Crkva Pokrova Presvete Bogorodice u Stublinama
Crkva Pokrova Presvete Bogorodice u Stublinama, oko desetak kilometara udaljena od Obrenovca, podignuta je 1892. godine. Pripada eparhiji valjevskoj Srpske pravoslavne crkve. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U Letopisu crkve u Stublinama zabeleženo je da se jugozapadno od sadašnje crkve, na imanju bivšeg tutora crkve stublinske, Dragomira Grčića, nalaze ostaci stare crkve izgrađene i porušene ko zna kad i da to parče zemlje Dragomir Grčić nije zaoravao poštujući ga kao sveto mesto. Predanje kazuje da su u blizini tog mesta često nalažene stare "crkvene stvari", a poznati stublinski paroh Vasilije Pavić je za svaki Vaskršnji post obavljao vodoosvećenje na tom mestu koje se i danas zove "Crkvine", manastira u Grabovcu, kojoj je pripadala i parohija stublinska.
Odazvali su se i parohijani dobrovoljnim prilozima, pa je uz crkvu podignut i zvonik od tvrdog materijala i parohijski dom od "čerpića". Po završetku gradnje, crkva je osvećena od strane episkopa šabačkog Sergija.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva je izrađena kao jednobrodna građevina, dužine 17,8 i širine 8,55 metara. Visoka 10,5 metara, zasvođena je poluobličastim svodom i pokrivena dvoslivnim krovom. Sa jednom polukružnom (spolja petostranom) apsidom, deluje jednostavno, stameno i temeljno. Tek 1925. godine nabavljena su dva nova zvona.
Na zapadnoj strani, o trošku crkve podignut je 1934. parohijski dom za sveštenika. Na mestu ovog doma 1978. godine paroh stublinski Filip Popović podigao je novi, sa salom za narod.
U drugoj polovini 20. veka, na crkvi i oko crkve u crkvenoj porti urađeno je mnogo: pored renoviranja i opravke fasade, krova, elektrifikacije i podizanja parohijskog doma, izbetonirani su prilazi i napravljena ograda oko crkvene porte.
Stublinska parohija 2017. godine broji oko 650 domova i obuhvata celo Veliko Polje i deo Stublina. Drugi deo sela Stubline, koji je ranije pripadao Stublinskoj parohiji, posle 1995. godine pripada Piromanskoj parohiji. I u ovoj crkvi, kao i u drugima, od 1947. godine vode se crkveni protokoli krštenih, venčanih i umrlih. Za period pre ove godine, crkveni protokoli su izuzeti od crkve i nalaze se u mesnoj zajednici Stubline. Sveštenici ove parohije su Vasilije Pavić (1865—1901), Predrag Daničić (1953—1963), Filip Popović (1963—1996), Milan Katanić (1996—2002), Veljko Vidaković (2002 i danas). Godine 2007. formirana je druga parohija na koju je postavljen o. Miladin Savić, sve do 2014. godine. Njega je zamenio o. Petar Jeftić. Starešina hrama od 2002. godine je protojerej o. Veljko Vidaković.[1]
Obnova[uredi | uredi izvor]
Uprava hrama je 2006. godine pristupila realizaciji projekta temeljne rekonstrukcije crkve koja je, nažalost, što zbog vremešnosti, što zbog uticaja sredine u kojoj se nalazi, preživljavala i svoje teške dane. Kako ističe starešina hrama, protojerej Veljko Vidaković, okolnosti koje su najviše doprinele oronuću su vibracije izazvane kretanjem teretnih vozova koji prugom, udaljenom samo stotinak metara istočno od hrama, prevoze ugalj za postrojenja Termoelektrane „Nikola Tesla" u Obrenovcu.
Na oltarskoj apsidi su obnovljeni i ojačani temelji dubine 2,5 m, delimično je obijen i obnovljen malter sa spoljne strane i kompletno zamenjena krovna konstrukcija. Ozidan je zvonik i priprata sa ulaznog dela crkve, nova palionica za sveće i crkvena prodavnica.
Na Praznik Pokrova Presvete Bogorodice, 14. oktobra 2012. godine, a povodom hramovne slave, Preosvećeni Episkop valjevski G. Milutin, uz sasluženje sveštenstva valjevske i šabačke eparhije, služio je Svetu Arhijerejsku Liturgiju. Pre početka Svete Liturgije, osvećena je novoizgrađena priprata sa crkvenom prodavnicom i palionicom sveća. U toku Svete Liturgije, Episkop valjevski G. Milutin, zbog zasluga oko obnavljanja hrama i porte u Stublinama, odlikovao je činom protojereja, protonamesnika Veljka Vidakovića.
Nakon Kolubarske bitke u Stublinama je bila smeštena poljska bolnica srpske vojske. Od posledica ranjavanja i bolesti tu je stradao i veliki broj ratnika, koji su sahranjeni u porti crkve Pokrova Presvete Bogorodice u Stublinama.[2]
Da je ova crkva svojevrstan svedok i nekih prošlih vremena u kojima je, nažalost, njen narod i stradao boreći se „Za Krst Časni i slobodu zlatnu", govori i činjenica da se, tik uz njene temelje, nalazi i spomenik koji od nezaborava čuva imena svih slavnih stradalnika iz Opštine stublinske, koji su u sedmogodišnjem ratu, na bojnom polju, stradali boreći se protiv Turaka, Bugara, Austrijanaca i Nemaca od 1912. do 1918. godine.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Letopis Crkve Pokrova Presvete Bogorodice.
- ^ Spomeničko nasleđe Obrenovca iz Velikog rata. Obrenovac: Biblioteka "Vlada Aksentijević" Obrenovac. 2018. str. 15. ISBN 978-86-81212-03-5.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Letopis Crkve Pokrova Presvete Bogorodice.
- Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Lokalitet Crkvine u Stublinama, godina 2008.
- Arheološko nalazište Crkvine u Stublinama, https://www.lookerweekly.com/zanimljivosti/umetnost/arheolosko-nalaziste-crkvine-u-stublinama/
- Aleksandar Maksimović, Obnova Crkve u Stublinama kod Obrenovca, http://www.spc.rs/sr/obnova_crkve_u_stublinama_kod_obrenovca
- Usmeno kazivanje protonamesnika Veljka Vidakovića, 23.9.2017. godine.