5. decembar

5. decembar (5.12.) je 339. dan godine po gregorijanskom kalendaru (340. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 26 dana.

Događaji

decembar
P	U	S	Č	P	S	N
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30	31

• 1766 — Londonska aukcijska kuća „Kristi“ održala je prvu aukciju.
• 1917 — Delegacije Sovjetske Rusije i sila Osovine potpisale su primirje u mestu Brest-Litovsku u Belorusiji. Mirovni ugovor, kojim je Rusija bila prisiljena da se povuče iz Finske, Letonije, Estonije, Litvanije, Poljske i nekih područja Turske i da Nemačkoj plati ratnu odštetu od šest milijardi zlatnih maraka, potpisan je 3. marta 1918.
• 1931 — Hram Hrista Spasitelja u Moskvi je uništen po nalogu Josif Staljina.
• 1933 — Kongres SAD ratifikovao je amandman 21. Ustava SAD kojim je ukinuta prohibicija, uvedena u januaru 1920. na osnovu 18. ustavnog amandmana.
• 1934 — Žene su u Turskoj dobile pravo glasa.
• 1945 — Eskadrila od 5 torpednih bombardera TBF avendžer Američke mornarice je nestalo tokom vežbe u oblasti danas poznata kao Bermudski trougao.
• 1946 — nacionalizovan SARTID i preimenovan u Državna železara u Smederevu
• 1952 — Gusta magla koja je London prekrivala naredna četiri dana uzrokovala smrt trovanjem sumpor-dioksidom velikog broja ljudi.
• 1952 — Osnovan Muzej Nikole Tesle u Beogradu
• 1962 — SAD i SSSR su postigli dogovor o saradnji u kosmičkim istraživanjima u miroljubive svrhe.
• 1977 — Egipat je prekinuo odnose sa Sirijom, Libijom, Alžirom, Irakom i Južnim Jemenom, arapskim zemljama koje su se usprotivile započetom mirovnom procesu između Egipta i Izraela.
• 1978 — U Iranu je izbio talas protesta, koji su protiv šaha Reze Pahlavija podstakle islamske verske vođe. Proizvodnja nafte je, zbog štrajkova, smanjena gotovo na polovinu.
• 1993 — Gradonačelnik Beča Helmut Cilk ranjen je u svojoj kući u eksploziji pisma-bombe. To je bilo peto pismo-bomba poslato u toku tri dana novinarima, sveštenicima i drugim osobama koje su imale neku vezu sa imigrantskom grupacijom u Austriji.
• 1995 —
  • Članice NATO-a odobrile su upućivanje 60.000 vojnika u Bosnu radi očuvanja mira postignutog Dejtonskim sporazumom. Najveća operacija saveza od njegovog osnivanja 1949. sprovedena je pod nazivom „Zajednički poduhvat“.
  • Armija Šri Lanke zauzela je Džafnu, grad na istoimenom poluostrvu, koji je pet godina bio glavno uporište tamilskih pobunjenika.
• 2001 — Avganistanske vođe dogovorile su se o formiranju post-talibanske vlade, koju će predvoditi Paštun Hamid Karzaj.
• 2006 — Telekom Srbija kupio 65% državnog kapitala Telekoma Srpske za 646 miliona evra, čime je za 179 miliona evra nadmašio ponudu Telekoma Austrija. Ugovor o kupoprodaji potpisan je 19. januara 2007.

Rođenja

• 1443 — Papa Julije II. (prem. 1513)
• 1782 — Martin van Bjuren, američki političar, 8. predsednik SAD. (prem. 1862)
• 1859 — Džon Dželiko, britanski admiral i državnik. (prem. 1935)
• 1867 — Jozef Pilsudski, poljski državnik i maršal. (prem. 1935)
• 1890 — Fric Lang, austrijsko-nemačko-američki reditelj, scenarista, producent i glumac. (prem. 1976)
• 1898 — Grejs Mur, američka operska pevačica i glumica. (prem. 1947)
• 1901 — Volt Dizni, američki producent, reditelj, scenarista i animator, poznat kao tvorac crtanog filma. (prem. 1966)
• 1901 — Verner Hajzenberg, nemački fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1932). (prem. 1976)
• 1903 — Sesil Frenk Pauel, engleski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1950). (prem. 1969)
• 1932 — Šeldon Li Glašou, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1979).
• 1932 — Litl Ričard, američki muzičar. (prem. 2020)
• 1933 — Branko Radović, jugoslovenski košarkaš i košarkaški trener. (prem. 1993)
• 1938 — Džej Džej Kejl, američki muzičar, najpoznatiji kao gitarista. (prem. 2013)
• 1944 — Jerun Krabe, holandski glumac.
• 1946 — Hose Kareras, španski operski pevač.
• 1956 — Klaus Alofs, nemački fudbaler.
• 1965 — Slađan Šćepović, srpski fudbaler i fubalski trener.
• 1966 — Patrisija Kas, francuska muzičarka i glumica.
• 1967 — Knez, crnogorski muzičar.
• 1975 — Roni O’Salivan, engleski igrač snukera.
• 1979 — Mateo Ferari, italijanski fudbaler.
• 1980 — Kristina Radenković, srpska glumica i TV voditeljka.
• 1982 — Marija Omaljev Grbić, hrvatska glumica.
• 1982 — Keri Hilson, američka muzičarka i glumica.
• 1984 — Roko Leni Ukić, hrvatski košarkaš.
• 1985 — Andre Pjer Žinjak, francuski fudbaler.
• 1985 — Džoš Smit, američki košarkaš.
• 1988 — Miralem Sulejmani, srpski fudbaler.
• 1991 — Kristijan Jelič, američko-srpski igrač bejzbola.
• 1993 — Ros Barkli, engleski fudbaler.
• 1993 — Markus Erikson, švedski košarkaš.
• 1995 — Antoni Marsijal, francuski fudbaler.
• 1999 — Vivijana del Anhel, meksička skakačica u vodu.
• 2000 — Željko Gavrić, srpski fudbaler.
• 2000 — Uroš Trifunović, srpski košarkaš.

Smrti

• 1791 — Volfgang Amadeus Mocart, austrijski kompozitor. (* 1756)
• 1870 — Aleksandar Dima Otac, francuski pisac. (* 1802)
• 1926 — Klod Mone, francuski slikar. (* 1840)
• 1940 — Jan Kubelik, češki violinista i kompozitor. (* 1880)
• 1967 — Miloš N. Đurić je bio srpski klasični filolog, helenista, profesor, filozof, prevodilac, redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti. (* 1892)
• 2009 — Gordana Kovačević, jugoslovenska i srpska reprezentativka u košarci. (* 1974)
• 1993 — Milan Đoković, srpski i jugoslovenski književnik, novinar, dramski pisac, prevodilac. (rođ. 1908)
• 2013 — Nelson Mandela, južnoafrički političar. (* 1918)
• 2021 — Stevan Jelovac, srpski košarkaš. (* 1989)

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva danas proslavlja
  • Sveti apostoli Filimon, Apfija i Arhip
• U svetu se obeležava:
  • Svetski dan volontera

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma