeće biljne vrste:
- mečja leska – Corylus colurna
- crni jasen – Fraxinus ornus
- rašeljka – Prunus mahaleb
- planinski javor – Acer campestre
- leska – Corynus avellana
- divlja kruška – Pyrus pyraster
- jorgovan – Syringa vulgaris
- beli glog – Crataegus monogyna
- crna udika – Viburnum lantana
- šumska jagoda – Fragaria vesca
Termofilne zajednice[uredi | uredi izvor]
Najinteresantnija reliktna termofilna zajednica ovoga područja jeste zajednica jorgovana, mečje leske i drugih vrsta: Syringeto-colurnetum mixtum, ali je mnogo šire rasprostranjen degradacioni stadijum Syringeto-monspesuleto, koji se trajno održava u izmenjenim uslovima, na izloženim suvim i toplim staništima, plitkim skeletnim rendzinama i na strmim stranama. U zajednici niske šume tipa Syringeto-monspesuleto colurnetum, srećemo sledeće divlje vrste:
- maklen – Acer monspessuletum
- beli grab – Carpinus orientalis
- rašeljka – Prunus mahlaeb
- somina – Juniperus sabina
- ovčiji vijuk – Festuca ovina
- podunavski karanfil – Dianthus petraeus
- divlji bosiljak – Calamintha clinopodium
- okrugla sleznica –Asplenium trichomanes
- jorgovan – Syringa vulgaris
- crni jasen – Fraxinus ornus
U Resavskoj klisuri zapažene su i druge zajednice koje sa reliktnim zajednicama čine jednu vegetacijsku celinu i izgrađuju ekološko-cenotičke nizove, koji u zavisnosti od uslova staništa, veoma često i na manjim rastojanjima smenjuju na terenu. Tako srećemo bukove šume sa lipom (Fagetum montanum tilietosum), Bukove šume sa orahom (Fagetum montanum juglandetosum), bukove šume sa mečjom leskom (Fagetum montanum colurnetosum), čiste bukove šume na krečnjacima (Fagetum montanum calcilicolum) i dr.
