Šesnaesti makedonski korpus NOVJ
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Šesnaesti makedonski korpus | |
|---|---|
.svg) Jugoslovenska partizanska zastava | |
| Postojanje | prva polovina oktobra – prva polovina decembra 1944. |
| Formacija | 42. makedonska divizija NOVJ Kumanovska divizija NOVJ |
| Deo | Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | Petar Brajović |
| Politički komesar | Boro Čuškar |
Šesnaesti makedonski korpus NOVJ formiran je u prvoj polovini oktobra 1944. od 42. i Kumanovske divizije NOVJ. Prvi komandant korpusa bio je Petar Brajović, a politički komesar Boro Čuškar. Bio je pod neposrednom komandom Glavnog štaba Makedonije.
Borbeni put korpusa[uredi | uredi izvor]
Dejstvovao je u zahvatu komunikacija Veles-Skoplje-Vranje, Tetovo-Skoplje i Kriva Palanka-Stracin-Kumanovo. Njegova 42. divizija napadala je nemačke snage u povlačenju iz Grčke i istakla se u borbama kod Bašina Sela, Nivčana, Dračeva, Zelenikova od 3. septembra do 4. oktobra, delom snaga (ojačana sa Šestom brigadom 48. divizije) čistila je od balista područje planine Žeden, Suva gora, Karlijak. Zatim je oslobodila 9. novembra Veles, a 13. novembra uz sadejstvo Šesnaeste makedonske brigade Kumanovske divizije i uz pomoć naoružanog stanovništva u gradu, Skoplje. Kumanovska divizija bila je orijentisana na pravcu Kumanovo-Kriva Palanka, Kumanovo-Vranje i Skoplje-Kačanik.
Bugarskoj Prvoj armiji na krivorečkom pravcu sadejstvovale su Sedamnaesta i Osamnaesta makedonska udarna brigada Kumanovske divizije. Duž komunikacije Kriva Palanka-Kumanovo, Sedamnaesta brigada je od 11. do 18. oktobra uspešno odbijala nemačke napade kod Krivog Kamena, Drenka, Orljaka, Peresta i kod Stracina. Za to vreme, Osamanesta makedonska brigada sa Drugom i Trećom kosovsko-metohijskom brigadom vodila je svakodnevne borbe protiv nemačkih delova i balista u rejonu Preševo, Bujanovac na komunikaciji Kumanovo-Vranje, dok je Šesnaesta brigada bila angažovana u borbama sa Nemcima u Kačaničkoj klisuri. Zajedno sa delovima Bugarske prve armije, 17. i 18. makedonska brigada učestvovale su 11. novembra u oslobođenju Kumanova. Posle oslobođenja Makedonije, u novembru i decembru delovi 42. i Kumanovske divizije učestvovali su u razoružavanju balista na Skopskoj Crnoj gori.
Na osnovu naredbe Glavnog štaba Makedonije od 6. decembra 1944. godine, korpus je rasformiran u prvoj polovini decembra. Ljudstvo Kumanovske divizije prešlo je u sastav drugih makedonskih jedinica, dok je 42. divizija ušla u sastav Petnaestog korpusa.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija (knjiga deveta), Beograd 1975. godina.
