Treći punski rat
 |
| Treći punski rat | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Punski ratovi | |||||||||
 Položaj Kartagine u sredozemlju | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Rimska republika | Kartagina | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
|
Publije Kornelije Scipion Emilijan Manije Manilije Lucije Marko Cenzorije |
Hazdrubal Beotarh Himiliko Fameas | ||||||||
| Jačina | |||||||||
| 80.000[traži se izvor] |
120.000, od čega je 90.000 odbrambenih, a 30.000 od njih je regularnih i 30.000 civila | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| 17.000 mrtvih | 62.000 mrtvih, i 50.000 zarobljenih | ||||||||
Treći punski rat (149. p. n. e. — 146. p. n. e.) bio je treći i poslednji od punskih ratova između Kartagine i Rimske republike. Rat završava potpunim uništenjem grada Kartagine. Sve te teritorije okupira Rim, a stanovništvo ubija ili porobljava.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Između Drugog punskog rata i Trećeg punskog rata Rim je bio preokupiran nizom osvajanja helenističkih i drugih imperija na istoku (makedonski ratovi, ilirski ratovi i rat protiv Antioha III). Surovo su postupali sa narodom u Iberiji (današnjoj Španiji).
Kartagina je sa druge strane ostala i bez saveznika i bez teritorija (Sicilija, Sardinija, Španija), a plaćala je 50 godina ogromnu ratnu odštetu u visini 200 talenata srebra godišnje. To predstavlja danas oko 5.000 kilograma srebra.
Rimljani su i dalje mrzeli Kartaginu, sećajući se Drugog punskog rata, u kome umalo nisu bili uništeni, poput senatora Marka Porcija Katona. Mnogi su smatrali da Kartaginu treba uništiti. U međuvremenu Kartagina se ponovo bogatila trgovinom, pa su se Rimljani počeli bojati da ih Kartagina ponovo može ugroziti.
Ponižavajući mir koji koristi Numidija[uredi | uredi izvor]
Mirovni sporazum, kojim je okončan Drugi punski rat 202. p. n. e. zahtevao je da Kartagina sve granične sporove sa drugima rešava uz arbitražu rimskog senata. Kartagini je takođe bilo potrebno eksplicitno odobrenje Rima za naoružavanje građana ili unajmljivanja plaćenika. Kartagina je tokom 50 godina mira sa Rimom imala stalne granične sporove sa Numidijom. Ti sporovi bi dolazili pred rimski senat koji je gotovo redovno arbitrirao u Numidijsku korist.
Rat sa Numidijom[uredi | uredi izvor]
Kartaginjani su 151. p. n. e. konačno otplatili ratnu štetu Rimu i smatrali su da je time mirovni sporazum istekao, ali Rimljani su smatrali da su odredbe sporazuma večne. Numidija ponovo počinje sa otimanjima teritorija, a Kartagina ne pitajući rimski senat šalje 25.000 vojnika da odbaci numidijske osvajače. Međutim, pošto gubi u tom sukobu Numidiji treba plaćati 50 godina ratnu štetu.
Ponižavajući novi rimski zahtevi[uredi | uredi izvor]
Rim nije bio zadovoljan odlukom Kartagine da krene u rat protiv Numidije bez odobrenja rimskog senata. Rim skuplja ogromnu armiju. Grad Utika prelazi na stranu Rima. Kartaginjani pokušavaju da pregovaraju sa Rimom i dobijaju obećanje da ako pošalju 300 dece najbogatijih Kartaginjana u Rim kao taoce, da im Rim tada ostavlja pravo na zemlju i samoupravu.
Kartaginjani su predali taoce, ali rimski konzuli, koji su se nalazili u Utiki zahtevaju da Kartaginjani predaju oružje i oklope. Kartaginjani i to ispunjavaju. Sledeći zahtev je bio da se maknu 10 milja od grada Kartagine, da bi mogao biti zapaljen. Tada Kartaginjani napuštaju pregovore, a Rimljani opsedaju grad.
Višegodišnja opsada grada[uredi | uredi izvor]
Rimljani opsedaju grad od 149. p. n. e. do proleća 146. p. n. e. Rimska vojska zahvaljujući lošoj disciplini i lošim komandantima dugo ne uspeva da osvoji Kartaginu. Dolaskom Scipiona Emilijana Afričkog poboljšava se disciplina, grad se bolje opseda, a luka se potpuno zatvara nasipom.
U proleće 146. p. n. e. Rimljani ulaze u grad i osvajaju ga posle borbe za svaku kuću. Mnogi Kartaginjani su umrli od gladi tokom opsade grada, a mnogi tokom zadnjih 6 dana borbi.
Uništavanja Kartagine[uredi | uredi izvor]
Grad je bio sistematski paljen između 10 i 17 dana. Onda su gradske zidine, građevine i luka kompletno uništeni. Okolna teritorija je posijana solju, tako da više nikad ništa tu ne može rasti. Postoje istoričari koji tvrde da nije bilo sijanja solju.
Ono malo Kartaginjana preostalih nakon gladi i borbi prodano je u roblje. Teritorije Kartagine postaju rimska provincija Afrika.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
