Tartarija

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mapa iz 1806. godine koja prikazuje Nezavisnu tartariju (istaknuto žutom bojom) i kinesku Tartariju (markirano ljubičastom bojom).

Tartarija (latinski : Tartaria) ili Velika Tartarija (latinski: Tartaria Magna) je istorijska regija u Aziji koja se protezala od Kaspijskog mora i Urala do Tihog okeana. Tartarija je Hiperonim koji su koristili Evropljani za područja srednje, severne i istočne Azije koje su bile nepoznate evropskim geografima.

Geografija i istorija[uredi | uredi izvor]

Karta i opis Tartarija u Relationi universali Giovannija Botera (Brescia, 1599).

Znanje o Mandžuriji, Mongoliji i srednjoj Aziji bilo je ograničeno do 18. veka. Čitavo područje nazvano je „Tartari“, a njegovi stanovnici „Tatari“[1] U ranom modernom periodu, kada se povećavalo znanje o geografiji Azije, Evropljani počinju da dele tartar na nekoliko delova: Sibir je postao Ujedinjeni Tartar ili Ruski Tartar, Krimski Kanat Mala Tartarija, Mandžurija Kineska Tartarija i zapadna srednja Azija (pre postojanja Ruskog Turkestana) Nezavisna Tartarija.[2][3][4]

Mišljenja Evropljana o ovom području često su bila negativna i često su se odražavala na nasleđe mongolskih osvajanja. Termin je nastao nakon širokog razaranja koje se proširilo sa Mongolskim carstvom. Dodavanje dodatnog „r“ u „tatarski“ sugeriše Tartar, pakao u grčkoj mitologiji.[5] U 18. veku pisci koji su radili tokom prosvetiteljstva opisivali su Sibir ili Tartariju i njene stanovnike kao „ varvare“. Oni su ove opise povezivali sa idejama civilizacije, divljaštva i rasizma.[6]

Opadanje u upotrebi[uredi | uredi izvor]

Upotreba izraza „Tartarija“ doživljava pad sve većeg znanja o regionu. Ipak, ovaj izraz se još dugo koristio u 19. veku.[7] Etnografski podaci koje su prikupljali isusovci u Kini doveli su do zamene pojma kineska Tartarija sa Mandžurijom u evropskoj geografiji početkom 18. veka.[5] Istraživanje ovih područja koje su vodili Jegor Kazimirovič Mejendorf i Aleksandar fon Humbolt dovelo je do povećanja upotrebe izraza Srednja Azija početkom 19. veka i dodatnih pojmova kao što su Unutrašnja Azija [8] i Sibir za azijski deo Ruske imperije. Izraz Sibir za ovo područje nastao je zahvaljujući ruskim osvajanjima.[9]

Do 20. veka termin Tartarija za Sibir i Centralnu Aziju više nije bio u upotrebi. Ipak, pojam se nalazi u naslovu knjige Vesti iz Tartarija Petera Fleminga, starijeg brata Ijana Fleminga. U knjizi opisuje svoja putovanja po Centralnoj Aziji.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Elliott, "The Limits of Tartary", 625
  2. ^ Ibid., 626
  3. ^ Vermeulen, "Before Boas", 88
  4. ^ Sela, "L'invention", 542
  5. ^ a b Elliott, Op. Cit., 626
  6. ^ Wolff, "Global Perspective", 448
  7. ^ Seal, Op. Cit.
  8. ^ Sela, Op. Cit, 543
  9. ^ Vermeulen, Op. Cit., 89

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Elliott, Mark C. "The Limits of Tartary: Manchuria in Imperial and National Geographies." The Journal of Asian Studies 59, no. 3 (August 2000): 603–46. . doi:10.2307/2658945.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć).
  • Sela, Ron. "SVETLANA GORSHENINA. L’invention de l’Asie centrale: Histoire du concept de la Tartarie a` l’Eurasie. (Rayon histoire de la librairie Droz, no. 4.) Geneva: Droz, 2014. Pp. 702. $73.20." American Historical Review 2016 (April 2016): 542–43. . doi:10.1353/imp.2015.0005.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć).
  • Wolff, Larry. "The Global Perspective of Enlightened Travelers: Philosophic Geography from Siberia to the Pacific Ocean." European Review of History: Revue Europeenne Dhistoire 13, no. 3 (September 2006): 437–53. . doi:10.1080/13507480600893148.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć).
  • Vermeulen, Han F. Before Boas: The Genesis of Ethnography and Ethnology in the German Enlightenment. Albany, NY: University of Nebraska, 2018.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тартарија&oldid=27021361”