Fridrih Bergijus

Fridrih Bergijus
Fridrih Bergijus
Lični podaci
Datum rođenja	(1884-10-11)11. oktobar 1884.
Mesto rođenja	Vroclav, Nemačko carstvo
Datum smrti	30. mart 1949.(1949-03-30) (64 god.)
Mesto smrti	Buenos Ajres, Argentina
Naučni rad
Polje	Hemija
Institucija	Univerzitet u Hanoveru
Nagrade	Nobelova nagrada za hemiju

Fridrih Karl Rudolf Bergijus (Vroclav, 11. oktobar 1884 — Buenos Ajres, 30. mart 1949) bio je nemački hemičar najpoznatiji po svom Bergijusovom procesu za proizvodnju sintetičkog goriva iz uglja. Dobitnik je Nobelove nagrade za hemiju (1931, koju je podelio sa Karlom Bošom) kao priznanje doprinosu pronalaska i razvoju hemijskih metoda visokog pritiska.

Bergijus je rođen u blizini Bresla (Vroclava), u okviru pruske provincije Šlesko.

Akademska karijera

Pre studija hemije, Bergijus je poslat na šest meseci da radi u čeličani Fridrih Vilhelms u Milhajmu. Studije je započeo na Univerzitetu u Breslau 1903. godine, a završio nakon samo 4 godine doktoratom hemije na Univerzitetu u Lajpcigu. Njegovu tezu o sumpornoj kiselini kao rastvaraču nadzirao je Arthur Rudolf Hanc. U 1909. Bergijus je radio jedan semestar sa Fricom Haberom i Karlom Bošom u razvoju Haber-Bošovog procesa . Iste godine pozvan je da radi na Univerzitetu Lajbnic u Hanoveru sa Makom Bodentstajnom, koji je razvio ideju hemijske kinetike i zauzeo mesto profesora.

Rad

Sintetičko gorivo iz uglja

Tokom njegove habilitacije razvijene su tehnike za hemiju pod visokim pritiskom i pri visokim temperaturama supstrata koji sadrže ugljenik, dajući patent o Bergijusovom procesu 1913. godine. U ovom procesu tečni ugljovodonici koji se koriste kao sintetičko gorivo dobijaju se hidrogenizacijom lignita (mrki ugalj). Teodor Goldsmit ga je pozvao da sagradi industrijski deo u svojoj fabrici Th. Goldschmidt AG 1914. Proizvodnja je započela tek 1919. godine, nakon završetka Prvog svetskog rata, kada je potreba za gorivom već opadala.

Tehnički problemi, inflacija i stalne kritike Franca Jozefa Emila Fišera, koji su prešli u podršku nakon lične demonstracije procesa, usporili su napredak i Bergijus je prodao svoj patent BASF-u, gde je Karl Boš na njemu radio. Pre Drugog svetskog rata izgrađeno je nekoliko postrojenja sa godišnjim kapacitetom od 4 miliona tona sintetičkog goriva.

Šećer od drveta

Hidroliza drveta za proizvodnju šećera za industrijsku upotrebu postala je težak zadatak za Bergijusa. Nakon što se preselio u Hajdelberg, počeo je da poboljšava proces i planirao industrijsku proizvodnju. Veliki troškovi i tehnički problemi zamalo su ga doveli do bankrota. Sudski izvršitelj pratio je Bergijusa u Stokholm po novac od njegove Nobelove nagrade za hemiju 1931. godine.

Pokret autarkije pre Drugog svetskog rata podstakao je proces i izgrađeno je nekoliko postrojenja. Bergijus se preselio u Berlin gde je bio samo neznatno uključen u razvoj. Dok je bio u Bad Gastajnu u Austriji, vazdušnim napadom uništena je njegova laboratorija i kuća. Ostatak rata ostao je u Austriji.

Međunarodni angažman

Posle rata njegovo državljanstvo je dovedeno u pitanje zbog njegove saradnje sa IG Farben, što je rezultiralo njegovim odlaskom iz Nemačke da radi kao savetnik u Italiji, Turskoj, Švajcarskoj i Španiji . Emigrirao je u Argentinu, gde je radio kao savetnik u Ministarstvu industrije. Preminuo je u Buenos Ajresu 30. marta 1949

Nagrade

Bergijus sa suprugom u Stokholmu 1931

On i Karl Boš dobili su Nobelovu nagradu za hemiju 1931. godine kao priznanje za njihov doprinos pronalasku i razvoju hemijskih metoda visokog pritiska. Godine 1937. odlikovan je medaljom Vilhelm Ekner.