Top M-46
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| M-46 | |
|---|---|
 Topovi M-46 iz sastava Vojske Republike Srpske | |
| Mesto porekla |  SSSR |
| Specifikacije | |
| Težina | na putu 8.450, na položaju 7.700 |
| Dužina | 11,73 na vatrenom položaju 11,11 |
| Dužina cevi | 52 |
| Širina | 2,2 |
| Visina | 1,8 |
| Kalibar | 130 |
| Elevacija | +45, -2.5 |
| Polje dejstva | 50 |
| Početna brzina | 930 |
| Efektivni domet | 27.480 |
Top 130 mm M-46 (ruski: 130-mm puška M-46 obr. 1954 g.) je vučno artiljerijsko oruđe sovjetske proizvodnje. Prvi put je prikazan u javnosti 1954. godine pa je u NATO označen kao top M1954. Kina je pod licencom proizvodila top pod oznakom Tip 59. Dugo je ovaj top bio među artiljerijskim oruđima sa najvećim dometom na svetu.
Razvoj[uredi | uredi izvor]
Top je razvijen na osnovu obalskog topa 130 mm M-36. Nastao je u periodu od 1946 do 1950 kao zamena za zastareli top 122 mm M.1931/37 (A-19) i top haubicu 152 mm M.1937 (ML-20) kao i za ostala artiljerijska oruđa iz perioda Drugog svetskog rata (top 122 mm M.1931, topovi 152 mm M.1910/30 i M.1935 (BR-2). Naređenje za početak razvoja je izdato u aprilu 1946. godine Fabrici broj 172 (Motovilihinski zavod). Ispitivanja su završena 1950. i naredne godine je započeta serijska proizvodnja i uvođenje u operativnu upotrebu u jedinicama Sovjetske armije.
Operativna upotreba[uredi | uredi izvor]
Namena topa M-46 jeste dejstvo po protivničkoj artiljeriji, dejstvo po protivničkim pozadinskim jedinicama, komandnim mestima i centrima veze, neutralisanje žive sile i vatrenih sredstava, zatim rušenje veštački utvrđenih objekata poljskog tipa, dejstvo po vazdušnim desantima protivnika. Posadu topa čini devet poslužioca. Za vuču su u početku korišćeni teški artiljerijski tegljači guseničari poput ATS-59G, a kasnije i armijski kamioni kao što su KraAZ-214B, KrAZ-255B ili Ural-4320. Top je integrisan sa radarom za korekciju paljbe SNAR-2, kao i kasnijim verzijama.
U javnosti je prvi put prikazan na paradi u Moskvi 1954. godine. U početku je top M-46 u sovjetskim jedinicama zamenio protivoklopne topove 100 mm M.1944 (BS-3). Formacijski su bili raspoređeni u artiljerijskim brigadama frontova i armija. Sredinom sedamdesetih godina top M-46 je zamenjen u Sovjetskoj armiji novijim topom 152 mm 2A36 i njegovom samohodnom verzijom 2S5.
Top M-46 se našao u upotrebi u još 25 država i proizvodio se pod licencom u Kini (Tip 59). Korišćen je u oružanim sukobima širom sveta u drugoj polovini 20. veka, poput Vijetnamskog rata, Arapsko-Izraelskih ratova, sukoba koji uključuju Indiju i Kinu, građanskih ratova u Kambodži, Libanu, Angoli, Šri Lanci, Libiji i Siriji, raspadu Jugoslavije, Sovjetskoj intervenciji u Avganistanu, Iračko-Iranskom ratu, i mnogim drugim sukobima.
Jugoimport SDPR je razvio i konverziju topa sa 130 na 155 mm i cev dužine 52 kalibara koja nosi oznaku M-46/84. Uz primenu ERFB-BB municije domet je povećan na 38,600 m.
M-46 u Vojsci Srbije[uredi | uredi izvor]
U Vojsci Srbije se svi topovi M-46 nalaze raspoređeni u dva topovska diviziona Mešovite artiljerijske brigade. Kao vučno vozilo koristi se terenski kamion 6 h 6 FAP 2026 BS/AV.
