25. jul
25. jul (25.7.) je 206. dan godine po gregorijanskom kalendaru (207. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 159 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| jul | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 306 — Rimska vojska u Eburakumu (današnji Jork) izvikala za cara Konstantina I, sina preminulog Konstancija I Hlora.
- 1261 — Aleksije Stratigopul, carski vojskovođa Mihaila VIII Paleologa ušao u nebranjeni Konstantinopolj, čime je prestalo da postoji Latinsko carstvo.
- 1593 — Kralj Francuske Anri IV, kralj Navare pre dolaska na francuski presto 1589. i vođa francuskih protestanata, prešao u katolicizam.
- 1712 — Vojska švajcarskih protestantskih kantona u bici kod Vilmergena potukla snage katoličkih kantona, čime su u Švajcarskoj okončani verski ratovi.
- 1848 — Austrijanci u bici kod Kustoce porazili snage Sardinske kraljevine, suzbivši prvi značajniji napor za ujedinjenje italijanskih teritorija u jedinstvenu državu.
- 1878 — Prva kineska diplomatska misija u SAD stigla u Vašington.
- 1893 — Zvanično je otvoren Korintski kanal koji spaja Korintski zaliv i Egejsko more.
- 1898 — Završen šahovski turnir u Beču pobedom Zigberta Taraša.
- 1898 — Vojska SAD u špansko-američkom ratu okupirala Portoriko, koji je Pariskim mirovnim ugovorom iste godine ustupljen SAD. Istog dana 1953. dobio status pridružene države SAD.
- 1907 — Japan proglasio protektorat nad Korejom s pravom kontrole vlade te zemlje.
- 1909 — Francuski pilot Luj Blerio prvi avionom preleteo Lamanš. Razdaljinu od 40 kilometara od Lebaraka, kod Kalea, do Dovera preleteo za 37 minuta.
- 1917 — Holanđanka Mata Hari je osuđena na smrt pod optužbom da je špijunirala za Nemce tokom Prvog svetskog rata.
- 1934 — Nacisti u Beču ubili kancelara Austrije Engelberta Dolfusa.
- 1943 — Italijanski diktator Benito Musolini primoran, posle sednice Velikog fašističkog veća, da podnese ostavku. Kralj Vitorio Emanuele III za premijera imenovao maršala Pjetra Badolja.
- 1952 — Stupio na snagu ugovor o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik, što je bila prva faza stvaranja Evropske unije.
- 1956 — U sudaru italijanskog i švedskog broda "Andrea Dorija" i " Stokholm" ispred obale SAD u Atlantskom okeanu poginule 52 osobe.
- 1957 — Tunis je postao republika, a za prvog predsednika je izabran Habib Burgiba.
- 1963 — SSSR, SAD i Ujedinjeno Kraljevstvo zaključili ugovor o zabrani nuklearnih proba u vazduhu, pod vodom i u kosmosu.
- 1968 — Papa Pavle VI zabranio vernicima Rimokatoličke crkve sve veštačke metode sprečavanja začeća.
- 1982 — Vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat u Bejrutu potpisao deklaraciju kojom je prihvatio rezolucije Ujedinjenih nacija o postojanju države Izrael.
- 1990 —
- Sabor SR Hrvatske usvojio amandmane (LXIV-LXXV) na Ustav SR Hrvatske, po kojima se iz naziva te jugoslovenske federalne jedinice izostavlja pridev "Socijalistička", tako da je zvanični naziv od tada glasio samo: Republika Hrvatska.
- Održan srpski narodni sabor u Srbu, na kome je usvojena Deklaracija o suverenosti i autonomiji srpskog naroda, a takođe je osnovano i Srpsko nacionalno vijeće.
- 1991 — Sovjetski predsednik Mihail Gorbačov predložio liderima Komunističke partije Sovjetskog Saveza novu platformu u kojoj izgradnja komunizma više nije osnovni cilj i pozvao ih da odbace zastarele ideološke dogme.
- 1992 — Italijanska vlada poslala 7.000 vojnika na Siciliju, u nastojanju da razbije mafiju.
- 1994 — Izrael i Jordan u Vašingtonu potpisali deklaraciju kojom je okončano ratno stanje između dve države.
- 1995 — Međunarodni sud za ratne zločine na prostoru SFRJ u Hagu podigao optužnice protiv Radovana Karadžića, Ratka Mladića, Milana Martića i još 21 osobe, uglavnom komandanata i stražara zatvoreničkih logora u Bosni. Predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić i general Ratko Mladić optuženi za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovečnosti.
- 2000 — Supersonični avion "konkord" kompanije Er Frans srušio se blizu Pariza neposredno po poletanju, pri čemu je poginulo 109 putnika i članova posade i četiri osobe na zemlji.
- 2001 — General Hrvatske vojske Rahim Ademi, optužen za zločine nad Srbima 1993. u Medačkom džepu, kod Gospića, u Hrvatskoj, predao se Haškom tribunalu. Na osnovu odluke Sudskog veća 20. februara 2002. Ademi pušten na slobodu do početka suđenja.
- 2002 — Predsednik Rusije Vladimir Putin potpisao zakon kojim se Rusima dozvoljava da prodaju i iznajmljuju zemljišne posede, prvi put od 1917.
- 2011 — Specijalne jedinice Kosovske policijske službe, Rosu, započele zauzimanje administrativnih punktova Jarinje i Brnjak na severu Kosova. Kao odgovor na akcije vlasti u Prištini, lokalni Srbi su započeli blokadu najvažnijih putnih pravaca.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1848 — Artur Džejms Balfor, britanski političar, premijer Ujedinjenog Kraljevstva (1902—1905). (prem. 1930)
- 1895 — Gavrilo Princip, član tajne organizacije Mlada Bosna. (prem. 1918)
- 1905 — Elijas Kaneti, bugarski književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1981). (prem. 1994)
- 1920 — Rozalind Frenklin, engleska biofizičarka i kristalografkinja. (prem. 1958)
- 1933 — Ranko Borozan, jugoslovenski i srpski fudbaler. (prem. 2020)
- 1941 — Timoti Džon Bajford, englesko-srpski reditelj, scenarista, prevodilac i glumac. (prem. 2014)
- 1946 — Ljupka Dimitrovska, jugoslovenska pevačica. (prem. 2016)
- 1947 — Zoran Miljković, jugoslovenski i srpski glumac. (prem. 2020)
- 1967 — Met Leblank, američki glumac.
- 1974 — Adrijana Janić, američka glumica i TV voditeljka.
- 1982 — Marko Brkić, srpski košarkaš.
- 1982 — Bred Renfro, američki glumac. (prem. 2008)
- 1983 — Nenad Krstić, srpski košarkaš.
- 1984 — Lukas Mavrokefalidis, grčki košarkaš.
- 1985 — Šantel Vansanten, američka glumica i model.
- 1985 — Džejms Laferti, američki glumac, reditelj i producent.
- 1986 — Hulk, brazilski fudbaler.
- 1987 — Eran Zahavi, izraelski fudbaler.
- 1988 — Ivan Obradović, srpski fudbaler.
- 1988 — Ugo Filipe Oliveira, portugalski fudbaler.
- 1988 — Paulinjo, brazilski fudbaler.
- 1989 — Bredli Vonamejker, američki košarkaš.
- 1989 — Stefan Petrušić, srpski pevač.
- 1991 — Brendon Dejvis, američki košarkaš.
- 1991 — Đorđe Stojković, srpski glumac.
- 1994 — Bianka Buša, srpska odbojkašica.
- 1994 — Natalija Kostić, srpska teniserka.
- 1995 — Karlo Žganec, hrvatski košarkaš.
- 2000 — Meg Doneli, američka glumica.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 306 — Konstancije I Hlor, rimski car. (rođ. otprilike 250)
- 1834 — Semjuel Tejlor Kolridž, engleski pesnik. (rođ. 1772)
- 1843 — Čarls Mekintoš, škotski hemičar. (rođ. 1766)
- 1878 — Milica Stojadinović Srpkinja, srpska pesnikinja. (rođ. 1828)
- 1934 — Engelbert Dolfus, austrijski kancelar. (rođ. 1892)
- 1986 — Vinsent Mineli, američki filmski režiser italijanskog porekla. (rođ. 1903)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Vidi još[uredi izvor]