Crkva brvnara u Vraniću

Crkva brvnara u Vraniću
Crkva brvnara u Vraniću
	Crkva brvnara u Vraniću
Opšte informacije
Mesto	Vranić
Opština	Barajevo
Država	Srbija
Vreme nastanka	1823.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od velikog značaja
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	beogradskonasledje.rs

Crkva brvnara u Vraniću (Gradska opština Barajevo) podignuta je 1823. godine na temeljima starije crkve iz 18. veka. Predstavlja zaštićeno nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.^[1] Crkva brvnara nalazi se u crkvenoj porti u Vraniću, pored novije crkve Svetog Ilije. Danas je ovo crkva Svetih četrdeset mučenika (Mladenci).

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Prva arhitektonska istraživanja Crkve brvnare u Vraniću izvršio je arhitekta Dobrosav Pavlović.^[2] Njegova istraživanja su bila prvi podaci od kojih od kojih se krenulo, a novija arhitektonska istraživanja na ovom objektu pokrenuta su 1975. godine.^[3]

Prema istoriografskim ispitivanjima, prva crkva u selu Vraniću podignuta je u drugoj polovini 18. veka, dok je prva crkva brvnara sagrađena još u periodu pre prvog srpskog ustanka,^[4]^[5] na lokalitetu zvanom Okapina. Ova crkva brvnara je pre 1810. godine^[a] preneta na novu lokaciju, tada poznatu kao Crkveni kraj a na mestu prvobitne crkve, na Okapini, podignut je spomenik — „beleg” koji i danas postoji, a koji je 1810. godine prema originalnom natpisu obnovio pop Atanasije.^[3]

Krajem 18. i početkom 19. veka oko crkve su se zbivali događaji vezani za Kočinu krajinu i pripremanje Prvog srpskog ustanka. Turci su 1813. godine oskrnavili i zapalili crkvu brvnaru, a na istoj lokaciji (Crkveni kraj), na temeljima spaljene crkve, 1823. godine podignuta je nova crkva brvnara. Zapis na zapadnim vratima potiče iz 1823. godine i ta godina se uzima kao godina obnove crkve brvnare. Nova crkva podignuta je kao jednobrodna građevina sa tremom, krovom pokrivenim šindrom i malim polukružnim prozorima. Krajem 19. veka vršena je rekonstrukcija tokom koje su otvoreni veliki pravougaoni prozori. Godine 1909. vršena je još jedna rekonstrukcija, pri čemu je objekat skraćen, uklonjen je trem, a krovna konstrukcija je izmenjena i pokrivena biber crepom.^[3] Manji zaštitni radovi izvedeni su 1951. godine, a arheološko istraživanje 1975. godine.^[6]

Crkva brvnara u Vraniću rekonstruisana je još jednom, početkom 21. veka, kada joj je vraćen prvobitni, originalni izgled.^[7]^[8]^[9]

Izgled[uredi | uredi izvor]

Crkva brvnara u Vraniću je jednobrodna građevina, građena od hrastovog drveta. Pravougaone je osnove koja se na istočnom delu završava sedmougaonom oltarskom apsidom i pripratom odvojenom od naosa pregradom sa arkadama. Širina crkve je 6,70 a dužina 14,50 metara. Po svojim dimenzijama spada u veće objekte ovoga tipa.^[2] Građevina je orijentisana u pravcu istok—zapad.^[b] Unutrašnji prostor podeljen je na tri nejednaka polja: pripratu na zapadu, naos i oltarski prostor na istoku. Originalna građevina je imala strmi krov pokriven šindrom, koji je u rekonstrukcijama vršenim početkom 20. veka zamenjen krovnim pokrivačem blažeg nagiba i sa biber crepom.^[6] Crkva ima dva ulaza — zapadni, centralno postavljen i severni, koji se nalazi bliže oltarskom prostoru.^[3] Posebno se po načinu izrade ističu zapadna vrata koja su dekorativno rezbarena i bojena.^[10]

Tokom rekonstrukcije početkom 20. veka i enterijer pretrpeo niz izmena: uklonjen je prvobitni hor tako da je u priprati ostalo samo stepenište, a zasvedena tavanica zamenjena je ravnom, od šašovca. Tom prilikom je skinut gornji deo ikonostasa iz 1828. godine, a kako je najveći deo njegovih delova sačuvan u novijoj crkvi Sv. Ilije, izgrađenoj krajem 19. veka, moguće ga je u celini rekonstruisati.^[6]

Pokretni fond čini oko 50 umetničkih predmeta. Ikone su radovi nepoznatih zografa, među kojima se neke pripisuju Konstantinu zografu^[v] i ikonopisaca Ilije Petrovića i Nikole Jankovića. Osim ikona sačuvane su i stare knjige, nastale u periodu od 17. do 19. veka, kao i predmeti umetničkog zanatstva koji su nastali uglavnom u periodu od kraja 18. do kraja 19 veka. Među ovim predmetima nalazi se i veliki rezbareni krst Hadži Ruvima iz 1800. godine.^[10] Osim bogate zbirke ikona i drugih bogoslužbenih predmeta, u Vraniću je sačuvan i crkveni mobilijar iz 18. veka.^[6]

Lokacija[uredi | uredi izvor]

Crkva brvnara nalazi se u crkvenoj porti u Vraniću, na zaštićenoj parceli. Na istoj parceli, u neposrednoj blizini crkve, nalazi se i Kuća porodice Matić. Iako su nastale u istom periodu, ove dve građevine ne predstavljaju jedinstvenu celinu, jer se stambene popovske kuće u crkvenoj porti javljaju u Srbiji tek krajem devetnaestog veka. Olakšavajuća okolnost je bio stav da se kuća prezentuje isključivo kao eksponat. Uz odgovarajuću fizičku udaljenost, postignut je efekat dveju zasebnih celina, ali je ujedno sačuvana i njihova kompatibilnost.^[11] Osim ova dva objekta, u porti se nalaze još i Crkva Svetog Ilije iz 1888. godine,

Galerija[uredi | uredi izvor]

Ukras sa stare crkve, spaljene u 19. veku
„Beleg” sa natpisom na mestu prve crkve na Okapini
Crkva brvnara pored crkve Sv. Ilije
Staro groblje pored crkve brvnare
Staro groblje pored crkve brvnare
Grob sovjetnika Pavla Popovića pored crkve Brvnare
Spomen tabla Pavlu Popoviću na zidu crkve brvnare

Napomene[uredi | uredi izvor]

^ Do podatka da je crkva postojala pre 1810. godine došlo se iz natpisa na spomen-belegu koji je na Okapini postavljen prilikom premeštanja objekta na novu lokaciju.
^ Tradicionalna orijentacija crkvene građevine utoliko je izneverena što osovina brvnare odstupa od magnetnog severa za 14° 50’, što može ukazivati na njeno građenje tokom letnjih mmeseci, kada se sunce rađa više na severois točnoj strani.
^ Konstantin zograf je tokom druge i treće decenije 19. veka izveo niz ikonostasa za crkve brvnare po Srbiji.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda/Crkva brvnara u Vraniću
^ ^a ^b Pavlović 1962
^ ^a ^b ^v ^g Mojsilović & Ivanović 1979
^ Vujović 1973
^ Vujović 1972
^ ^a ^b ^v ^g „Crkva brvnara sv. četrdeset mučenika”. Spomenici kulture u Srbiji. SANU. Pristupljeno 18. 9. 2018.
^ „Grad Beograd nastavlja da ulaže u projekte od kulturnog značaja”. Dan u Beogradu. 31. 7. 2013. Pristupljeno 18. 9. 2018.
^ „Kulturna dobra od velikog značaja”. zvanična prezentacija. KOTO d.o.o. Arhivirano iz originala 18. 09. 2018. g. Pristupljeno 18. 9. 2018.
^ „Crkva Brvnara—Vranić”. Zvanična prezentacija. Centar za kulturu Barajevo. Pristupljeno 18. 9. 2018.
^ ^a ^b „Crkva brvnara u Vraniću”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 18. 9. 2018.
^ Živković 2016, str. 6

Literatura[uredi | uredi izvor]

Mojsilović, Svetlana; Ivanović, Milinko (1979). „Crkva brvnara u Vraniću — Metodološki postupak pri rekonstrukciji crkve brvnare” (PDF). Godišnjak grada Beograda. Beograd. XXVI: 317—332. Arhivirano iz originala (PDF) 06. 11. 2020. g. Pristupljeno 25. 07. 2018.
Vujović, Branko (1973). Crkveni spomenici na području grada Beograda, knj. 2. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. str. 91—113. COBISS.SR 162137351
Vujović, Branko (1972). „Crkve brvnare u okolini Beograda”. Godišnjak grada beograda. XIX: 85—151. </ref>
Pavlović, Dobroslav St. (1962). Crkve brvnare u Srbiji. Beograd: Republički Zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 126—127. COBISS.SR 33966095
Nada, Živković (2016). Kuća porodice Matić u Vraniću (PDF). Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. ISBN 978-86-89779-28-8. Приступљено 9. 6. 2018. COBISS.SR 226807564

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.

[6] Do podatka da je crkva postojala pre 1810. godine došlo se iz natpisa na spomen-belegu koji je na Okapini postavljen prilikom premeštanja objekta na novu lokaciju.

[11] Tradicionalna orijentacija crkvene građevine utoliko je izneverena što osovina brvnare odstupa od magnetnog severa za 14° 50’, što može ukazivati na njeno građenje tokom letnjih mmeseci, kada se sunce rađa više na severois točnoj strani.

[13] Konstantin zograf je tokom druge i treće decenije 19. veka izveo niz ikonostasa za crkve brvnare po Srbiji.

[1] Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda/Crkva brvnara u Vraniću

[Павловић_62-2] Pavlović 1962

[Мојсиловић,_Ивановић-3] v ^g Mojsilović & Ivanović 1979

[4] Vujović 1973

[5] Vujović 1972

[САНУ-7] v ^g „Crkva brvnara sv. četrdeset mučenika”. Spomenici kulture u Srbiji. SANU. Pristupljeno 18. 9. 2018.

[8] „Grad Beograd nastavlja da ulaže u projekte od kulturnog značaja”. Dan u Beogradu. 31. 7. 2013. Pristupljeno 18. 9. 2018.

[9] „Kulturna dobra od velikog značaja”. zvanična prezentacija. KOTO d.o.o. Arhivirano iz originala 18. 09. 2018. g. Pristupljeno 18. 9. 2018.

[Центар_за_културу-10] „Crkva Brvnara—Vranić”. Zvanična prezentacija. Centar za kulturu Barajevo. Pristupljeno 18. 9. 2018.

[Завод_за_заштиту_споменика-12] „Crkva brvnara u Vraniću”. Katalog nepokretnih kulturnih dobara na području grada Beograda. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda. Pristupljeno 18. 9. 2018.

[Живковић-14] Živković 2016, str. 6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[v]

[11]

p r u Nepokretna kulturna dobra u gradu Beogradu
Barajevo	Kuća porodice Jeftić Crkva brvnara u Vraniću Zgrada škole u Vraniću Nadgrobni spomenik Milisava Čamdžije Stara škola, Boždarevac Stara mehana u Barajevu Kuća porodice Stevanović Crkva Svetog arhanđela Mihaila u Beljini Crkva Svete Trojice u Baćevcu
Voždovac	Rodna kuća vojvode Stepe Stepanovića u Kumodražu Stara kuća porodice Živković Mitrovićev dom na Avali Banjički logor Spomenik Neznanom junaku na Avali Hotel „Avala“ u Beogradu Crkva Svete Trojice u Ripnju
Vračar	Kuća vojvode Petra Bojovića Zgrada Treće beogradske gimnazije Zgrada Državne hemijske laboratorije u Beogradu Dom braće Krstić Kuća braće Nikolić Socijalistički narodni dom Kafana „Tri lista duvana“ Kuća vajara Đorđa Jovanovića Dom Društva za ulepšavanje Vračara Vozarev krst Muzička škola „Stanković“ Genčićeva kuća Spomenik Vasi Pelagiću Narodna biblioteka Srbije Kuća arhitekte Milana Zlokovića Kuća arhitekte Momira Korunovića Kuća Popovića Kuća Bogdana Gavrilovića Dom Udruženja novinara Srbije Kuća Mihaila Popovića Kuća Flašar u Beogradu Kuća pukovnika Elezovića u Beogradu Zgrada Tehničkog fakulteta u Beogradu Dom Udruženja jugoslovenskih inženjera i arhitekata u Beogradu Spomenik Karađorđu u Beogradu Zgrada auto servisa „Fiat” u Beogradu Kuća Josifa Šojata u Beogradu Kuća Petronijevića
Grocka	Rimska grobnica u Brestoviku Rimska grobnica na lokalitetu Dubočaj Rančićeva kuća Mitrovićeva kuća Karapešićeva kuća Vlajkovićeva kuća Cincarska kuća u Grockoj Teomirovićeva kuća Panićeva kuća Topalovićeva kuća Popovićeva kuća Smiljanićeva kuća Markovićeva kuća Božićeva kuća u Grockoj Manastir Rajinovac Spomenik i spomen kosturnica u Ritopeku
Zvezdara	Spomenik Vuku Karadžiću Novo groblje (Beograd) Astronomska opservatorija u Beogradu Crkva Sv. Nikole u Višnjici Hram Pokrova Presvete Bogorodice u Beogradu Studentski dom kralj Aleksandar I u Beogradu Crkva Svetog Antuna Padovanskog u Beogradu
Zemun	Zemunska tvrđava Nikolajevska crkva u Zemunu Kuća porodice Karamata Kuća u kojoj se rodio Dimitrije Davidović Kuća Afrodite Bialo Kuća sa sunčanim satom Crkva Sv. Trojice u Zemunu Kuća u Ul. Glavnoj 7 Špirtina kuća Magistrat u Zemunu Zgrada carinarnice u Zemunu Markovićeva kuća u Grockoj Ičkova kuća Kontumacka kapela Svetih arhanđela Mihaila i Gavrila Kontumacka kapela Svetog Roka Livnica Pantelić Kuća Burovca na Gardošu Crkva Sv. Dimitrija (Hariševa kapela) Crkva Svetih Arhanđela Mihaila i Gavrila u Batajnici Bogorodičina crkva (Zemun) Dom srpske pravoslavne crkvene opštine Zemun Zemunsko groblje na Gardošu Zemunska gimnazija Kuća inženjera Pavla Horvata Kuća dr Save Nedeljkovića Srpska škola u Gornjoj varoši u Zemunu Zemunska pošta Evangelistička crkva (Zemun) Zgrada komande vazduhoplovstva Zgrada Dečjeg doma kraljice Marije Osnovna škola Kraljica Marija Binderova kuća u Zemunu Stara kapetanija u Zemunu Zgrada Vodne zajednice u Zemunu Stara zgrada Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu Srpska škola u Batajnici Crkva Uznesenja Blažene djevice Marije
Lazarevac	Spomen crkva u Lazarevcu Spomenik knezu Stanoju Nadgrobni spomenik knezu Aksentiju Miladinoviću Čaršijska kuća porodice Vasić Kuća porodice Dimitrijević Kuća porodice Đurđić Kuća porodice Miletić Kuća porodice Perlić Kuća porodice Krdžalić Crkva Svetog Velikomučenika Dimitrija
Mladenovac	Manastir Pavlovac Spomenik despotu Stefanu Lazareviću (Crkvine) Spomen česma „Crkvenac“ Spomenik palim ratnicima 1912—1918. Kuća porodice Badžak Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Jagnjilu sa sobrašicama
Novi Beograd	Staro sajmište Muzej savremene umetnosti Crkva Svetog Georgija u Bežaniji Palata Srbije Hangar Starog aerodroma Zgrada Stare osnovne škole u Bežaniji Sava centar Zapadna kapija Beograda
Obrenovac	Kuća u selu Draževcu Kuća u kojoj se rodio narodni heroj Vlada Aksentijević Crkva brvnara u Orašcu Stara mehana u Ušću Mehana Uzun Mirka Apostolovića Stara Osnovna škola Dom porodice Mihajlović Crkva u Obrenovcu Stara varoška kuća Spomenik streljanim taocima Stara zadružna kuća Rankovića Manastir Grabovac Crkva Svetog Vaznesenja u Drenu Crkva Pokrova Presvete Bogorodice u Bariču Sokolski dom (Obrenovac)
Palilula	Memorijalni muzej Nadežde i Rastka Petrovića Crkva Svetog Marka u Beogradu Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“ Zgrada Arhiva Srbije Groblje oslobodilaca Beograda Poslovno-stambena zgrada Petra Jankovića Hotel „Metropol“ Kuća Milutina Milankovića Crkva Svetog cara Konstantina i carice Jelene u Ovči Zgrada Seizmološkog zavoda Zgrada Pravnog fakulteta u Beogradu Palata Glavne pošte Zgrada Vojnogeografskog instituta u Beogradu Kuća Nevene Zaborski u Beogradu Vila Prendić u Beogradu Stara mehana u Velikom Selu
Rakovica	Manastir Rakovica
Savski venac	Konak kneza Miloša u Topčideru Topčiderska crkva (Crkva Sv. Apostola Petra i Pavla) Crkveni konak u Topčideru Amam kneza Miloša Muzej Tome Rosandića Manakova kuća Porodična kuća Nikole Nestorovića Skulptura „Žetelica“ Muzej 4. jula Ilegalna štamparija CK KPJ na Banjičkom vencu Obelisk u Topčiderskom parku Spomenik Arčibaldu Rajsu Doktorova kula u Beogradu Zgrada Oficirske zadruge Vaznesenjska crkva Kuća porodice Veljković Kuća Branislava Nušića Zgrada prve srpske opservatorije Zaostavština Dragomira Glišića Kuća porodice Popović-Predić Abadžijske kuće Beogradska nadbiskupija Železnička stanica Beograd–Glavna Kuća dr Arčibalda Rajsa Kuća Isidore Sekulić Kuća porodice Najdanović Zgrada Oficirskog doma Stara zgrada Generalštaba Zgrada „Manježa“ Kuća dr Aleksandra Belića Dom sirote dece Parni mlin u Beogradu Krst sa Male pijace Hotel „Bristol“ Vojna bolnica na Vračaru Zgrada državne štamparije Univerzitetska dečja klinika Kasarna 7. puka Kuća kralja Petra I Karađorđevića Kuća Vukićevića Vučina kuća na Savi Kuća Dragoljuba Gošića Palata Ministarstva finansija Kraljevine Jugoslavije Vila Dušana Tomića Vila Olge Mos Palata Ministarstva šuma i ruda i Ministarstva poljoprivrede i voda Zgrade Generalštaba vojske Srbije i Crne Gore i Ministarstva odbrane Manastir Vavedenje Presvete Bogorodice u Beogradu Crkva Svetog arhangela Gavrila u Beogradu Zgrada Sokolskog doma „Matica“ Zgrada Arhiva Jugoslavije Kuća trgovca Dušana Lazića u Beogradu Vila Stevke Milićević u Beogradu Zgrada Ministarstva saobraćaja u Beogradu Hala 1 Beogradskog sajma Dvorski kompleks na Dedinju u Beogradu Fabrika hartije Milana Vape Vila Rajh u Beogradu Zgrada Socijalnog osiguranja u Beogradu Vila Lazića i Mitrovića u Beogradu Vila glumice Marice Popović u Beogradu Zgrada Ministarstva socijalne politike i narodnog zdravlja u Beogradu Kuća arhitekte Jovana Ilkića u Beogradu Dom Radničke komore u Beogradu Vila Šterić u Beogradu
Sopot	Crkva Sv. Nikole u Sibnici Sopotski han Stara kuća porodice Žujović Han Radosavljevića Han Pantića Osnovna škola u Malom Popoviću Manastir Kastaljan Nadgrobni spomenik vojvodi Pavlu Cukiću Stara kuća porodice Žmurić Crkva Svetog Marka u Stojniku
Stari grad	Dositejev licej Konak kneginje Ljubice Beogradska tvrđava Božićeva kuća Terazijska česma Turbe Šeih Mustafe Kafana "?" Spomenik knezu Mihailu Kapetan Mišino zdanje Bajrakli džamija u Beogradu Kuća slikara Đorđa Krstića Dom Jevrema Grujića Zgrada zadužbine Nikole Spasića Dom Jovana Cvijića Krsmanovićeva kuća na Terazijama Prva varoška bolnica Zgrada Uprave fondova u Beogradu Zgrada Realke u Beogradu Spomenik zahvalnosti Francuskoj Čukur česma Stara kuća na Varoš kapiji Zgrada Ministarstva pravde Zgrada Smederevske banke Zgrada Narodne banke Srbije u Ulici kralja Petra Osnovna škola Kralj Petar Prvi Dorćolska osnovna škola Palilulska osnovna škola Kuća Jovana Smederevca Građanske kuće u Ul. Knez Mihailovoj br. 46, 48 i 50 Dom Mike Alasa Zgrada Beogradske zadruge Zgrada Ministarstva prosvete Zgrada trgovca Stamenkovića Robni magazin Spomenik Dositeju Obradoviću Spomenik Josifu Pančiću Saborna crkva u Beogradu Palata „Anker“ Palata „Atina“ Zgrada stare telefonske centrale Zgrada hotela „Moskva“ Dom porodice Pavlović Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić“ Kuća Branislava Kojića Igumanova palata Zgrada „Srpska kruna“ Zgrada u Ul. Kralja Milana 1 Zgrada u Ul. Kralja Milana 3 Zgrada Narodnog pozorišta u Beogradu Crkva Aleksandra Nevskog Dom Svetog Save Kuća Stevana Mokranjca u Beogradu Zgrada Beogradske opštine Zgrada Starog dvora Zgrada Novog dvora Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu Hotel „Nacional” Zgrada umetničke škole Zgrada Narodne skupštine Palata „Albanija“ Kuća Nikole Pašića Bioskop „Balkan“ Kuća Filipa Filipovića Kuća Nikole Predića Zanatski dom Dom vojske u Beogradu Zgrada Patrijaršije Zgrada PRIZAD-a (TANJUG) Zgrada Prometne banke Kuća Bete i Riste Vukanovića Kuća Jovana Skerlića Kuća porodice Ribar Kuća Milana Piroćanca Zgrada Velike škole Zgrada Kolarčevog narodnog univerzizeta Etnografski muzej Kuća Laze Pačua Zgrada Agrarne banke Kuća dr Stanoja Stanojevića Dom društva Crvenog krsta Atelje Uroša Predića Kuća u Ul. Cara Dušana 10 Kuća Stevana Kaćanskog Spomenik Moši Pijade Kuća Dimitrija Krsmanovića Kuća vajara Dragomira Arambašića Kafana „Ruski car“ Zgrada Ekonomske škole Zgrada Prve beogradske gimnazije Spomenik Pobedniku Kuća Miladina Pećinara Palata SANU Zgrada Druge ženske gimnazije (Škola „Nikola Tesla“) Zgrada Trgovačke akademije Fotografski atelje Milana Jovanovića Kuća porodice Hristić-Mijušković Kuća Milana A. Pavlovića Moderna garaža u Beogradu Hotel „Mažestik“ Kuća Leone Panajot Kuća Mihaila Đurića Kuća porodice Milovanović Kuća Radisava Jovanovića Zgrada Društva svetog Save Kuća Dimitrija Živadinovića Kuća Andre Đorđevića Parno kupatilo braće Krsmanović Kuća Zdravka Đurića Zgrada Ljubomira Miladinovića Kuća trgovca Crvenčanina Zgrada Josifa Šojata Kuća Milorada Pavlovića Zgrada Jakova Čelebonovića Spomen dom vajara Radete Stankovića Botanička bašta Jevremovac Zgrada Ministarstva pošta Kompleks radničkih stanova Palata penzionog fonda Zgrada Aero kluba Dom vračarske štedionice u Beogradu Zgrada Penzionog fonda Beočinske fabrike cementa u Beogradu Kuća izdavača i knjižara Gece Kona u Beogradu Dom sindikata (Beograd) Bitef teatar Beogradska sinagoga Kuća knjižara Marka Markovića Termoelektrana „Snaga i svetlost“ Zgrada Klasne lutrije u Beogradu Hotel „Prag” u Beogradu Umetnička livnica „Plastika“ u Beogradu Spomenik vojvodi Vuku Kuća građevinara Karla Knola u Beogradu Zgrada sa slikarskim ateljeima i galerijom Salona Muzeja savremene umetnosti u Beogradu Dom Saveza nabavljačkih zadruga državnih službenika u Beogradu Spomenik Vasi Čarapiću u Beogradu Zgrada predstavništva Prvog dunavskog parobrodarskog društva u Beogradu Zgrada „Progresa” u Beogradu Zgrada Doma štampe Zgrada Hempro Zgrada Službe društvenog knjigovodstva Jugoslavije
Surčin	Crkva Sv. Paraskeve u Boljevcima Crkva Svetog Vaznesenja u Jakovu Crkva Sv. Nikole u Dobanovcima Manastir Fenek Crkva Svetog Arhanđela Gavrila u Progaru Stara porodična kuća Aćimovića Crkva Svete Petke u Surčinu Crkva Svetog Save u Bečmenu Crkva Svetog Jovana Preteče u Petrovčiću Muzej vazduhoplovstva u Beogradu Crkva Svetog velikomučenika Georgija u Ugrinovcima
Čukarica	Zgrada škole u Žarkovu Osnovna škola „Ljuba Nenadović“ Crkva Svetog Nikole u Ostružnici Janićevi dućani u Ostružnici Janićeva kafana u Ostružnici Zgrada u Ul. Turgenjevljevoj 1 Fabrika šećera Zgrada Kovnice novca Crkva Rođenja Bogorodice sa Boračkim grobljem