Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Velikoj Hoči
| Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Velikoj Hoči | |
|---|---|
 Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Velikoj Hoči | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Velika Hoča |
| Opština | Orahovac |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | crkva |
| Vreme nastanka | pre 14. vek. |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Kosova i Metohije |
Crkva Svetog Jovana Krstitelja u Velikoj Hoči se nalazi na uzvišenju kod istočnog ulaza u mesto. Podignuta je verovatno u 14. veku, što potvrđuju fragmenti fresaka iz tog vremena. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog Jovana Krstitelja je neobičnog arhitektonskog rešenja, crkva je izvedena u obliku tetrakonhosa, sa kvadratnom pripratom. Bočne apside su niže od onih na istoku i zapadu. Naos i priprata presvedeni su poluobličastim svodom. Apside su spolja poligonalne, a iznutra polukružne. Masivni zidovi su sazidani od pritesanog kamena i sige u krečnom malteru. Ceo hram je pod poluobličastim svodom. Fasada hrama je delimično omalterisana na južnoj fasadi. U okviru nekadašnje porte, sa severne strane su zvonik i konak, koji sa hramom čine celinu.
Na zidovima naosa sačuvani su fragmenti živopisa iz 14. veka i to u oltarskoj apsidi i na južnom zidu. Preostali očuvani živopis, na zidovima i delovima svoda, nastao je osamdesetih godina XVI veka. Na zidovima priprate je sačuvana razvijena predstava Strašnog suda, koja uključuje i figure praroditelja Adama i Eve na stranama lučno zasvedenog ulaza. U prvoj zoni sačuvane su samo figure svetitelja na južnom i istočnom zidu, dok je na severnom ostala samo figura Sv. Antonija. Iznad ulaza u naos, u niši je naslikana dopojasna ikona Sv. Jovana kefaloforosa. Na stranama svoda priprate su očuvani samo donji delovi scena Žitija Svetog Jovana Preteče. U naosu u prvoj zoni sačuvane su stojeće figure svetitelja, osim u južnoj pevnici. Iznad prve zone je pojas medaljona sa dopojasnim predstavama svetitelja. U drugoj zoni zapadnog zida i trećoj zoni severnog i južnog zida su scene iz Bogorodičinog akatista. U drugoj zoni oltarskog prostora je Pričešće apostola sa Blagovestima. U konhi zapadne apside je teško oštećena scena Preobraženja Hristovog, u konhi severne apside Tri mladića u užarenoj peći, u oltaru Bogorodica. Scena u južnoj apsidi nije sačuvana. U četvrtoj zoni su Stradanja Hristova koja počinju na istočnoj strani južnog zida. Peta zona je veoma oštećena, a pretpostavlja se da je u njoj bio ciklus Velikih praznika. Od slikarstva u temenu svoda sačuvani su samo fragmenti u južnom delu svoda.
Kontervatorsko – restautorski radovi na freskama delimično su izvedeni 1974 – 75. godine.
Ikonostas u Crkvi Sv. Jovana komponovan je od nekoliko delova iz različitih perioda. Konstrukcija ikonostasa napravljena je u 19. veku tako da na sebe primi već postojeće prestone ikone Bogorodice i hrista, dve manje ikone postavljene jedna iznad druge u prestonoj zoni, desno između ikone Hrista i južnog zida, Deizisni čin u drugoj zoni i carske dveri. Carske dveri su s kraja 16. veka i imaju uobičajenu predstavu. Na mestima prestonih ikona doskora su se nalazile Longinove ikone Bogorodice sa Hristom i Hrista koje su sada u crkvi Sv. Stefana. Mesto hramovne slave je prazno. Iznad severnih dveri je ikona Sv. Georgija i Dimitrija na konjima, rad sa kraja 19. veka. Mesto deizisnog čina je prazno, jer se ikona koja ovde stajala, rad nekog slikara iz kruga pećko – dečanskih radionica iz druge polovine 16. veka, danas nalazi u kapeli Sv. Trifuna u Dečanskom metohu. Kosmitis sa raspećem i ikonama Bogorodice i Jovana Bogoslova je nevešto sklopljen i delo je istog majstora koji je oslikao i nadverje severnih dveri, verovatno u 19. veku
-
Fotografija crkve -
Ikonostas -
Ikonostas kraljevska vrata -
Bekstvo u Egipat -
Hristos i Sveti Jovan Krstitelj -
Sveti Prokopije i Nestor -
Akatist Presvetoj Bogorodici -
Sveti Jovan Preteča i Krstitelj
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Crkva Sv. Jovana — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
- Crkva Svetog Jovana u Velikoj Hoči virtuelna tura i foto zbirka Fonda Blago
- Lista spomenika
- SPC Sv. Jovana Krstitelja
Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.