Crkva Svetog Pantelejmona u Rafuni

Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Crkva Svetog Pantelejmona.

Crkva Svetog Pantelejmona
Opšte informacije
Mesto	Rafuna
Opština	Lebane
Država	Srbija

Crkva Svetog Pantelejmona nalazi se u ataru sela Rafune, u opštini Lebane, u Jablaničkom okrugu. Pripada crkvenoj opštini Lebane. Ona u ovom kraju koji obuhvata mnoga sela važi za duhovni centar.

Slava crkve je Dan sv. Pantelejmona koji se proslavlja 9. avgusta.

Lokacija crkve i pristupni putevi

Nalazi se u udolici, na rubu padine Ilijinog brega odnosno u njegovom podnožju. Pored crkve protiče Rafunska reka, a u blizini je zaseok Donja mahala.

Pristupni putevi crkvi veoma su loši. Za vreme većih kiša do nje se može doći samo pešaka. Pristup iz Lebana moguć je iz dva pravca: putem od Lebana preko sela Šarce i Vranovce, pa pravcem prema Poroštici i Đulekaru. Ovim putem može da se skrene kod Šećerske mahale pravo u potok Rafuna i izbije na crkveni plato. On vodi kroz mahalu Zlatkovića. Do sela se može stići i putem od Lebana ka Medveđi gde iza sela Šilova, sa leve strane, postoji put dolinom Rafunske reke do crkve.

Istorijat crkve

O istorijatu crkve nema puno podataka. Poznato je da građena u XIX veku i to je svrstava u red starih crkvenih objekata, vrednih da se zaštite i od strane države jer je jedinstvena u tom kraju. U planinskom delu opštine Lebane (pre rata jablanički srez) ona je najstarija crkva. Prilikom kopanja temelja za zvonik pronađeni su stariji temelji što znači da je crkva u Rafuni, ili Tumaračka crkva, „svedok” postojanja Srba na ovoj teritoriji još pre 1885. Njen značaj utoliko je veći što okolna sela Šilovo, Poroštica, Buvce, Lapaštica, Đulekare i Vranovci nemaju crkve.

Podaci o ovoj crkvi uništeni su sa uništenjem arhiva crkve u Lebanu i opštine nakon Drugog svetskog rata. Sa mape dobijene iz katastra u Lebanu vidi se da je crkva bila posvećena Sv. Trojici. Nije poznato ko je crkvu posvetio sv. Pantelejmonu niti postoje podaci o tome u nekom od arhiva. Pre rata, crkveni sabori održavani su na dan Sv. Pantelejmona što znači da je već tada crkva bila posvećena tom svecu. U to vreme putevi su bili zemljani, seoski ali su održavani, dolazilo se na sabor u selo kod crkve i sve je bilo sređeno.

Objekti crkve

Zgrada i kompleks crkve locirani su na malom uravnjenom platou, na samom rubu strme padine koja se spušta ka reci. Sama crkva nalazi se na jednom platou a pomoćna zgrada na platou iznad crkve. Zgrada je jednobrodna građevina sa oltarskom apsidom na istočnoj i naosom sa ulazom na zapadnoj strani. Unutrašnjost crkve sastoji se od naosa i oltarskog prostora. Ona je presvedena poluobličastim svodom a pokrivena crepom. Obostrano je malterisana ali izostaje živopis. Na ulazu iznad vrata nema uobičajene ikone. Kompleks crkve imao je još dve zgrade od kojih je jedna potpuno srušena.

Ranije crkveno zvono bilo je fiksirano između dve hrastove mladice koje su imale funkciju zvonika. Novi zvonik, zgrada od tvrdog materijala po projektu arhitekte M. Veljkovića, izgrađen je na placu u dvorištu crkve. Zvonik je lociran na severnoj strani crkve. Pored osnovne funkcije, prizemlje zvonika ima funkciju ostave za smeštaj crkvenih stvari i arhive.

U porti crkve postoje četiri groba koja su smeštena na ulazu sa gornje strane porte. Za samo jedan od njih poznato je ko tu počiva.

U crkvi od crkvenih relikvija pronađene su bogoslužbena knjiga „Apostol”, štampana u Moskvi 1898. godine, zatim „Službenik” takođe štampan u Moskvi 1900. godine i Svešteno jevangelije, Kijevopečerska larva, iz 1896. godine. Ove knjige sačuvane su brigom paroha, jereja Jove Stoiljkovića. Danas se nalaze u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu kome su predate na trajan poklon i čuvanje.

Knjiga „Apostol” bila je poklon crkvi od jednog hadžije iz Rafune.

Galerija

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Vidi još

• Jablaničko namesništvo
• Crkve opštine Lebane
• Manastiri i crkve Južne i istočne Srbije