Tismana
| Tismana Tismana | |
|---|---|
 | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rumunija |
| Okrug | Gorž |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2021. | 6.359 [1] |
| — gustina | 21,35 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 02′ 59″ S; 22° 58′ 00″ I / 45.049722° S; 22.966667° I |
| Aps. visina | 212 m |
| Površina | 297,87 km2 |
  Tismana Tismana na karti Rumunije | |
Tismana (rum. Tismana) je varoš u okrugu Gorž u Rumuniji.[2][3] Prema popisu iz 2021. godine, u njoj je živelo 6.359 stanovnika.
U Tismani se nalazi značajan srednjovekovni manastir Tismana čiji je ktitor Nikodim Tismanski.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Tismana se nalazi na severozapadu okruga Gorž u jugozapadnoj Rumuniji. Smeštena je u dolini reke Tismana u Tismanskoj depresiji na koju se na zapadu nastavlja Padeška, a na istoku Peštišanska depresija. Sve one predstavljaju supkarpatske depresije koje prostiru između Getskog platoa i planine Valkan. Teritorija varoši se prostire od ravnica kod sela Čelej visine 190-200 metara, pa do planina Godeanu čija nadmorska visina prelazi 2.000 metara.[4] Prostire se na površini od 29.786,78 hektara što je čini najvećom varoši i drugom najvećom administrativno-teritorijalnom jedinicom po površini u Goržu nakon opštine Padeš.[5]
Granice varoši su sledeće:
- na zapadu − opština Padeš
- na severu − opština Urikani
- na istoku − opština Peštišani
- na jugu − opština Godinešti
- na jugozapadu − varoš Baja de Arama i opština Glogova
Istorijski spomenici[uredi | uredi izvor]
Na teritoriji varoši Tismana zaštićeni su sledeći istorijski spomenici:[6]
- Naselje iz bronzanog doba u Topeštiju
- Crkva brvnara Rođenja Bogorodice u Gornovici iz 1764.
- Crkva brvnara Svetog Andreje u Pokruji iz 1807.
- Crkva Blagoveštenja u Tismani iz 1720.
- Manastir Tismana
- Kompleks skita Čoklovina de Žos u Tismani (1715)
- Ostaci crkve Svetog Ilije skita Čoklovina de Sus iz 1714.
Manastir Tismana[uredi | uredi izvor]
.JPG)
Nekoliko kilometara severno od mesta, na rečici Tismani okružen gustom šumom Dumbravom, je rumunski pravoslavni manastir Tismana. Manastir je tu osnovao srpski kaluđer Sv. Nikodim Tismanski[7], nakon dolaska iz Srbije. Podigao je na tom mestu hram Uspenja presvete Bogorodice, koji je osvećen 15. jula 1377. godine. Pozamašan prilog dao je srpski knez Lazar Hrebeljanović, veliki poštovatelj Nikodimov, koji ga je i poslao u misiju u Vlašku, da je duhovno obnovi. Manastir Tisman je postao prva arhimandrija u Vlaškoj, a iguman Nikodim arhimandrit (prethodno 1375).
Sv. Nikodim se nekoliko godina podvizavao u jednoj skrivenoj pećini. Svetac koga Rumuni nazivaju "Nikodim Pobožni", je tu i sahranjen u grobnici (grobnoj kripti u hramu) koju je sam za života izgradio. Godine 1727. u manastir je jeromonah Srbin, Leontije koji učestvuje u poverljivoj misiji u odbrani pravoslavlja.[8]
To je sada ženski manastir, mesto koje masovno posećuju poklonici. Ali mošti Nikodimove su davno sklonjene i verovatno izgubljene, jer jedan od nastojatelja nije na samrti preneo, gde su bile sklonjene (od Turaka). Sačuvan je samo svetiteljev kažiprst desne ruke, koji se nalazi u specijalnom drvenom kovčegu.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema popisu iz 2021. u varoši Tismana živelo je 6.359 stanovnika što je za 676 manje (-9,61%) u odnosu na popis iz 2011. kada je bilo 7.035 stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika 1.674 (26,32%) živi u samom naselju Tismana, a ostatak u drugim naseljima varoši. Većinsko stanovništvo predstavljaju Rumuni koji čine 91,76% stanovništva varoši.
Naselja[uredi | uredi izvor]
Varoš Tismana se sastoji iz 11 naselja. Najveće i jedino naselje sa preko hiljadu stanovnika je Tismana koje je i sedište varoši.
| Naziv | Rumunski naziv | Stanovništvo | |
|---|---|---|---|
| 2011.[10] | 2021.[1] | ||
| Valčele | Vâlcele | 293 | 291 |
| Vanata | Vânăta | 291 | 242 |
| Gornovica | Gornovița | 411 | 391 |
| Isvarna | Isvarna | 338 | 296 |
| Kosteni | Costeni | 763 | 677 |
| Pokruja | Pocruia | 1.085 | 944 |
| Rakoci | Racoți | 284 | 255 |
| Sohodol | Sohodol | 935 | 752 |
| Tismana | Tismana | 1.745 | 1.674 |
| Topešti | Topești | 316 | 302 |
| Čelej | Celei | 574 | 535 |
| Varoš Tismana | Oraș Tismana | 7.035 | 6.359 |
Hronologija[uredi | uredi izvor]
| Godina | 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 8418 | 8401 | 8378 | 8327 | 8302 | 8225 | 8167 | 8104 | 8019 | 7995 | 7890 | 7824 | 7765 | 7707 | 7668 | 7642 | 7614 | 7568 | 7503 | 7476 | 7410 | 7320 | 7209 | 7141 | 7107 | 7034 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „RPL 2021: Populația rezidentă pe sexe, pe județe, municipii, orașe, comune și sate”. recensamantromania.ro. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „The GeoNames geographical database”. 2012.
- ^ „Communes of Romania”. Statoids. Gwillim Law. 2010-07-27. Pristupljeno 4. 7. 2015.
- ^ „Date generale”. primariatismana.ro (na jeziku: rumunski). Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „Volumul datelor imobilelor gestionate la nivel de UAT: Septembrie 2018”. data.gov.ro. ANCPI. 17. 12. 2018. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „Lista monumentelor istorice 2015: Județul Gorj” (PDF). cultura.ro (na jeziku: rumunski). 15. 02. 2016. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ "Hrišćanski vesnik", Beograd 1895.
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 15. mart 1906.
- ^ „RPL 2021: Populaţia rezidentă după etnie, pe județe, municipii, orașe și comune”. recensamantromania.ro. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „RPL 2011: Populaţia stabilă pe judeţe, municipii, oraşe şi localităti componenete”. recensamantromania.ro. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ National Institute of Statistics. „Statistical Data and Metadata Databases”. Bucharest, Romania. Pristupljeno 22. 12. 2017.
