Frensis Galton
| Frensis Galton | |
|---|---|
 Frensis Galton 1850 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 16. februar 1822. |
| Mesto rođenja | Birmingem, Zapadni Midlends, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Datum smrti | 17. januar 1911. (88 god.) |
| Mesto smrti | Haslmer, Sari, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Obrazovanje | Kings koledž, Triniti koledž, King Edward's School |
| Naučni rad | |
| Institucija | Meteorološki Savet i Kraljevska geografska zajednica |
| Akademija | (Akademije) |
| Mentori | Vilijam Hopkins |
| Poznat po | Eugenika, Galtonova tabla,Regresija ka srednjoj vrednosti, Meteorološka karta |
| Nagrade | Kraljevska medalja (1888), Darvin-Valaceova medalja (srebrna, 1908), Koplijeva medalja (1910) |
| Zvanični veb-sajt | |
| galton | |
Ser Frensis Galton (engl. Francis Galton, 16. februar 1822 - 17. januar 1911) je bio engleski statističar, sociolog, psiholog, antoropolog, eugeničar, geograf, pronalazač, meteorolog i pro-genetičar. Proglašen vitezom 1909. godine.
Galton je napisao preko 340 radova i knjiga. On je takođe stvorio statistički pojam korelacije (uzajamnosti) i široko promovisanu regresiju ka sredini. On je bio prvi koji je primenio statističke metode za proučavanje ljudskih razlika i nasleđa inteligencije, i uveo je u upotrebu upitnike i ankete za prikupljanje podataka o ljudskim zajednicama, koji su mu bili potrebni za genealoške i biografske radove i za svoja antropometrijska istraživanja.[1]
Bio je pionir eugenike, taj izraz je sam osmislio kao i frazu "priroda u odnosu na odgoj". Njegova knjiga "Nasledni genije" (1869) bila je prvi, društveni, naučni pokušaj da se izuči genijalnost i veličina.
Kao istražitelj ljudskog uma, on je osnovao psihometriju (nauku o merenju mentalnih sposobnosti) i diferencijalnu psihologiju i leksičku hipotezu ličnosti. On je smislio metod za klasifikaciju otisaka prstiju koji su se pokazali korisnim u forenzici. On je takođe sproveo istraživanje o moći molitve, zaključivši da nije imao nijednu od svojih null uticaja na dugovečnost onih koji se mole. Njegova potraga za naučnim principima različitih fenomena proširena je i na optimalnom načinu za pravljenje čaja.
Kao inicijator naučne meteorologije, on je osmislio prvu meteorološku kartu, predložio je teoriju anticiklona, i bio je prvi koji je uspostavio potpunu evidenciju kratkoročnih klimatskim pojavama na evropskom nivou. On je takođe izmislio Galtonov zvižduk za testiranje diferencijalnih sposobnosti sluha. On je bio polu rođak Čarlsa Darvina.[2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Detinjstvo i mladost[uredi | uredi izvor]
Galton je rođen u Larčersu, velikoj kući u oblasti Sparkbruk blizu Birmingema u Engleskoj, sagrađenoj na mestu Fer Hil, bivši dom Džozefa Pristlija, koju je botaničar Vilijam Vithering preimenovao. On je bio Darvinov rođak, imali su zajedničkog dedu, Eramusa Darvina. Njegov otac je Samujel Tercije Galton, sin Samujela "Džona" Galtona. Galtoni su bili poznati i veoma uspešani Kveker proizvođači oružija i bankari, a Darvini su se isticali u nauci i medicini.
Obe porodice su hvalili članovi Kraljevskog društva. Erasmus Darvin i Samuel Galton su osnivači čuvenog Lunarnog društva u Birmingemu, čiji su članovi Bolton, Vat, Vedgvud, Pristli, Edžvort, i drugi istaknuti naučnici i industrijalci. Isto tako, obe porodice su poznate po svojim književnim talentima: Erasmus Darvin je sastaio nekoliko dugih rasprava u stihu; Galtonova tetka Meri En Galton je pisala o estetici i religiji, a njena značajna autobiografija detaljno opisuje jedinstven ambijent njenog detinjstva koji naseljavaju pripadnici Lunarnog društva.
Galton je važio za čudo od deteta - sa dve godine je počeo da čita; sa pet je znao malo grčki, latinski i dugu podelu, a sa šest godina je prešao na knjige za odrasle, uključujući i Šekspira za zadovoljstvo, i poezije, koju je citirao nadugačko (Balmer, 2003. str. 4). Kasnije u životu, Galton će predložiti vezu između genijalnosti i ludila na osnovu sopstvenog iskustva. On je naveo, "Muškarci koji ostavljaju svoj trag na svetu su vrlo često oni koji, kao nadareni i puni nervne moćo, su istovremeno proganjani dominantanom idejom, pa su stoga unutar merljive udaljenosti od ludila".
Srednje doba[uredi | uredi izvor]
On je postao veoma aktivan u britanskom Udruženju za unapređenje nauke, predstavljajući mnogo radova sa najrazličitijim temama na svojim sastancima od 1858. do 1899. godine (Balmer, 2003. str. 29). On je bio generalni sekretar od 1863. do 1867. godine, predsednik Geografske sekcije 1867. i 1872. i predsednik Antropološke sekcije 1877. i 1885. bio je aktivan i u Savetu Kraljevskog geografskog društva više od četrdeset godina, u raznim komisijama Kraljevskog društva i Meteorološkom savetu.
U ovom perioda, Galton je napisao kontroverzno pismo Tajmsu (Times ) pod nazivom "Afrika za Kineze", gde on tvrdi da su Kinezi, kao rasa koja je u stanju visoke civilizacije i (po njegovom mišljenju) samo privremeno zakržljala nedavnim neuspesima kineskih dinastija, treba je podsticati da emigrira u Afriku i da rasele aboridžanske crnce.
Finalno doba[uredi | uredi izvor]
U pokušaju da se dođe do šire publike, Galton radio na romanu pod nazivom Kantsejver od maja do decembra 1910. godine. Roman je opisao utopiju organizovanu od strane eugenetičke religije, dizajniran da se razmnožavaju spremniji i pametniji ljude. Njegovi neobjavljeni spisi pokazuju da je ekspanzija materijala bila prisutna od najmanje 1901. On je ponudio da Methuenu da objavi njegove spise, ali su pokazali malo interesovanja.
Priznanja[uredi | uredi izvor]
- Srebrna medalja, Francuska Geografska Zajednica (1854)
- Zlatna medalja Kraljevske Zajednice (1886)
- Darvinova medalja (1902)
- D. C. L. Oksford (1894)[3]
Značajna dela[uredi | uredi izvor]
- Galton, Frensis (1853). Naracija jednog istraživača u Južnoj Africi. London.
- Galton, F. (1869). Nasledni genije. London: Mekmilan.
- Galton, F. (1883). Upiti u ljudsku sposobnost i njen razvoj. London: J. M. Dent & Company
- Galton, F. (1889). Prirodne baštine. London: Mekmilan.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Galton, Francis (1883): Inquiries into Human Faculty and Its Development. London: J.M. Dent & Co
- ^ M. Merrington and J. Golden (1976): A List of the Papers and Correspondence of Sir Francis Galton (1822–1911) held in The Manuscripts Room, The Library, University College London. The Galton Laboratory, University College London (typescript), at Section 88 on pp. 10.
- ^ Francis Galton, Inquiries into Human Faculty and Its Development (London, England: Macmillan and Co., 1883). str. 24–25. [prevod] sa str. 24: "Ova knjiga se bavi različitim aspektima nastanka rasa, ili, kako bi se reklo, sa "eugenikom" i teži da prikaže rezultate mojih istraživanja."
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
,_1902_Wellcome_M0007837.jpg)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
