Пређи на садржај

Indijska književnost

С Википедије, слободне енциклопедије

Indijska književnost se odnosi na književnost objavljenu na Indijskom potkontinentu do 1947. godine i u Republici Indiji nakon toga. Republika Indija ima 22 zvanično priznata jezika.

Najstarija dela indijske književnosti prenošena su usmenim putem. Sanskritska književnost počinje usmenom književnošću Rigvede, zbirkom svetih himni koje datiraju iz perioda 1500–1200 godine pne. Sanskritski epovi Ramajana i Mahabharata pojavili su se krajem II milenijuma pne. Klasična sanskritska književnost brzo se razvijala tokom prvih vekova prvog milenijuma pne,[1] kao i tamilska sangamska književnost i Pali kanon.

U srednjovekovnom periodu, književnost na kanadskom i teluškom pojavile su se u 9. i 11. veku, respektivno.[2] Kasnije se pojavila književnost na maratijskom, odijskom i bengalskom. Nakon toga počela se pojavljivati i književnost na raznim dijalektima hindskog, persijskog i urduskog jezika. Početkom 20. veka, bengalski pesnik Rabindranat Tagor postao je prvi indijski dobitnik Nobelove nagrade za književnost. U savremenoj indijskoj književnosti postoje dve glavne književne nagrade; to su stipendija Sahitja akademije i nagrada Džnanpit. Osam Džnanpit nagrada je dodeljeno za dela na hindijskom i kanadskom, čemu sledi pet za radove na bengalskom i malajalamskom, četiri u odijskom, četiri u gudžaratiju, maratiju, telugu i urdu,[3][4] po dve na asamesiju i tamilu, te jedna za delo na sanskritu.

Na arhaičnim indijskim jezicima

[уреди | уреди извор]

Prakritska književnost

[уреди | уреди извор]

Najistaknutiji prakritski jezici bili su đainski prakrit (Ardamagadi), pali, maharaštri i šauraseni.

Jedno od najranijih postojećih prakritskih dela je Halova antologija pesama u Maharaštrija, Gaha Satasaj, koja datira od 3. do 5. veka pne. Kalidasu i Haršu su takođe koristili Maharaštri u nekim svojih predstava i poeziji. U džainizmu su mnoga Svetambarska dela napisana u Maharaštri.

Mnoge drame Asvagose napisane su u šauraseni, kao i veliki broj Đainskih dela i Rajasekarovih Karpuramanjara. Kanto 13 Batikavije[5] napisan je u onome što se naziva „poput vernakulara” (basasama), odnosno može se čitati na dva jezika istovremeno: prakritu i sanskritu.[6]

Tamilska književnost

[уреди | уреди извор]

Sangamska književnost (tamilski: சங்க இலக்கியம், Sanga ilakkiyam) je drevna tamilska književnost perioda u istoriji Južne Indije (poznatog kao tamilakam ili tamilagam) koji se proteže od oko 300. pne do 300. godine (Akananuru (1, 15, 31, 55, 61, 65, 91, 97, 101, 115, 127, 187, 197, 201, 211, 233, 251, 265, 281, 311, 325, 331, 347, 349, 359, 393, 281, 295), Kuruntogaj (11), Natrinaj (14, 75) datirani su pre 300. pne).[7][8][9][10][11] Ova kolekcija sadrži 2381 poemu na tamilskom jeziku koju su sačinila 473 pesnika, od kojih je oko 102 ostalo anonimno.[12] Većina raspoložive sangamske književnosti je iz Trećeg Sangama.[13] Taj period je poznat kao sangamski period, i odnosi se na preovlađujuće legende o Sangamu koje pominju književne akademije hiljadama godina stare, što daje naziv korpusu književnosti.[14][15][16] Jedine verske pesme među kraćim pesmama javljaju se u paripatalu. Ostatak korpusa Sangamske književnosti se bavi ljudskim odnosom i emocijama.[17]

Sangamska književnost se bavi emocionalnim i materijalnim temama kao što su ljubav, rat, upravljanje, trgovina i nesreća.[18] Tokom sangamskog perioda su živeli neki od najvećih tamilskih učenjaka, poput Tiruvaluvara, koji je pisao o etici i o raznim životnim pitanjima poput vrline, bogatstva i ljubavi, ili tamilskog pesnika Mamulanara, koji je istraživao istorijske incidente koji su se dogodili u Indiji.[19][20]

  1. ^ Narayanrao, H.L. „A Brief on Indian Literature and Languages”. Journal of Education and Practice. 2 (3): 46. ISSN 2222-288X. 
  2. ^ "Kannada literature", Encyclopædia Britannica, 2008. Quote: "The earliest literary work is the Kavirajamarga (c. AD 450), a treatise on poetics based on a Sanskrit model."
  3. ^ „Jnanpith | Home”. jnanpith.net. Приступљено 31. 7. 2019. 
  4. ^ „Kunwar Narayan to be awarded Jnanpith”. Times of India. 24. 11. 2008. Архивирано из оригинала 5. 12. 2012. г. Приступљено 25. 11. 2008. 
  5. ^ Fallon, Oliver. 2009. Bhatti's Poem: The Death of Rávana (Bhaṭṭikāvya). New York: Clay Sanskrit Library[1] Архивирано на сајту Wayback Machine (7. јул 2019). ISBN 978-0-8147-2778-2. |. ISBN 978-0-8147-2778-2. |
  6. ^ Narang, Satya Pal. 2003. An Analysis of the Prākṛta of Bhāśā-sama of the Bhaṭṭi-kāvya (Canto XII). In: Prof. Mahapatra G.N., Vanijyotih: Felicitation Volume, Utkal University, *Bhuvaneshwar.
  7. ^ There are some who claim earlier dates (up to 600 BCE). Others cite as late as 2BCE. The date of 300 BCE may represent a middle-of-the road consensus view; e.g. see the well-received textbook Ancient India, Upinder Singh, 2009, p. 15. However, it is quite likely that the songs existed in oral tradition well before this date.
  8. ^ Kamil Veith Zvelebil, Companion Studies to the History of Tamil Literature, p. 12
  9. ^ K.A. Nilakanta Sastry, A History of South India, Oxford University Press. 1955.
  10. ^ Classical Tamil Архивирано 2010-07-07 на сајту Wayback Machine
  11. ^ T.S. Subramanian (10. 7. 2009). „Jain History of Tamil Nadu vandalised”. Приступљено 3. 6. 2011. „The six Tamil-Brahmi inscriptions of the 2nd century B.C. on the brow of five caverns on the Kazhugumalai hill near Mankulam, 38 km from Madurai, are the most ancient ones in Tamil Nadu and establish the historical facts that the Pandyan king Nedunchezhiyan ruled in the 2nd century B.C. and that Sangam literature dates back to the same period. 
  12. ^ George L. Hart III, The Poems of Ancient Tamil, U of California P, 1975.
  13. ^ Iḷaṅkōvaṭikaḷ (1. 1. 1965). Shilappadikaram: (The Ankle Bracelet) (на језику: енглески). New Directions Publishing. ISBN 9780811200011. 
  14. ^ Irayanaar Agapporul dated to c 750 AD first mentioned the Sangam legends. An inscription of the early tenth century AD mentions the achievements of the early Pandya kings of establishing a Sangam in Madurai. See K.A. Nilakanta Sastry, A History of South India, Oxford University Press. 1955.
  15. ^ "The latest limit of Ettutokai and Pattupattu may be placed around 700 AD...." – Vaiyapuri Pillai, History of Tamil language and literature. стр. 38. .
  16. ^ "...the Tamil language of these brief records achieved a flowering during the first centuries of the Common Era, culminating in the emergence of a poetic corpus of very high quality [...] To this corpus the name sangam poetry was added soon afterwards...." Burton Stein, A History of India. Blackwell. 1998. стр. 90. 
  17. ^ See K.A. Nilakanta Sastri, A History of South India, Oxford University Press. 1955.
  18. ^ Chera, Chola, Pandya: Using Archaeological Evidence to Identify the Tamil Kingdoms of Early Historic South India – Abraham, Shinu Anna, Asian Perspectives – 42  (2):, Fall 2003, pp. 207–223 University of Hawaii Press
  19. ^ Morality and Ethics in Public Life by Ravindra Kumar, pp. 92
  20. ^ Essays on Indian Society by Raj Kumar, pp. 71

Spoljašnje veze

[уреди | уреди извор]