Crkva Rođenja Svetog Jovana Krstitelja na Voždovcu
| Crkva Svetog Jovana Krstitelja na Centralnom groblju u Beogradu | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Osnivanje | 1948 |
| Mesto |  Beograd  Srbija |
Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja se nalazi na Centralnom groblju, na Voždovcu u Beogradu. Prvi podaci koji nam govore o postojanju bogomolje na ovom mestu vezani su za 1948. godinu, od kada funkcioniše kapelica posvećena Svetom Jovanu Krstitelju, koja je bila smeštena u jednoj sobi grobljanske zgrade za sahranjivanje.[1] Pripada Arhiepiskopiji beogradsko-karlovačkoj.
Istorijat gradnje[uredi | uredi izvor]
Potreba za izgradnjom crkve u ovom kraju javila se usled širenja grada i prenošenja velikog broja sahrana sa pretrpanog Novog na Centralno groblje. Zahvaljujući zauzimanju Patrijarha Germana, 1968. godine cela grobljanska zgrada je prešla u vlasništvo Srpske pravoslavne crkve, pošto je SO grada Beograda izgradila nove kapele za sahranjivanje. U periodu od tri godine, tadašnji starešina protojerej Gvozden Vidojević počeo je adaptaciju ovih prostorija, da bi se na kraju izgradnjom zvonika dobila lepa i funkcionalna parohijska i grobljanska crkva. Proširen je i trem crkve, a izgrađena je i kancelarija za potrebe sveštenstva, prodavnica sveća i veoma prostrano predvorje za paljenje sveća. Završenu crkvu je o hramovnoj slavi 7. jula 1971. godine osvetio Episkop marčanski Danilo u prisustvu Patrijarha Germana.[1][2]
Enterijer[uredi | uredi izvor]
Prvobitni ikonostas, koji je posle ove crkve bio jedno vreme i u crkvi Svetog Marka, zamenjen je novim, izuzetno značajnim ikonostasom koji je izradio arhitekta, slikar i univerzitetski profesor Grigorije Samojlov. Izradio ga je u nemačkom zarobljeništvu, u logoru Badsulzi, za kapelu srpskih zarobljenika. Po oslobođenju je donet u Beograd i postavljen u kapelu Učiteljske škole „Kraljice Natalije“ u Beogradu, posle čega je prenesen u crkvu Svetog Jovana Krstitelja na Centralnom groblju. Specifičnost ovog ikonostasa ogleda se u tome što odražava stanje u kome se srpski narod nalazio tokom Drugog svetskog rata. Spasiteljeva ikona na kojoj su mu ruke svezane konopcem odražava ropstvo Srba kao i ostalih pravoslavnih naroda, a na južnim dverima ispod odežde Svetog arhiđakona Stefana, se uočava okovratnik srpske vojničke uniforme. Celokupan alat kojim je ikonostas izrađen u duborezu napravljen je od čeličnih otpadaka i konjskih potkovica, a drvena konstrukcija i podloga za ikone izrađena je od hrastovih železničkih pragova, nađenih pored pruge. Grigorije Samojlov je ovim svojim delom želeo da pokaže Nemcima kulturno bogatstvo naroda koji su porobili. Ikonostas je pod zaštitom UNESKO-a. Stručnu obnovu i konzervaciju ovog ikonostasa patrijarh German je poverio iskusnom akademskom slikaru, protođakonu Marku Iliću 1976. godine.[1] Crkva Svetog Jovana Krstitelja na Centralnom groblju je po završenim skorašnjim radovima dobila svoj konačni izgled. Zalaganjem starešine protojereja Dragana Pavlovića i protojereja Miodraga Petrovića, nadograđena je priprata kod zvonika, uređene su sve pomoćne prostorije i izvršena je elektrifikacija crkve. Nedavno je završen i živopis koji je radila grupa umetnika - Darko Milojević, Pera Vujović, Miloš Rovčević na čelu sa Aleksandrom Živadinovićem.[1]
Aktivnost[uredi | uredi izvor]
Sveštenstvo ove crkve je aktivno na misionarskom planu još od 1967. godine kada je pri hramu osnovano Versko dobrotvorno starateljstvo, koje za cilj ima pobuđivanje naroda na revnosnije posete bogosluženjima, vršenje obreda, organizovanje predavanja, pokloničkih putovanja. Inače, crkvene vlasti su uvidele potrebu za osnivanjem posebnih organa među članovima crkvenih opština još 1932. godine kada je Versko dobrotvorno starateljstvo i osnovano u cilju očuvanja čiste vere, ukazivanja pomoći bližnjima i afirmaciji svih ostalih hrišćanskih vrlina. Formirane su i razne sekcije - haritativna, opšta, pravna, sekcija zanatlija koja je nudila stručnu pomoć crkvi i vernicima, prosvetna i omladinska.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d Crkva Svetog Jovana Krstitelja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. decembar 2013) Pravoslavlje
- ^ „Istorijat – Hram Rođenja Svetog Jovana Krstitelja” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-02-04.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Branka Vasiljević (7. 1. 2012). „Ikonostas izrađen u logoru”. politika.rs. Politika onlajn. Pristupljeno 24. 11. 2013.
- „Reportaža: Crkva rođenja Jovana Krstitelja” (PDF). osdjuradanicic.edu.rs. Osnovna škola "Đuro Daničić". Arhivirano iz originala (PDF) 06. 02. 2011. g. Pristupljeno 24. 11. 2013.
- „Turistički potencijali”. glassrbije.org. Međunarodni radio Srbija. 2013. Arhivirano iz originala 27. 06. 2012. g. Pristupljeno 24. 11. 2013.
- „Crkva Rođenja Sv. Jovana Krstitelja, Radovan Pilipović, Beograd 2008.”. spc.rs. Beograd: SPC. 9. 5. 2008. Arhivirano iz originala 04. 12. 2013. g. Pristupljeno 24. 11. 2013.
- Ikonostas delo srpskih logoraša („Politika”, 19. novembar 2018)