Henri Dejl

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Henri Dejl
Henri Dejl
Lični podaci
Datum rođenja(1875-06-09)9. jun 1875.
Mesto rođenjaLondon, Engleska
Datum smrti23. jul 1968.(1968-07-23) (93 god.)
Mesto smrtiLondon, Engleska
Naučni rad
Poznat poacetilholin, Dejlov princip
Nagrade Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu (1936)

Ser Henri Halet Dejl OM GBE PRS (9. jun 1875 – 23. jul 1968) je bio engleski farmakolog i fiziolog.[1][2] Za svoje proučavanje acetilholina kao agensa u hemijskom prenosu nervnih impulsa (neurotransmisija) podelio je Nobelovu nagradu za fiziologiju ili medicinu 1936. godine sa Oto Levijem.

Karijera i istraživanje[uredi | uredi izvor]

Dok je radio na Univerzitetskom koledžu u Londonu, upoznao je i sprijateljio se sa Otom Levijem. Dejl je postao direktor Odeljenja za biohemiju i farmakologiju na Nacionalnom institutu za medicinska istraživanja u Londonu 1914. Postao je profesor hemije na Kraljevskom institutu 1942. godine. Tokom Drugog svetskog rata bio je u naučnom savetodavnom odboru Kabineta.[3]

Iako su Dejl njegove kolege prvi put identifikovali acetilholin 1914. godine kao mogući neurotransmiter, Levi je pokazao njegovu važnost u nervnom sistemu. Njih dvojica su podelili Nobelovu nagradu za medicinu 1936.

Tokom 1940-ih Dejl je bio upleten u naučnu debatu o prirodi signalizacije u sinapsi. Dejl i drugi verovali su da je signalizacija u sinapsi hemijska, dok su Džon Kerju Eklis i drugi verovali da je sinapsa električna. Kasnije je otkriveno da je većina sinaptičkih signala hemijska, ali postoje neke sinapse koje su električne.

Dejl je takođe stvorio šemu koja se koristi za razlikovanje neurona prema neurotransmiterima koje oslobađaju. Tako se neuroni koji oslobađaju noradrenalin (poznat u Sjedinjenim Državama kao norepinefrin) nazivaju noradrenergičnim, neuroni koji oslobađaju GABA su GABAergični, itd. Ovo se zove Dejlov princip (ponekad se pogrešno naziva Dejlov zakon), čije jedno tumačenje kaže da svaki neuron oslobađa samo jednu vrstu neurotransmitera. Pokazalo se da je ova konkretna interpretacija Dejlovog principa netačna, jer mnogi neuroni oslobađaju neuropeptide i aminokiseline pored klasičnih neurotransmitera kao što su acetilholin ili biogeni amini. Ovaj nalaz, da veliki broj neurotransmitera može osloboditi isti neuron, naziva se „principom koegzistencije“. Ovaj fenomen je najviše popularizovao švedski neuroanatom i neurofarmakolog Tomas Hokfelt, koji se smatra „ocem principa koegzistencije“.[4]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society (na jeziku: engleski), 2022-07-14, Pristupljeno 2022-08-10 
  2. ^ Tansey, E. (1990). The early scientific career of Sir Henry Dale FRS (1875-1968), PhD University of London (self financed) (Teza) (na jeziku: engleski). 
  3. ^ „John "Mad Jack" Fuller Patron of the Royal Institution: Fullerian Professorships”. johnmadjackfuller.homestead.com. Pristupljeno 2022-08-10. 
  4. ^ „Henry Hallett Dale (1875-1968) | The Royal Institution: Science Lives Here”. web.archive.org. 2016-03-08. Arhivirano iz originala 08. 03. 2016. g. Pristupljeno 2022-08-10. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хенри_Дејл&oldid=27417849”