Sijan Kaan

Sijan Kaan
IUCN kategorija Ia (strogi rezervat prirode)
Sian Ka'an
Lokacija u Meksiku
Lokacija	Tulum, Quintana Roo, Mexico
Koordinate	19°30′ СГШ; 87°45′ ЗГД
Površina	2.797 km2 (1.080 sq mi)
Osnovan	1986
Uneskovo mesto svetske baštine
Tip	Prirodno dobro
Kriteriji	vii, x
Označen	1987 (11th session)
Referenca br.	410
Država potpisnica	Meksiko
Region	Latinska Amerika i Karibi
Ramsarska močvara
Označen	27. 11. 2003.
Referenca br.	1329

Sijan Kaan (majanski za „Kolijevka neba”) je rezervat biosfere koji je osnovala neprofitna i nedržavna grupa za zaštitu životne sredine u opštini Tulum, u meksičkoj saveznoj državi Kintana Ro, na istočnoj obali Jukatana, s ciljem zaštite njegove bioraznolikosti. Od 1986. godine je postao nacionalni park, a na Uneskov Spisak mesta svetske baštine u Americi je upisan odmah 1987. godine kao izuzetno bogato životno stanište velike bioraznolikosti. Ovaj kompleksni hidrološki sistem tropskih šuma, mangrova i močvaraa ispresecanih koralnim grebenima obiluje pomorskom florom i faunom s više od 300 vrsta ptica koje žive zajedno s velikim brojem karakterističnih kopnenih kičmenjaka.

Laguna Mujil

Estetika i lepota Sijan Kaana proizlaze iz relativno nenarušenog interfejsa mora i kopna duž dobro očuvane obale. Mozaik elemenata pejzaža je raznovrstan u oblicima, formama i bojama, i pruža intrigantne poglede i impresije. Značajni i retki prirodni fenomeni uključuju „kenote”, vodom ispunjene prirodne vrtače u kojima su smeštene specijalizovane zajednice života i „petenesi”, ostrva od stabla koja izranjaju iz močvare. Oba su povezana podzemnim slatkovodnim sistemima, koji zajedno formiraju dragoceno i krhko blago za buduće generacije.

Odlike

Morske ptice u zalivu Boka

Turistički obilazak brodom

Sijan Kaan leži na delom potopljenoj krečnjačkoj dolini koja čini deo dugog koralnog grebena istočne obale Srednje Amerike, ulavnom nastalog toekom pleistocena. Ono je delom na kopnu, a delom u Karipskom moru, te pokriva površinu od oko 5,280 km², ograničenu koralnim grebenom koji je smešten oko 50 m istočno od obale, močvarama i polu-zimzelenom šumom na jugoistoku i uščima reka Četumal i Espiritu Santo na jugu. Severnu i severozapadnu granicu mu čine poljoprivredni posedi seoskih zadruga.

Na području Sijan Kaana nalaze se i brojne prirodne jame (cenotes), karakteristične za Jukatan i Floridsko poluostrvo. Geološki rasedi takođe presecaju rezervat u pravcu severoistok-jugozapad. Zbog toga je malo slatke vode na površini, jer se ona u ovom složenom hidrološkom kompleksu vrlo brzo filtrira kroz brojne plićake, rendzine i saskab (granulirni belkasti i lomljivi krečnjak), te na kraju nestaje u brojnim podzemnim kanalima. Zbog tvrdoće tla, vode rezervata su neobično bistre, a tlo je nepovoljno za poljoprivredu.

U nepopljavljenim područjima raste polu-zimzelena šuma s mnogo palmi, dok u popljavljenima područjima niska mangrova šuma čini pojedinačna „ostrva” (petenes) na delićima crne zemlje. Trava se može naći samo između mangrova, na severnim i južnim područjima niskog saliniteta. Pešćane dine se protežu 64 km u dužinu, gde je uzgoj uvedenog kokosa zamenio autohtoni mahagoni, crveni i beli kedar sa oko 60%.

Sveukupno u rezervatu obitava 550 kopnenih i 843 vodenih kičmenjaka. Od 103 vrste sisara, tu obitavaju velike mačke: jaguar, puma, ocelot, margaj (Leopardus wiedii) i jaguarundi (Puma yagouaroundi); te drugi sisari kao što su: srednjoamaerički tapir (Tapirus bairdii), karipski lamantin (Trichechus manatus), paukoliki majmun , majmun drekavac (Alouatta), kinkažu (Potos flavus), belorepi jelen (Odocoileus virginianus), belousni pekari (Tayassu pecari), pegava paka (Cuniculus paca), tajra i šareni mravojed (Tamandua tetradactyla), i dr.

Tu žive i brojne morske životinje, kao i veliki broj ptica selica, te 16 vrsta guštera i 42 vrste reptila i vodozemaca (uključujući četiri od šest srednjoameričkih vrsta kornjača, ali i poneki meksički i američki krokodil). Međutim, najveći je broj ptica kao što su: fregati (Fregata), vranci, ružičasta žličarka, ružičasti plamenac i žabiru čaplja (Ephippiorhynchus asiaticus).

Na ovom području nalaze se i 23 arheološka lokaliteta kulture Maja, od kojih je najpoznatiji Mujil (Čunjasče) koji je jedno od najstarijih naselja Maja na Jukatanu (350. pne.-1200.). U njegovoj blizini, na severu rezervata, je nedavno otkriveno 24 km drevnih majanskih veštačkih kanala.

Biološke vrste

Ovaj spisak obuhvata deo vrsta koje žive u Sijan Kaanu:

• Alouatta pigra (Jukatanski crni drekavac)
• Amazona xantholora (Jukatanski papagaj)
• Ardea herodias (velika plava čaplja)
• Ateles geoffroyi (crnoruki pauk majmun)
• Crocodylus acutus (američki krokodil)
• Crocodylus moreletii (meksički krokodil)
• Ctenosaura similis (crna iguana)
• Cuniculus paca (pegava paka)
• Dasyprocta punctata (srednjoamerički aguti)
• Eira barbara (tajra)
• Fregata magnificens (crni brzan)
• Jabiru mycteria (žabiru)
• Leopardus pardalis (ocelot)
• Leopardus wiedii (margaj)
• Meleagris ocellata (paunastolika ćurka)
• Mycteria americana (američka roda
• Nasua narica (belonosi koati)
• Panthera onca (jaguar)
• Pelecanus occidentalis (smeđi pelikan)
• Phalacrocorax brasilianus (neotropni kormoran)
• Phoenicopterus ruber (američki flamingo)
• Potos flavus (kinkadžu)
• Puma concolor (puma)
• Puma yagouaroundi (jaguarundi)
• Ramphastos sulfuratus (prstenastokljuni tukan)
• Sarcoramphus papa (kraljevski lešinar)
• Tamandua tetradactyla (tamandua)
• Tapirus bairdii (Bejrdov tapir)
• Tayassu pecari (belousni pekari)

Spoljašnje veze

• Amigos de Sian Ka'an/Friends of Sian Ka'an (bilingual) conservation group
• Centro Ecologico Sian Ka'an in English and Spanish (dead link)