1912
(preusmereno sa 1912.)
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vekovi: | |
| Decenije: | |
| Godine: | |
 1912 na Vikimedijinoj ostavi.
| |
1912 je bila prestupna godina.
Događaji
[uredi | uredi izvor]Januar
[uredi | uredi izvor]- 6. januar — Nemački geofizičar Alfred Vegener je prvi put predstavio svoju teoriju pomeranja kontinenata.
- 17. januar — Kapetan Robert Falkon Skot je stigao do Južnog pola, jedan mesec nakon Roalda Amundsena.
- 17. januar — SAD su preuzele u svoj posed ostrvo Vejk u Tihom okeanu.
Februar
[uredi | uredi izvor]- 12. februar — Abdicirao je poslednji kineski car Pu Ji po dogovoru uz posredovanje generala Juana Šikaja, čime je dinastija Ćing zvanično zamenjena Republikom Kinom.
- 14. februar — Arizona je postala 48. savezna država SAD.
Mart
[uredi | uredi izvor]- 6. mart — Italijanska vojska je prva upotrebila vazduhoplove u borbi, pošto su dva cepelina bombardovala turske vojnike ulogorene u Janzuru.
- 13. mart — Balkanski savez (Balkanska liga), osnovan je uoči Balkanskih ratova. Članice Balkanskog saveza bile su Srbija, Crna Gora, Bugarska i Grčka.
- 23. mart — Završen je šahovski turnir u San Sebastijanu, Španija, a pobednik je bio Artur Rubinštajn.
- 30. mart — Potpisan Feski mir kojim je okončana Druga marokanska kriza.
April
[uredi | uredi izvor]- 14. april — Prekookeanski brod Titanik udario u ledenu santu.
- 15. april — Na prvom putovanju iz Velike Britanije u Sjedinjene Američke Države potonuo Titanik, u to vreme najveći i najluksuzniji prekookeanski brod. Život izgubilo 1.523 od 2.224 putnika.
Jul
[uredi | uredi izvor]- 1. jul — Harijet Kvimbi, koja je dva meseca ranije postavila rekord kao prva žena koja je preletela Lamanš, poginula je u Skvantumu, Masačusets, nakon što se njen novi dvosedni monoplan Blerio srušio.
- 30. jul — Umro je japanski car Meidži; nasledio ga je sin Jošihito, koji je postao car Taišo.
Avgust
[uredi | uredi izvor]- 1. avgust — Železnica Jungfrau je otvorena otvaranjem podzemne železničke stanice Jungfraujoh u Bernskom Oberlandu u Švajcarskoj, najviše u Evropi na 3.450 metara nadmorske visine.
- 4. avgust — Okupacija Nikaragve od strane Sjedinjenih Država: Američki marinci iskrcavaju se sa američkog broda USS Anapolis u Nikaragvi, kako bi podržali konzervativnu vladu na njen zahtev.
- 12. avgust — Sultan Abd el Hafid iz Maroka abdicira.
- 29. avgust — Tajfun pogodio Kinu, usmrtivši najmanje 50.000 ljudi.
Septembar
[uredi | uredi izvor]- 4. septembar — Završen je Albanski ustanak iz 1912. kada se turska vlada složila da ispuni zahteve ustanika.
Oktobar
[uredi | uredi izvor]- 8. oktobar — Crna Gora je objavila rat Turskoj i istog dana napala turske položaje kod Skadra, čime je počeo Prvi balkanski rat.
- 18. oktobar — Lozanski mir
- 24. oktobar — Srpska vojska je pobedila tursku vojsku u Kumanovskoj bici u Prvom balkanskom ratu.
Novembar
[uredi | uredi izvor]- 3—6. novembar — Odigrala se Prilepska bitka.
- 5. novembar — Na predsedničkim izborima u SAD, kandidat Demokratske stranke, Vudro Vilson, izabran je za predsednika SAD pobedivši aktuelnog republikanskog predsednika Vilijama Hauarda Tafta i bivšeg predsednika Teodora Ruzvelta.
- 15—19. novembar — Odigrala se Bitoljska bitka.
- 28. novembar — Svealbanski kongres je na skupštini u Valoni proglasio nezavisnost Albanije od Osmanskog carstva.
Decembar
[uredi | uredi izvor]- 3. decembar — Turska, Bugarska, Srbija i Crna Gora sklopile primirje u Prvom balkanskom ratu.
Rođenja
[uredi | uredi izvor]Januar
[uredi | uredi izvor]- 1. januar — Nadežda Pavlović, najstarija osoba u Srbiji († 2021)
- 1. januar — Kim Filbi, britanski špijun. († 1988)
- 7. januar — Ivan Jakubovski, maršal Sovjetskog Saveza (†1976)
- 8. januar — Hose Ferer, portorikanski glumac. († 1992)
- 21. januar — Konrad Emil Bloh, nemački biohemičar. († 2000)
- 28. januar — Džekson Polok, američki slikar. († 1956)
Februar
[uredi | uredi izvor]- 14. februar — Huan Pužol, španski dvostruki agent. (†1988)
Mart
[uredi | uredi izvor]- 1. mart — Boris Čertok, sovjetski konstruktor raketa. (†2011)
- 19. mart — Adolf Galand, komandant nemačke lovačke avijacije u Drugom svetskom ratu († 1996)
- 22. mart — Karl Malden, američki glumac. († 2009)
- 23. mart — Verner fon Braun, nemački inženjer († 1977)
- 27. mart — Džejms Kalahan, britanski političar. († 2005)
- 27. mart — Tamara Krutikov, rusko-srpska superstogodišnjakinja i najstarija osoba u Srbiji († 2022)
April
[uredi | uredi izvor]- 8. april — Sonja Heni, norveška umetnička klizačica. († 1969)
- 10. april — Boris Kidrič, jugoslovenski političar- († 1953)
- 15. april — Kim Il Sung, osnivač Severne Koreje i njen prvi vladar († 1994)
Maj
[uredi | uredi izvor]- 9. maj — Pedro Armendariz, meksički glumac. (†1963)
- 18. maj — Peri Komo, američki pevač. (†2001)
- 26. maj — Janoš Kadar, mađarski političar. († 1989)
Jun
[uredi | uredi izvor]- 23. jun — Alan Tjuring, britanski matematičar, logičar, kriptograf († 1954)
Jul
[uredi | uredi izvor]- 12. jul — Petar Stambolić, jugoslovenski političar. († 2007)
- 31. jul — Milton Fridman, američki ekonomista. († 2006)
Avgust
[uredi | uredi izvor]- 3. avgust — Svetozar Vukmanović, narodni heroj. († 2000)
- 10. avgust — Romen Mas, belgijski biciklista. (†1983).
- 25. avgust — Erih Honeker, istočnonemački političar († 1994)
Septembar
[uredi | uredi izvor]- 21. septembar — Čak Džouns, američki animator. (†2002)
- 29. septembar — Mikelanđelo Antonioni, italijanski reditelj. († 2007)
Smrti
[uredi | uredi izvor]Mart
[uredi | uredi izvor]- 29. mart — Robert Falkon Skot, engleski istraživač (* 1868)
- 30. mart — Karl Maj, nemački književnik (*1842)
April
[uredi | uredi izvor]- 20. april — Abraham Stoker, irski književnik. (*1847)
Avgust
[uredi | uredi izvor]- 13. avgust — Žil Masne, francuski kompozitor (*1842)
Nobelove nagrade
[uredi | uredi izvor]- Fizika — Nils Gustav Dalen
- Hemija — Viktor Grinjar i Pol Sabatje
- Medicina — Aleksis Karel
- Književnost — Gerhart Hauptman
- Mir — Elihu Rut (SAD)
- Ekonomija — Nagrada u ovoj oblasti počela je da se dodeljuje 1969. godine
Vidi još
[uredi izvor]Reference
[uredi izvor]
