Nakada III
Nakada III na mapi Egipta | |
| Geografski opseg | Egipat |
|---|---|
| Period | Rana bronza I |
| Datumi | oko 3.300 pne – oko 2.900 pne[1] |
| Glavni lokaliteti | Nakada |
| Prethodi | Nakada II |
| Sledi | Rani dinastički period Egipta |
Nakada III je posljednja faza kulture Nakada iz drevne egipatske praistorije, koja datira iz vremena otprilike od 3200. do 3000. godine pne.[2] To je period tokom kojeg je proces formiranja države, koji je počeo u Nakadi II, postao veoma vidljiv, sa imenovanim kraljevima na čelu moćnih država. Nakada III se često naziva dinastija 0 ili protodinastički period[2] kako bi se odražavalo prisustvo kraljeva na čelu uticajnih država, iako zapravo, kraljevi koji su uključeni nisu bili deo dinastije. U ovom periodu, imena tih kraljeva bila su ispisana u obliku sereha na raznim površinama, uključujući grnčariju i grobnice.
Istorija[уреди | уреди извор]
Protodinastički period u starom Egiptu karakterisao je tekući proces političkog ujedinjenja, koji je kulminirao formiranjem jedne države da bi započeo rani dinastički period. Štaviše, u to vreme je egipatski jezik prvi put zabeležen u hijeroglifima. Postoje i jaki arheološki dokazi o egipatskim naseljima u južnom Hananu tokom protodinastičkog perioda, koja se smatraju kolonijama ili trgovačkim centrima.
Formiranje države počelo je tokom ove ere, a možda čak i ranije. Duž Nila su nastali različiti mali gradovi-države. Vekovi osvajanja su tada sveli Gornji Egipat na tri velike države: Tinis, Nakada i Neken. U sendviču između Tinisa i Nekena, Nakada je prva pala. Tinis je tada osvojio Donji Egipat. Nekenov odnos sa Tinisom je neizvestan, ali ove dve države su se možda spojile mirno, a kraljevska porodica Tinite vladala je celim Egiptom. Tinitski kraljevi su sahranjeni u Abidosu na groblju Um el-Ka'ab.
Većina egiptologa smatra Narmera i poslednjim kraljem ovog perioda i prvim kraljem Prve dinastije. Verovatno su mu prethodili u nekim delovima Gornjeg Egipta Krokodil, Iri-Hor, Ka, a možda i kralj Škorpion, čije ime može da se odnosi na, ili potiče od boginje Serket, posebnog ranog zaštitnika drugih božanstava i vladara.[3]
Domen Nakade III se proširio po celom Egiptu i odlikovao se nekim značajnim novinama:
- Prvi hijeroglifi
- Prvi grafički narativi na paletama
- Prva redovna upotreba sereka
- Prva zaista kraljevska groblja
- Verovatno prvi primer navodnjavanja
U najboljem slučaju, značajne druga novina je: pronalazak navigacije jedrima[4] (nezavisno od prethodnog pronalaska u Persijskom zalivu 2.000 godina ranije).[5] Prema egipatskom Ministarstvu za antikvitete, u februaru 2020. egipatski arheolozi su otkrili 83 grobnice koje datiraju iz perioda 3.000 godina pne poznate kao period Nakada III. U njima su takođe otkrivene razne male grnčarske posude različitih oblika i neke morske školjke, alati za šminkanje, posude za olovke za oči i dragulji.[6][7]
Dekorativne kozmetičke palete[уреди | уреди извор]
Mnoge značajne dekorativne palete datiraju se u eru Nakade III, kao što je Lovačka paleta.
Lovačka paleta, oko 3100. pne
„Paleta četiri psa” (3300-3100 pne)
Fragment ceremonijske palete koja ilustruje čoveka i tip štapa, ca. 3200–3100 pne
Paleta u obliku patke
Paleta bikova, 3100 pne
![Paleta bojnog polja, koja verovatno pokazuje potčinjavanje naroda Buto-Madi kulture, od strane egipatskih vladara Nakade III, oko 3100. godine pne.[8]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/The_Battlefield_Palette_3100_BC_-_Joy_of_Museums.jpg/185px-The_Battlefield_Palette_3100_BC_-_Joy_of_Museums.jpg)
Paleta bojnog polja, koja verovatno pokazuje potčinjavanje naroda Buto-Madi kulture, od strane egipatskih vladara Nakade III, oko 3100. godine pne.[8]
Fragment palete, 3200-2800 pne.
![Paleta bojnog polja, koja verovatno pokazuje potčinjavanje naroda Buto-Madi kulture, od strane egipatskih vladara Nakade III, oko 3100. godine pne.[8]](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:The_Battlefield_Palette_3100_BC_-_Joy_of_Museums.jpg)
Drugi artifakti[уреди | уреди извор]
Božanstvo babuna koje nosi ime faraona Narmera na bazi
Fragment protodinastičkog žezla sa kraljevskim parom. Staatliche Sammlung für Ägyptische Kunst, Minhen
Češalj za kosu ukrašen redovima divljih životinja 3200-3100 pne, Nakada III
Pposuda iz perioda Nakada III
Tipična cilindrična tegla iz ere Nakade III
Reference[уреди | уреди извор]
- ^ Hendrickx, Stan. „The relative chronology of the Naqada culture: Problems and possibilities [in:] Spencer, A.J. (ed.), Aspects of Early Egypt. London: British Museum Press, 1996: 36-69.” (на језику: енглески): 64.
- ^ а б Shaw 2000, стр. 479.
- ^ Shaw 2000, стр. 71.
- ^ Meza, A.I. (2007) “Neolithic Boats: Ancient Egypt and the Maltese Islands. A Minoan Connection” J-C. Goyon,C. Cardin (Eds.) Actes Du Neuvième Congrès International Des Égyptologues, p. 1287.
- ^ Robinson, D. (2012). „Review of: Anderson, A., et al. (2010), The Global Origins and Development of Seafaring”. International Journal of Nautical Archaeology. 41 (1): 206—208. S2CID 162515460. doi:10.1111/j.1095-9270.2011.00333_2.x.
- ^ February 2020, Laura Geggel-Associate Editor 21. „Dozens of ancient Egyptian graves found with rare clay coffins”. livescience.com (на језику: енглески). Приступљено 2020-06-28.
- ^ „الكشف عن 83 مقبرة أثرية بمنطقة آثار كوم الخلجان بمحافظة الدقهلية”. اليوم السابع. 2020-02-12. Приступљено 2020-06-28.
- ^ Brovarski, Edward. „REFLECTIONS ON THE BATTLEFIELD AND LIBYAN BOOTY PALETTES” (на језику: енглески): 89.
Literatura[уреди | уреди извор]
- Anđelković, Branislav (2002). „Southern Canaan as an Egyptian Protodynastic Colony”. Cahiers Caribéens d'Égyptologie. 3/4 (Dix ans de hiéroglyphes au campus): 75—92.
- Bard, Katherine A. (2000). „The Emergence of the Egyptian State”. Ур.: Shaw, Ian. The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford and New York: Oxford University Press. стр. 61–88. ISBN 0-19-815034-2. Непознати параметар
|chapter-url-access=игнорисан (помоћ) - Midant-Reynes, Béatrix (2000). The Prehistory of Egypt: From the First Egyptians to the First Pharaohs. Oxford and Malden: Blackwell. ISBN 0-631-20169-6.
- Shaw, Ian, ур. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt
. Oxford University Press. ISBN 0-19-815034-2. - Wilkinson, Toby Alexander Howard (2001). Early Dynastic Egypt (2nd изд.). London: Routledge. ISBN 0-415-18633-1.
- Wright, Mary (1985). „Contacts Between Egypt and Syro-Palestine During the Protodynastic Period”. Biblical Archaeologist. 48 (4): 240—53. JSTOR 3209960. S2CID 165458408. doi:10.2307/3209960.
Spoljašnje veze[уреди | уреди извор]
- Naqada III: Dynasty 0
- „Unification Theories”, Naqadan in Egypt, UK: UCL.