Uroš Krulj
| Uroš Krulj | |
|---|---|
 Uroš Krulj | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 11. avgust 1875. |
| Mesto rođenja | Mostar,, Austrougarska |
| Datum smrti | 1961. (85/86 god.)[1] |
| Književni rad | |
| Najvažnija dela | |
Uroš Krulj (Mostar, 1875 — 1961) bio je srpski ljekar i političar
Porijeklom iz Hercegovine, a školovao u novosadskoj gimnaziji i Univerzitetu u Beču. On zauzima posebno mjesto u istoriji bosanskohercegovačke socijalne i političke misli.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Mostaru, avgusta 1875. godine. Gimnaziju je završio u Novom Sadu,[2] a zatim studira u Beču. On je tokom đačkih dana provedenih u Novom Sadu, stekao iskustvo za pripremu teksta i uređivanje časopisa. Nakon završenih medicinskih studija u Beču, gdje se već među studentskom omladinom politički aktivira, vraća se u Bosnu i Hercegovinu, u Bijeljinu, gdje radi kao ljekar. U Beču je tokom studija angažovan u akademskom društvu „Zora” i od tada počinje njegov nacionalni angažman. Postaje sekretar srpske organizacije u Bosni i Hercegovini. Biran je za poslanika Bosanskom saboru u Sarajevu. Zajedno je sa dr Nikolom Stojanovićem, koji, u međuvremenu, u Dubrovniku uređuje list „Dubrovnik”. Poslije toga vraća se u Mostar krajem 1906. godine, gdje radi kao privatni ljekar. Tu je aktivan kao podpredsednik eparhijskog saveta i član odbora tamošnje crkveno-školske omladine. Sa grupom mostarskih javnih ličnosti pokreće list „Narod” (prvi broj izašao 1. januara 1907), čiji je bio i vlasnik. Jedno vrijeme prenosi štampanje ovog lista u Sarajevo da bi ga, nakon osnivanja vlastite štamparije, ponovo vratio u Mostar.
Uroš Krulj je bio predsjednik „Omladine”. Objavljivao je pod pseudonimom Slogoljub Srbić. Omladinski književni časopis je filigranski ispisivan i hektografisan. Krulj je takođe iskazao vještinu u pisanju književnih sastava, kritika i pokazao spremnost da se odgovorno odnosi prema stvarnosti.
Napisao je prikaz đačkog lista „Glas“, organ karlovačkog đačkog društva „Naša budućnost“. Poslije prvog broja to đačko društvo više nije postojalo. Redovi „Glasa“ bili su prepuni „južnog narečja", što je dokaz, da cijene taj dijalekat srpskog jezika. List je uredio Milan J. Budisavljević. Krulj je kritikovao pjesmice J. Bute, a pohvalio je rad M.B.Ivanova „Muhamedanče“. Takođe, kritikuje iskazano pretjerivanje u književnom sastavu od Bosančića „Tuga”. Ukazao je na „budnu svijest srpske omladine“ i kritikovao neslogu:
„Što sramotite srpsko ime i dajete njegovom neprijatelju priliku, da ga ruže. Vaše oduševljenje nalik je na barut, koji u čas plane, ali se odmah i ugasi“.
Krulj, je za tvrdnju svojih reči izneo stihove Laze Kostića:
„Omladino, diko stara. Omladino, jade mlad. Kamo ona stara žara. Kamo onaj ruši grad?"
Karijera[uredi | uredi izvor]
Ostvario se u politici kao "prvi i poslednji" (pre šestojanuarske diktature) ministar narodnog zdravlja (1919-1929)[3]. Pre izbora za prvog ministra zdravlja, član je vlade nove države zadužen za Bosnu i Hercegovinu (1918-1919)[4]. Pristalica je Narodne radikalne stranke, Nikole Pašića. Nakon ostavke u vladi, vratio se 1929. godine u Sarajevo, gde je nastavio karijeru lekara u bolnici. Nalazio se na čelu Državne bolnice u Sarajevu 1929-1931. godine. Zatim je bio ban Zetske banovine (1931-1932). Biran je za člana Glavnog odbora Jugoslovenske nacionalne stranke 1933. godine. Više godina on je senator - podpredsednik Senata Kraljevine Jugoslavije (1933-1941) i živi u Beogradu.[5]