Hipija (mitologija)
Hipija (grč. Ἱππεία) je u grčkoj mitologiji bilo ime jedne mitološke ličnosti, kao i atribut boginje Atene.
Atena Hipija[uredi | uredi izvor]
Atena Hipija je bila boginja konja. Kao takva, ona je bila kćerka Posejdona i Okeanide Polife. To ime joj je dato jer je prva koristila bojne kočije.[1][2] Ime Hipija ima svoje korene još iz mikenskog perioda, jer se nalazilo uz božansko ime Otnija Ikeja na linearnom B pismu nađenim u Pilu. Pri tome je reč Ikeja povezana sa rečju Ipeja, a što se odnosi na vožnju, jahanje, konjanika, ali u smislu božanstva. Među mikenskim figurama od terakote su pronađene boginje koje jašu konje sedeći sa strane, ali nema dokaza da je neka od njih Ikeja. Ovo ime ne odražava samo povezanost sa konjima, već i militarni karakter. Za Atenu se vezuje izgleda od arhajskog perioda. Prema mitu, ona je naučila ljude kako da krote konje i dala je Belerofontu zlatne uzde za konja Pegaza. Pretpostavka je da su u Akropolju u Atini obožavali ovakvu Atenu i da se kasnije njen kult raširio po čitavoj Atici. S obzirom da je konj bio simbol prestiža tadašnjeg plemstva, ova Atena je bila zaštitnica upravo takvog staleža i time i druga po važnosti u staroj Atini. Iz tog razloga, na Akropolju su joj posvećivane statue konjanika. Kasnije je njen kult poprimio više rustičan karakter i održavao se po atičkim selima. Poštovana je u najvećem gradu u 5. veku, Aharnaju, današnjim Menidima, a i njoj i Posejdonu podignut je oltar na brdima u blizini Atine nazvan konjski kolonos. Poštovana je i na Peloponezu uz neke lokalne specifičnosti, a u Olimpiji je povezana sa Arejem čime se isticala njena kontrola nad fizičkom snagom i nasiljem prilikom ratovanja. U Arkadiji, Hipija je povezana sa Demetrom, koja je prema predanju, sa Posejdonom, imala kćerku Despinu, kao i konja Ariona. Ovaj odnos nije bio po volji Demetri, pa je ljuta, pretvorila svoje lice u konjsko. Zbog toga, bronzana statua ove boginje, koju je uradio Onatas u Figaleji, prikazuje je kao himeru konja i žene. Konačno, postoji jasna veza između grčke boginje Hipije (ili Atene Hipije) i keltske i rimske boginje Epone.[3]
Mitološka ličnost[uredi | uredi izvor]
Prema Higinu, Apolodoru i Ovidijevim Metamorfozama, Hipija je bila Antipova kćerka, udata za Elata i sa njim imala sinove Keneja, Polifema i Ishija.[4][5]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Suidas, Athena Hippeia.
- ^ theoi.com: Polyphe, Pristupljeno 29. 4. 2013.
- ^ pantheon.org: hippeia Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. oktobar 2008); Dr Alena Trckova-Flamee, Ph.D.
- ^ Greek Myth Index: Elatus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. septembar 2010), Pristupljeno 29. 4. 2013.
- ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology}- Greek Mythology Link: Dictionary; -{Hecamede to Hygia