31. januar
31. januar je trideset prvi dan u godini u Gregorijanskom kalendaru. 334 dana (335 u prestupnim godinama) ostaje u godini posle ovog dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| januar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
- 1747 — Otvorena je Londonska bolnica Lok, prva klinika u svetu za venerične bolesti.
- 1808 — Ogist Marmon je proglasio aneksiju Dubrovačke republike, čime je ona prestala da postoji.
- 1859 — Završena je Svetoandrejska skupština koja je započela sa radom 30. novembra 1858. godine. Pod pritiskom opozicije i to ustavobranitelja i grupe liberala, oduzet je mandat knezu Aleksandru Karađorđeviću i predat je knezu Milošu Obrenoviću, te je na taj način otpočela njegova druga vladavina.
- 1865 — Američki Kongres je usvojio Trinaesti amandman na Ustav SAD, kojim je ukinuto ropstvo i poslao ga parlamentima saveznih država na ratifikaciju.
- 1878 — Oslobođenje Vranja u Drugom srpsko-turskom ratu izvršeno je pod komandom generala Jovana Belimarkovića. Značajan doprinos dao je i tada mladi potporučnik, a kasnije slavni vojvoda Stepa Stepanović .
- 1917 — Nemačka je u Prvom svetskom ratu objavila „totalni rat na moru“ u nameri da neograničenim podmorničkim ratom prinudi Veliku Britaniju na kapitulaciju. Torpedovanje američkih brodova nagnalo je dotad neutralne SAD da uđu u rat protiv Centralnih sila.
- 1930 — Otvorena je Londonska pomorska konferencija, koja je završena 22. aprila sporazumom Velike Britanije, SAD, Francuske, Italije i Japana o regulisanju podmorničkog ratovanja.
- 1946 — Usvojen je prvi ustav socijalističke Jugoslavije, kojim je ona uspostavljena kao federacija šest republika.
- 1950 — Predsednik SAD Hari Truman objavio je da je naložio proizvodnju hidrogenske bombe.
- 1958 — Prvi američki veštački satelit „Eksplorer 1“ lansiran je iz baze Kejp Kanaveral, na Floridi.
- 1962 — Na inicijativu SAD, na skupu održanom u Urugvaju, Kuba je isključena iz Organizacije američkih država i doneta je rezolucija o zabrani trgovine s njom.
- 1964 — Ka Mesecu je lansirana sovjetska automatska stanica „Luna 9“, koja se tri dana kasnije meko spustila i emitovala prve TV snimke površine Mecesa.
- 1966 — Osnovan fudbalski klub FK Energi Kotbus iz istoimenog nemačkog grada.
- 1971 —
- Između Istočnog i Zapadnog Berlina uspostavljen je ograničeni telefonski saobraćaj, prvi put posle 19 godina.
- U Belgrejd teatru u Engleskom gradu Koventriju, komičarska grupa "Leteći cirkus Montija Pajtona" je prvi put imala nastup na pozorišnoj bini.
- 1990 — U Moskvi je otvoren američki restoran „brze hrane“ „Mekdonalds“.
- 1996 — Specijalni izaslanik generalnog sekretara UN za ljudska prava Elizabet Ren saopštila je da u Bosni ima oko 200 do 300 masovnih grobnica i da su za zločine tokom rata u BiH, pored Srba odgovorni i bosanski Hrvati i Muslimani.
- 1997 — U sukobu naoružanih Albanaca i pripadnika srpske policije kod Vučitrna na Kosovu ubijena su tri Albanca i ranjena tri pripadnika MUP Srbije.
- 1998 — Skupština Republike Srpske na zasedanju u Banjoj Luci odlučila je da se sedište vlade Republike Srpske sa Pala premesti u Banju Luku.
- 2001 — Nakon devetomesečnog suđenja škotski sud osudio je na doživotnu robiju Libijca Abdel Baset al Megraha (49) zbog podmetanja bombe u avion Pan Am-a, koji se u decembru 1988. srušio iznad škotskog grada Lokerbija i usmrti 270 ljudi. Njegov saučesnik Amin Kalifa Fahim oslobođen je optužbi.
- 2002 — Na drugom Antiglobalističkom socijalnom forumu u Porto Alegreu u Brazilu usvojena je deklaracija u jedanaest tačaka o pravednijem svetskom poretku.
- 2002 — Irska katolička crkva pristala je da plati odštetu od 110 miliona dolara ljudima koji su detinjstvo proveli u crkvenim sirotištima, gde su ih sveštena lica seksualno zlostavljala. Za sada je tužbe podnelo 3.500 ljudi koji su živeli u takvim crkvenim institucijama.
- 2006 —
- Veće Evropske unije u Briselu imenovalo Kristijana Švarc-Šilinga za specijalnog predstavnika Evropske unije za Bosnu i Hercegovinu
- Kriza između Danske i arapskih zemalja se nastavlja zbog objavljenih 12 crteža Muhameda.
- Američka Akademija filmskih umetnosti i nauka objavila nominacije za ovogodišnjeg Oskara .
- 2020 — Ujedinjeno Kraljevstvo i Gibraltar su se formalno povukli iz Evropske unije.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1543 — Tokugava Ijejasu, osnivač i prvi šogun dinastije Tokugava koja je vladala Japanom. (prem. 1616)[1]
- 1769 — Andre-Žak Garneren, francuski pronalazač padobrana od nekrutih materijala. (prem. 1823)[2]
- 1797 — Franc Šubert, austrijski kompozitor. (prem. 1828)[3]
- 1819 — Vasa Živković, srpski pesnik i sveštenik. (prem. 1891)[4]
- 1841 — Laza Kostić, začetnik moderne srpske poezije. (prem. 1910)[5]
- 1865 — Patrijarh moskovski Tihon, bio je patrijarh moskovski i sve Rusije odmah nakon završetka Oktobarske revolucije. (prem. 1925)[6]
- 1868 — Teodor Vilijam Ričards, prvi je američki dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1914. godine. (prem. 1928)[7]
- 1872 — Jane Sandanski, makedonski revolucionar. (prem. 1915)
- 1881 — Irving Langmjur, američki fizikohemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1932. godine. (prem. 1957)[8]
- 1883 — Emil Vojt, nekadašnji atletičar Ujedinjenog Kraljevstva, bio je prvi, poslednji i jedini olimpijski pobednik u disciplini trčanja na 5 milja, koja je postojala samo na Olimpijskim igrama 1908 godine u Londonu. (prem. 1978)[9]
- 1884 — Teodor Hojs, prvi predsednik Zapadne Nemačke posle Drugog svetskog rata, 1949 - 1959. godine. (prem. 1963)[10]
- 1902 — Talula Bankhed, američka glumica. (prem. 1968)[11]
- 1906 — Branko Šotra, srpski slikar. (prem. 1960)[12]
- 1911 — Vidovita Vanga, bugarska proročica. (prem. 1996)
- 1914 — Episkop Varnava Nastić (svetovno ime Vojislav Nastić), bio je episkop SPC. (prem. 1964)[13]
- 1915 — Marko Fotez, pozorišni reditelj, teatrolog i književnik. (prem. 1976)[14]
- 1922 — Džoan Dru, američka glumica. (prem. 1996)[15]
- 1928 — Dušan Džamonja, jugoslovenski vajar, član SANU. (prem. 2009)[16]
- 1929 — Džin Simons, američko-engleska glumica. (prem. 2010)[17]
- 1929 — Rudolf Mesbauer, nemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1961). (prem. 2011)[18]
- 1932 — Tomislav Kaloperović, srpski fudbaler i fudbalski trener. (prem. 2002)[19]
- 1933 — Bernardo Provencano, italijanski član mafije i prvi čovek Koza nostre do 2006. godine kada je uhapšen. (prem. 2016)
- 1935 — Kenzaburo Oe, japanski književnik, dobitnik Nobelove nagrade za književnost. (prem. 2023) [20]
- 1937 — Filip Glas, američki kompozitor klasične muzike.[21][22]
- 1937 — Ivan Klajn, srpski akademik i filolog. (prem. 2021)[23]
- 1938 — Beatriks od Holandije, nekadašnja holandska kraljica.[24]
- 1943 — Špela Rozin, slovenačka glumica.[25]
- 1947 — Džonatan Benks, američki glumac.
- 1948 — Feđa Stojanović, srpski glumac. (prem. 2021)[26]
- 1949 — Ken Vilber, američki integralni filozof.[27]
- 1955 — Virđinija Ruzič, rumunska teniserka.[28]
- 1956 — Stefan Majevski, poljski fudbaler i fudbalski trener.[29]
- 1960 — Željko Šturanović, crnogorski političar. (prem. 2014)
- 1964 — Džef Haneman, američki muzičar, najpoznatiji kao suosnivač i gitarista grupe Slayer. (prem. 2013)[30]
- 1965 — Vlada Stošić, srpski fudbaler.[31]
- 1966 — Dekster Flečer, engleski glumac, reditelj i scenarista.[32]
- 1966 — Jirki Juhani Jervilehto, finski automobilista, vozač Formule 1.[33]
- 1970 — Mini Drajver, englesko-američka glumica i muzičarka.[34]
- 1971 — Patrisija Velaskez, venecuelanska glumica i model.[35]
- 1973 — Porša de Rosi, australijsko-američka glumica i model.[36]
- 1976 — Trajanos Delas, grčki fudbaler i fudbalski trener.[37]
- 1976 — Tajron Nezbi, američki košarkaš.[38]
- 1977 — Keri Vošington, američka glumica.[39]
- 1979 — Milan Vasić, srpski pozorišni, televizijski i filmski glumac.[40]
- 1981 — Džastin Timberlejk, američki muzičar, muzički producent i glumac.[41]
- 1982 — Elena Paparizu, grčka pevačica.[42]
- 1982 — Maret Ani, estonska teniserka.[43]
- 1983 — Fabio Kvaljarela, italijanski fudbaler.[44]
- 1984 — Džeremi Voriner, američki atletičar.[45]
- 1985 — Kalomira, grčko-američka pevačica i model.[46]
- 1985 — Novak Martinović, srpski fudbaler.[47]
- 1989 — Džoana Atkins, američka atletičarka.[48]
- 1989 — Natalija Duko, čileanska atletičarka.[49]
- 1990 — Nikolas Laprovitola, argentinsko-italijanski košarkaš.[50]
- 1997 — Donte Divinćenco, američki košarkaš.[51]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1418 — Mirča I Stariji, bio je jedan od najvažnijih kneževa Vlaške. (rođ. 1355)
- 1606 — Gaj Foks, engleski vojnik i zaverenik.[52]
- 1729 — Jakob Rogeven, holandski istraživač. (rođ. 1659)[53]
- 1828 — Aleksandros Ipsilantis, vođa grčkog otpora protiv Osmanskog carstva. (rođ. 1792)[54]
- 1898 — Velimir Mihailo Teodorović, vanbračni sin kneza Mihaila i Marije Berghaus. (rođ. 1849)[55]
- 1933 — Džon Golsvordi, engleski romanopisac i dramaturg. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1932. godine. (rođ. 1867)[56]
- 1933 — Alfredo Salafija profesor hemije sa Sicilije, stručnjak za balsamovanje i prepariranje životinja. (rođ. 1867)[57]
- 1943 — Malči Belič jugoslovenski narodni heroj iz Slovenije. (rođ. 1908)[58]
- 1956 — Aleksander Miln, engleski pisac. (rođ. 1882)[59]
- 1962 — Petar (Pjer) Križanić, jugoslovenski karikaturista, pisac i esejista. (rođ. 1890)
- 1966 — Dragiša Nedović, srpski kompozitor, muzičar i tekstopisac narodne muzike. (rođ. 1916)[60]
- 1972 — Hana Maškova, čehoslovačka klizačica u umetničkom klizanju. (rođ. 1949)
- 1974 — Semjuel Goldvin, američki filmski producent, jedan od osnivača kompanije ”Metro-Goldvin-Majer”. (rođ. 1882)[61]
- 1988 — Nedeljko Gvozdenović, slikar, profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu, akademik. (rođ. 1902)[62]
- 1991 — Džon Bardin, američki naučnik, dobitnik dve Nobelove nagrade za fiziku, 1956. i 1972. godine. (rođ. 1908)[63]
- 1994 — Tomanija Đuričko, srpska glumica. (rođ. 1914)[64]
- 1996 —
- Martin Jonaš, slikar-naivac, osnivač prve seoske galerije slika u Kovačici. (rođ. 1924)[65]
- Dragan-Bata Ognjenović, karatista, reprezentativac, profesionalni prvak Evrope u ful-kontaktu i prvak sveta u kik-boksu. (rođ. 1958)[66]
- 1997 — Sveta Lukić, književnik i književni kritičar, urednik TV Beograd. (rođ. 1931)[67]
- 1999 — Bariš Mančo, turski rok pevač. (rođ. 1943)[68]
- 2001 — Gordon Rupert Dikson, kanadski pisac naučne fantastike. (rođ. 1923)[69]
- 2009 — Ingemar Johanson, švedski bokser, profesionalni prvak sveta u teškoj kategoriji. (rođ. 1932)
- 2014 — Mikloš Jančo, mađarski filmski reditelj i scenarista. (rođ. 1921)[70]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
- Svetog Atanasija Velikog - arhiepiskop aleksandrijski
- Svetog Maksima - arhiepiskop vlahozaplaninski
- 1918 — U Rusiji je 31. januar bio poslednji dan računanja vremena prema Julijanskom kalendaru, a sledećeg dana datum je označen kao 14. februar prema Gregorijanskom kalendaru.
- 1946 — Jugoslovenska Ustavotvorna skupština donela je prvi Ustav Federativne Narodne Republike Jugoslavije, kojim je definisano šest sastavnih republika: Bosna i Hercegovina, Makedonija, Slovenija, Srbija, Hrvatska i Crna Gora.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ James L. McClain; John M. Merriman; 馨·鵜川 (1997). Edo and Paris: Urban Life and the State in the Early Modern Era. Cornell University Press. str. 18. ISBN 0-8014-8183-X.
- ^ „André-Jacques Garnerin | French parachutist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Franz Schubert”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Pančevac Vasa Živković – sveštenik, pesnik i rodoljub”. Pančevo 013 info (na jeziku: srpski). 2018-01-31. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Član SANU”. archive.ph. 2012-12-21. Arhivirano iz originala 21. 12. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Patriarch of Moscow Tikhon (Patrijarh_moskovski_Tihon) - Bloges.wiki”. www.bloges.wiki (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 20. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Theodore William Richards | American chemist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Irving Langmuir | American chemist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Emil Voigt Biography and Olympic Results | Olympics at Sports-Reference.com”. web.archive.org. 2012-02-03. Arhivirano iz originala 03. 02. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Theodor Heuss | German statesman | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Tallulah Bankhead”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Branko Šotra”. Srpski Legat.
- ^ „Sveti Varnava Hvostanski Ispovednik | Srpska pravoslavna crkva [Zvanični sajt]”. www.spc.rs (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 03. 08. 2017. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Fotez, Marko”. enciklopedija.hr. Pristupljeno 26. 1. 2022.
- ^ „Joanne Dru”. timenote.info (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Član SANU”. archive.ph. 2012-12-21. Arhivirano iz originala 21. 12. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Jean Simmons”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Rudolf Ludwig Mössbauer | German physicist | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Tomislav Kaloperović - Manager profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „The Nobel Prize in Literature 1994”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Philip Glass”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 114. ISBN 86-331-2112-3.
- ^ „IVAN KLAJN”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 17. 1. 2022.
- ^ „Beatrix | queen of the Netherlands | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Spela Rozin”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Fedja Stojanovic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Ken Wilber - Biography, Books and Theories”. www.famouspsychologists.org. Arhivirano iz originala 08. 12. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „VIRGINIA RUZICI”. Archive. Arhivirano iz originala 03. 09. 2014. g. Pristupljeno 20. 01. 2022.
- ^ „Stefan Majewski - Manager profile”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Jeff Hanneman”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Vlada Stošić”. worldfootball.net (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Dexter Fletcher”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Jyrki Järvilehto”. Formula 1 Statistics (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 20. 01. 2022. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Rotten Tomatoes: Movies | TV Shows | Movie Trailers | Reviews - Rotten Tomatoes”. www.rottentomatoes.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Patricia Velásquez”. The Movie Database (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Portia de Rossi”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Traïanos Dellas (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Proballers. „Tyrone Nesby, Basketball Player”. Proballers (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Who is Kerry Washington? Everything You Need to Know”. www.thefamouspeople.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Milan Vasic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Justin Timberlake”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Helena Paparizou”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Maret Ani | WTA Official”. Women's Tennis Association (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Fabio Quagliarella - Player profile 21/22”. www.transfermarkt.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Jeremy WARINER | Profile | World Athletics”. worldathletics.org. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Kalomoira Sarantis”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Novak MARTINOVIĆ”. www.romaniansoccer.ro. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Joanna ATKINS | Profile | World Athletics”. www.worldathletics.org. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Natalia Ducó Bio, Stats, and Results | Olympics at Sports-Reference.com”. web.archive.org. 2012-12-18. Arhivirano iz originala 18. 12. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „LAPROVITTOLA, NICOLAS - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Donte DiVincenzo Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 06. 06. 2019. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Guy Fawkes | Biography, Gunpowder Plot, & Death | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Who was Jacob Roggeveen? Everything You Need to Know”. www.thefamouspeople.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Encyclopædia Britannica (11th izd.). Cambridge University Press. 1911.
- ^ „Velimir Teodorović, sin kneza Mihaila - ISTORIJSKA BIBLIOTEKA”. www.istorijskabiblioteka.com. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „John Galsworthy | British writer | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Alfredo Salafia (1869-1933) - Find A Grave...”. www.findagrave.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Belič, Malči (1909–1943) - Slovenska biografija”. www.slovenska-biografija.si. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Alan Aleksander Miln Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2018-02-08. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „www.glas-javnosti.co.yu”. arhiva.glas-javnosti.rs. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Samuel Goldwyn”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2012-01-11. Arhivirano iz originala 11. 01. 2012. g. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ Communications, Grainger Engineering Office of Marketing and. „John Bardeen”. physics.illinois.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Tomanija Djuricko”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Martin Jonaš”. slovackizavod.org.rs (na jeziku: srpskohrvatski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Na dan 31.1.1996.: Umro Dragan-Bata Ognjenović, karatista, reprezentativac,...”. www.nadanasnjidan.net. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Sveta Lukić: Dobri duh srpske književnosti - Nedelja - Dnevni list Danas” (na jeziku: srpski). 2015-02-06. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Barış Manço Biography, Songs, & Albums”. AllMusic (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „LibriVox”. librivox.org. Pristupljeno 2022-01-20.
- ^ „Miklós Jancsó”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-20.